«تاریخ سیاسی اجتماعی ایل ساکی»

تاریخ سیاسی اجتماعی ایل ساکی

پایگاه خبری گلونی، رضا ساکی: ایل «ساکی» یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین ایل‌های منطقه‌ی لرستان است که پیشینه‌اش به دوران هخامنشی و قوم «سکاها» برمی‌گردد. امروزه نام‌جاهای بسیاری از قوم سکاها در ایران بر جای مانده است که از جمله می‌توان به سقز یا سکز، سیستان یا سکستان سک‌سر یا سنگ‌سر در سمنان و ایل ساکی اشاره کرد.

«حمدالله مستوفی» صاحب «تاریخ گزیده» برای نخستین بار در ۷۳۰ از ایل ساکی سخن به میان آورده است و بعدها در «زبده التواریخ» و کتاب‌های دیگر هم از این ایل نام برده‌اند. ایل ساکی هم‌ اکنون در لرستان و بخش‌هایی از خوزستان مستقر است و هیچ ساکی‌ای نیست مگر این که از لرستان برخاسته باشد.

درباره‌ی تاریخ و پیشینه‌ی ایل ساکی تا کنون مقاله‌ها و پژوهش‌های متعددی نوشته شده است ولی یکی از این پژوهش‌ها کتابی است با عنوان «تاریخ سیاسی اجتماعی ایل ساکی» با عنوان فرعی «پژوهشی پیرامون بازماندگان قوم سکاها در ایران» که پسرعمو «داود حسین‌خانی ساکی» نوشته است. جلد نخست این کتاب که دربرگیرنده‌ی تاریخ این ایل «از عصر باستان تا اواخر دوره‌ی زندیه‌» است به صورت محدود منتشر شده است اما شما باید منتظر بمانید تا جلد اول و دوم را یک جا و در چاپی جدید به زودی تهیه کنید ولی حالا مقدمه‌ی مهم آن را در اینجا می‌توانید بخوانید.

«داود حسین‌خانی ساکی» پانزده سال از عمر خویش را صرف نگارش این کتاب کرده است و سندهای بسیاری را از بزرگان ایل جمع‌آوری کرده است و همچنین در این مدت عکس‌های موجود از ایل را نیز آرشیو کرده است به طوری که عکسی از پدربزرگ من در آرشیو ایشان هست که هیچ کس از خانواده‌ی من تا به حال ندیده است!

ایشان علاوه بر نگارش کتاب فوق، دیوان شعر «هادی بیگ ساکی» متخلص به «شایق لرستانی» را نیز منتشر کرده است که در دوره‌ی زندیه می‌زیسته است. شاعری که نامش در اغلب تذکره‌های آن دوران و به ویژه «مجمع الفصحا»‌ی «رضا قلی خان هدایت» هم آمده است.

برای آشنایی بیشتر شما با پیشینه‌ی ایل ساکی، مقدمه‌ی ارزشمند این کتاب را برای دانلود گذاشته‌ام تا اگر علاقه‌مند به این مباحث هستید آن را مطالعه کنید. در این مقدمه چگونگی عرب شدن برخی تیره‌های ایل ساکی و ورودشان به هویزه‌ی خوزستان نیز شرح داده شده است. این مقدمه بیشتر تحلیلی است بر چگونگی نفوذ سکاها بر لرستان و روند مناسبات‌شان با حکومت هخامنشی. در این مقاله از هر چه درباره‌ی ایل ساکی در نوشته‌های دیگران آمده است سخن گفته شده است و همچنین از تاریخ لرستان و طوایف دیگر هم گاه ذکری به میان آمده است و سرشاز از مباحث زبان‌شناسی و قوم‌شناسی نیز هست. به ویژه مطالعه‌ی بخش «طوایف و تیره‌های ایل کنونی ساکی در لرستان و خوزستان» برای ساکی‌ها لذت‌بخش خواهد بود.

ایل ساکی به ویژه در دوران معاصر و در عصر قاجار از جمله ایلات تاثیرگذار در لرستان بوده است و خاطرات مستند و بسیار زیادی از آن بر جای مانده است. در شعرهای محلی لری از بزرگان این ایل به دفعات نام برده شده است و جالب است بدانید که در مثل‌های لری هم از خلصت‌های خوب و بد ساکی‌ها سخن گفته شده است که هوز هم مردم خرم‌آباد از این مثل‌ها استفاده می‌کنند.

در پایان عرض می‌کنم که قصد پسرعمو از انتشار این کتاب و قصد من از نوشتن این مطلب افتخار به مشتی استخوان پوسیده نیست، قصد اصلی نوشتن تاریخ و بیان پیشینه‌ی یک ایل است، اما این را هم کتمان نمی‌کنم که ساکی‌ها بسیار به ایل خود می‌بالند و گاه زیادی به این پیشینه افتخار می‌کنند که گاه بد است و گاه هم خوب است. یکی از خوبی‌ها این است که در هیچ برهه‌ای از تاریخ معاصر، خانواده‌های بزرگ ساکی یعنی زیر مجموعه‌های ایل، هیچ گاه اقدام به تغییر این فامیل نکردند و همین است که هم اکنون جمعیت زیادی از این قوم در لرستان و خوزستان وجود دارد. بدی‌های ما ساکی‌ها را هم به بزرگی خودتان ببخشید. لرستان سرزمین ناشناخته‌هاست و ایل ساکی یکی از ایل‌های ناشناخته. حالا این شما و این هم لینک دانلود.

پایان پیام