داده‌نما: ارزش اکولوژیک درخت بلوط

مهندس فتحی مدیرکل محیط زیست لرستان: بر اساس مطالعاتی که انجام شده ارزش اکولوژیکی یک درخت بلوط حدود ۲۰۰ هزار دلار براورد شده است، هرچند بنده معتقدم هیچ قیمت ریالی ندارد اما مجازات قطع یک درخت بلوط ۲۰ هزار تومان است. برای مطالعه بیشتر اینجا را بخوانید.

در مورد درخت بلوط

بلوط، نام سرده‌ای از درختان و همچنین میوه آنهاست. درختان بلوط عمری طولانی دارند که گاه به دو هزار سال نیز می‌رسد و گونه‌های بسیاری از آن در ایران بومی رشته‌کوه‌های البرز و زاگرس است.

چوب بلوط با چگالی در حدود ۰٫۷۵ گرم بر سانتی‌متر مکعب از سختی و استحکام بالایی برخوردار است. همچنین به دلیل داشتن مقادیر تانن بالا در برابر حشرات و حملات قارچ‌ها بسیار مقاوم است. چوب این درخت از مرغوب‌ترین چوب‌هاست و زغال آن نیز مرغوب است. این موضوع یکی از دلایل قطع بی‌رویهٔ این درختان است و بقای این جنگل‌ها را تهدید می‌کند.

تکثیر طبیعی این درخت از طریق کاشته شدن میوه آن صورت می‌گیرد. جوندگان خانواده سنجاب جهت ذخیره‌سازی میوه بلوط برای فصل زمستان آن را در عمق مناسبی دفن می‌کنند. فراموش کردن جای برخی از این میوه‌ها توسط سنجاب‌ها باعث می‌شود که در بهار سال بعد جوانه بزنند. این جوندگان موجب زایش مداوم جنگل‌های بلوط هستند. سنجاب‌ها از روی غریزه مقاوم‌ترین دانه‌ها را برای دفن کردن انتخاب می‌کنند و بنابراین احتمال سالم ماندن میوه در زیر خاک و جوانه زدن آن در سال بعد بالا می‌رود.

از دانه، برگ و نیز گال درخت بلوط در داروسازی، رنگرزی (به عنوان یکی از مواد رنگزای طبیعی)، مرکب‌سازی و صنعت چرم‌سازی استفاده می‌شود. چوب بلوط بسیار محکم است و از آن برای ساخت وسائل یا سوزاندن استفاده می‌شود. برخی گونه‌های بلوط به عنوان درخت زینتی کاشته می‌شوند و از برگ‌های برخی گونه‌های آن همچون یوول به عنوان بازدار زیستی آفت‌ها در باغ و گلخانه استفاده می‌شود.