رادیو، بودن و نبودن، مسئله این بود

پایگاه خبری گلونی – رادیو دوست دیرینه‌ای است که بیش از صد سال با مردم زیسته است. این پیرمرد کهنسال، روزگاری یکه بود و هرگز گمان نمی‌رفت به این زودی‌ها رقیبی که یارای مقابله با او را داشته باشد به میدان بیاید. اما دیری نگذشت که جعبه‌ای توانا‌تر از رادیو، پا به عرصه‌ی وجود گذاشت و خیلی زود جای خود را در خانه‌های مردم باز کرد. جعبه‌ای که می‌توانست نه تنها صدا، بلکه تصویر را نیز به مخاطب تقدیم کند. از همان روز اول علاقه‌مندان به رسانه‌ها رادیوهاشان را مجبور کردند تا جای خود را با تلویزیون‌ها شریک شوند، این سوال در ذهن بسیاری متفکرین مطرح شد که آیا رادیو یارای مقابله با این حریف جدید را دارد؟ اصلا چیزی هست که یارای مقابله با این تازه از راه رسیده را داشته باشد؟ و بسیاری با چهره‌های درهم کشیده – انگار که از سقوط تدریجی رادیو اندوهگین هستند – در پاسخ این سوال قاطعانه می گفتند که: « رادیو رفتنی است!»

اما همانطور که می‌دانید، رادیو ماند. انگار زور فناوری نهفته پس تصویر اغواگر تلویزیون زورش به رادیو نرسید. حالا چگونه؟ نمی‌دانم. نه اینکه مک لوهان و سایرین را نشناسم و نظریه‌هایشان را نخوانده باشم. خوانده‌ام، ولی شما که غریبه نیستید، قانع نشده‌ام.

برگردیم سر داستان رادیو و تلویزیون. آمریکایی‌ها می‌گویند: «آنچه با تو درآویزد اما نتواند تورا بکشد، سرانجام تورا قدرتمندتر می‌سازد!» شاید جدال با تلویزیون هم از آنجا که نتوانست رادیو را به انزوا براند، باعث افزایش قدرت نفوذ این رسانه در میان مردم شد. اما داستان بعد از تولد رسانه‌ای نوین، با عنوان اینترنت جالب‌تر هم شد. با معرفی و همه‌گیر شدن این رسانه‌ی نوین، دیگر شبهه‌ای باقی نمانده بود که دوره‌ی رادیو به پایان رسیده است و اینترنت نه تنها رادیو را از میدان به در خواهد کرد، بلکه تلویزیون را نیز به چالشی جدی خواهد کشید. اما این بار هم نتیجه‌ای عجیب رقم خورد. مردم بخش اعظمی از وقتی را که پیش‌تر برای تماشای تلویزیون صرف می‌کردند، به وب‌نوردی اختصاص دادند، اما رادیو نه تنها همچنان سر جای خود ایستاده بود، بلکه پس از مدتی اندک، بر پشت عقاب تیز‌پرداز اینترنت نشست و همراه او به پرواز درآمد! وقتی این فناوری به گوشی‌های هوشمند سپرده شد، دیگر بر همگان مسجل شد که رادیو رفتنی نیست. این رسانه از توانایی ویژه‌ای برای در اختیار گرفتن فناوری‌های نوین و قدرتمند‌شدن برخوردار است. مهم نیست فردا کدام فناوری را به ارمغان بیاورد. کتاب‌ها، مجلات و جراید کاغذی جای خود را به ابزار های الکترونیکی حاوی فایل‌های الکترونیکی خواهند داد، تلویزیون دگرگون خواهد شد و مفهوم مستقل خود را از دست خواهد داد، اما رادیو با چهره‌ای مدرن‌تر و خواستنی‌تر در میان مردم دنیا خواهد ماند.

رادیو‌های مبتنی بر فناوری‌های نوین تنها در سال ۲۰۰۳، سودی معادل ۴۰ میلیون دلار آمریکا را روانه‌ی جیب صاحبان‌شان کردند. این رقم در سال ۲۰۰۶ به ۵۰۰ میلیون دلار آمریکا رسید. پژوهشی که نتایج آن در بیست و یکم فوریه ی ۲۰۰۷ منتشر شد، نشان می‌دهد که ۱۹ درصد آمریکایی‌های بالای ۱۲ سال، شنونده‌ی رادیو‌های مبتنی بر فناوری‌های نوین هستند. یعنی همان رادیوهایی که از طریق ماهواره، اینترنت پخش می‌شدند و امروز می‌توان آنها را از طریق اپلیکیشن های موبایل نیز شنید.

به عبارت دیگر تا سال ۲۰۰۷، ۵۷ میلیون آمریکایی مخاطب رادیوی نوین بوده‌اند.

پژوهشی دیگر موسوم به «آربیترون» در سال ۲۰۰۸ نشان داد از هر ۷ آمریکایی یک نفر به طور مستمر از رادیوی آنلاین بهره می‌برد. همچنین پژوهش‌های دیگر، از رشد مخاطبان این رادیوها خبر می‌دهند. از این واقعیت نیز نباید غافل شد، که پیوند رادیو با فناوری‌های نوین، رادیوی یک سویه را به رسانه‌ای تعاملی بدل کرد که می‌تواند نبض مخاطبان خود را بر خط حس کند.

این را نیز نباید فراموش کرد که از زمان تولد اولین رادیوی اینترنتی که توسط کارل مالامود در سال ۱۹۹۳ به راه افتاد ۲۲ سال گذشته است. ۲۲ سال پر از بالا و پایین‌هایی که فناوری‌های نوین رقم زدند، و امروز، رادیو آنچه برای اوج گرفتن به آن نیاز دارد را در دست دارد. به‌ویژه حالا که مفهومی با عنوان «رادیوی تصویری» هر روز مخاطبان تلویزیون را به سوی خود می‌کشد. رادیوی که غربی‌ها به آن عنوان «رادیوی مملو از افزودنی‌ها» را داده‌اند. رسانه‌ای که بدون شک تلویزیون نیست، هرچند از توانایی‌های تلویزیون نیز برخوردار است.

از: سروش، شماره ۱۶۲۲ نویسنده: سیاوش عقدایی

پایان پیام