آپارتمان علیه داستان

آپارتمان علیه داستان

پایگاه خبری گلونی امیر پروسنان: حالا نوشتن هم مثل ساخت آهنگ‌ها و آلبوم‌های زیرزمینی موسیقی به یک روش برای مطرح شدن تبدیل شده است.

آن هم در گستره هنری که هیچکس سر جای خودش قرار ندارد و بازیگرش، مجموعه داستان و شعر منتشر می‌کند و نویسنده و شاعرش، فیلم بازی می‌کند. نوشتن بی‌آنکه خرجی داشته باشد از ابتدای اختراع خط توسط بشر وجود داشته، ولی در این میان ماجرای داستان و شعر قدری توفیر دارد.

اگر نیک بنگریم باید شروع داستان‌گویی را به ابتدای تاریخ بشر متصل کنیم و حتی همه متن‌های تاریخی را به نوعی داستان بدانیم.

مقوله‌ای که جایش در این مجال نیست. داستان به مرور و در طول تاریخ به تکامل رسید و قواعد و چهارچوبی پیرامون خود تنید که اشخاصی که قصد نوشتنش را داشتند باید تن به آن می‌دادند و تا حدی جسم و روح خود را دربند این قوانین می‌کردند.

قوانینی که می‌شود بخشی از آن را در عناصر داستان محدود کرد و بخشی دیگر را به تجربه‌های زیستی یک نویسنده که آن‌ها را با واسطه یا بی‌واسطه آموخته است. اگر از عناصر داستان که مثل الفبای داستان‌نویسی است بگذریم، به تجربه‌های زیستی می‌رسیم.

تجربه‌هایی که ذهن نویسنده و شاعر را نسبت به جهان پیرامونش روشن می‌کند و محدودیت ایجاد شده احتمالی را از میان بر می‌دارد. چرا که ممکن است یک نویسنده جوان به دلیل وقوع ماجرایی شخصی در ابتدا دست به قلم شده باشد و در نتیجه همه جهان نوشته‌ها و کلمه‌هایش در‌‌ همان حال و هوای ابتدایی محدود بماند و هیچ‌گاه فرا‌تر نرود.

ولی حرکتی رو به جلو همانند سفر رفتن، می‌تواند نویسنده را با خُرده فرهنگ‌ها، عقاید گوناگون، جغرافیای جدید و… آشنا کند و در نتیجه نمود عینی‌اش را در آثارش بیابد. اتفاقی که حالا در بین نسل جدید نویسنده­‌ها به مراتب کمتر می‌­افتد و حاصلش می‌­شود داستان‌­های شهری و آپارتمانی که با دایره واژگان محدود که نشان از سطح مطالعه دارد به چاپ می‌­رسد.

آپارتمان علیه داستان

آن هم در بازار نشری که ناشرانش از خیر چاپ مجموعه‌های داستان گذشته­‌اند و به طرز شگفت­‌آوری به رمان و داستان بلند اقبال نشان می‌­دهند. نتیجه این ماجرا هم داستا‌ن‌­های بلندی است که اگر با هر متر و معیاری مورد سنجش قرار بگیرند، ارجحیتی بر داستان کوتاه ندارند. داستان‌­هایی با دغدغه ­های شهری و دم‌دستی که حتی نقاط چشم­گیری در دیالوگ‌‌نویسی و پرداخت شخصیت نیز ندارند.

عرصه داستان بر خلاف دهه­‌های ابتدای انقلاب و در طول سال‌­های اخیر تبدیل به عرصه­‌ای فرهنگی با حداقل خلاقیت شده است.

خلاقیتی که شاید در آثار بسیاری از نویسندگان دهه­‌های پیشین می‌­توان دید را حالا با ذره‌بین باید جست. نمود سینمایی آن را هم می‌شود در فیلم‌نامه‌هایی دید که با حداقل فروش مواجه می‌­شوند.

فیلم­‌هایی که نه تنها در آن خبری از گره داستانی نیست، بلکه به دیالوگ‌های پیش برنده هم توجهی نمی‌­کنند و به سادگی از مهم­‌ترین جذابیت سینما که همانا کشش داستانی است می‌­گذرند.

آپارتمان علیه داستان

نگاه به همه اینها در کنار بحث اقبال عمومی به مطالعه، منجر به موضوعی ساده می‌­گردد. سینمایی که یا به قشری خاص توجه دارد و از کنار نیاز عمومی به داستان شنیدن ساده می‌­گذرد یا روایتی دسته‌چندم و نه چندان جذاب از داستان‌­های شهری را در قالبی ضعیف عرضه می‌کند.

ادبیاتی که داستان کوتاهش به دلیل عدم اقبال مردم به دست و پا زدن افتاده و دست به دامن بازیگران برای انتشار داستان شده است. بگذریم از طبقه­‌ای که از گذشته تاکنون به رمان­های پر سوز و گداز وفادار بوده و هستند و این فکر را به ناشران القا کرده­‌اند که باید به سمت این جنس از ادبیات داستانی رفت تا جبران هزینه­‌ها گردد.

فارغ از همه این مباحث باید به محتوای ادبیات داستانی پرداخت و زاویه دیدی که نویسنده­‌های جوان با تجربه‌های شخصی اندک خود به ثبتش در قالب داستان می‌‌‌پردازند.

اتفاقی که تیراژ کتاب­‌های این حوزه را حالا به زیر هزار نسخه هم رسانده و اشتیاقی برای خواندن­شان در بین دوست داران ادبیات دیده نمی‌شود.

موضوعی که می‌­شود از منظر اقتصادی، تاریخی و حتی اجتماعی به آن پرداخت و به فکر چاره بود. چرا که ادبیات یک کشور می‌­تواند به طور مستقیم از فکر آن جامعه تغذیه کند و از طرفی خوراک فکری آن جامعه را نیز تولید کند. ادبیاتی که می‌­تواند در قالب داستان و شعر، سخت­‌ترین مفاهیم را به لطیف­‌ترین و قابل فهم­‌ترین شکل ارائه کند و آرمان­‌ها و اهداف یک کشور را پررنگ‌تر سازد.

پایان پیام