اخلاق انتشار محتوا در شبکه‌های اجتماعی

پایگاه خبری گلونی: قبل از هرچیز باید بدانیم و به خاطر بسپاریم: پیامی که در فضای مجازی منتشر می‌کنیم، همانند تیری است که از چله‌ی کمان رها شده است، اگر تیر رها شده را توانستیم به چله کمان بازگردانیم، پیام منتشر شده را هم می‌توانیم بازگردانیم. بهتر است در تولید محتوا و انتشار پیام دقت را فدای سرعت نکنیم؛ باید پس از تکمیل پیام آن را چند دفعه بخوانیم و از جنبه‌های مختلف در ذهن خود تحلیل‌اش کنیم و حتی برای افراد مطمئن و کاربلد بفرستیم تا بخوانند، گاهی محتوای تولیدی نیاز به ویرایش ادبی دارد.

اخلاق انتشار محتوا در شبکه های اجتماعی

۱. در انتشار محتوا بی‌دقتی نکنیم و بی‌توجه نباشیم: یعنی دقیقا بدانیم که محتوا و مضمون مطالبی که منتشر می‌کنیم چیست و آثار و تبعات آن چگونه است. نباید بدون تفکر هر حرف و پیامی را باور کنیم و باید تفکر انتقادی و دیرباوری را در خود پرورش دهیم. هر مطلب یا پیامی که به دست ما می‌رسد را ابتدا صحت‌سنجی کنیم یا منتظر باشیم که منابع موثق آن را تایید کنند. در صورتی که صحت و سقم پیام (با رعایت اصول صحت سنجی) برای ما قطعی شد و اگر پیام را برای مخاطبان خود مناسب دانستیم، آن پیام را به اشتراک بگذاریم. نمونه بی دقتی و بی توجهی در انتشار پیام: دست به دست شدن شایعه درگذشت احسان علیخانی و رسیدن آن به تیم اعزامی شبکه ورزش به المپیک ریو۲۰۱۶ و انتشار آن توسط مجری مربوطه در برنامه زنده‌ی تلویزیونی است که آثار و تبعات بدی در پی داشت و باعث شد مادر احسان علیخانی در بیمارستان بستری شود.

 ۲. در بیان مطالب راست‌گو و شفاف باشیم: کلا راست‌گویی در زندگی باعث کاهش فساد می‌شود. راست‌گویی و شفافیت در بیان مطالب و اشتراک محتوا در شبکه‌های ارتباطی و اجتماعی (فضای مجازی) نیز منجر به افزایش اعتماد عمومی به شما می‌شود. پس باید از انتشار محتوای دروغ و شایعه بپرهیزیم، حتی گاهی منابع موثق هم دچار اشتباه می‌شوند که انتشار محتوا به نقل از منبع خبر به شما کمک می‌کند تا در چرخه انتشار پیام کذب آسیب کمتری ببینید. انتشار مطلب و پیام بدون ذکر نام و لینک دادن به منبع و پدید آورنده آن غیر اخلاقی است. برای نمونه همین یادداشت است که ابتدای آن نام منبع: مرکز ماهر را نوشتم و لینک آن را برای صحت سنجی شما آوردم و در ادامه گفتم که با توجه به تخصص خودم تغییراتی در مطلب دادم، اما ایده را از محتوای تولیدی مرکز ماهر است.

 ۳. مسئولیت پذیر و امانت دار باشیم: اطلاعات شخصی، عکس، ویدئو،پیام‌ها و محتوای تولیدی دوستان و آشنایان خود، خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری، وبلاگ اشخاص و پرتال سازمان‌ها را بی محابا و بدون ذکر منبع در فضای مجازی منتشر نکنیم. ما در قبال دوستان خود مسئولیم و وظیفه داریم اسرار زندگی و فعالیت‌های وی را حفظ کنیم. فضای مجازی حد و مرزها را درنوردیده است و ما در محاصره غریبه ها قرار داریم! اگر امانت دار نباشیم ممکن است غریبه‌ها از اطلاعات هرچند جزئی و کوچک دوستان ما سوء استفاده کنند. در مورد بازنشر محتوای تولیدی خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری، وبلاگ اشخاص و پرتال سازمان‌ها هم باید اصل امانت داری را رعایت کنیم و با لینک فعال ارجاع به منبع پیام داشته باشیم.

۴. بی طرفی و عدالت داشته باشیم: فضای مجازی سرشار از بحث، جدل، کشمکش، کل‌کل، تخریب و جریان‌هایی در حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی، ورزشی و… است. تند روی، حمایت کورکورانه، تعصب مغرضانه و تهمت از آفات فضای آزاد شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی است و باعث می‌شوند گفت‌وگو از مسیر صلح و سازش خارج و به مقصد فرسایش و تخریب هدایت شود. در بحث های مجازی دیدگاه خود را با این واژه جادویی “به نظر من” شروع کنیم تا مخاطب ما بداند که قصد تحمیل و تعمیم دیدگاه خود را نداریم. به دنبال تغییر دیگران نباشیم و به عقاید طرف مقابل احترام بگذاریم و اعتدال پیشه کنیم؛ به‌طور آگاهانه در بحث‌ها شرکت کنیم و ناخواسته بازیچه دست جریان‌سازها نشویم و سیاهی لشکر آن‌ها نباشیم. فراموش نکنیم که ما نه ناجی بشریت هستیم و نه سوپرمن که بخواهیم جامعه را با چند کلام حرف تغییر دهیم، پس به خود آییم و تغییر را از خودمان شروع کنیم.

 ۵. به دیگران احترام بگذاریم: حتی اگر آن دیگران مخالفان ما و مثلا تخریب‌گران محیط‌زیست، شکارچی‌ها و یا قاتل ستایش باشند؛ یعنی هر عملی که از فردی سر می‌زند موستوجب نگاه مغرضانه، خشونت‌بار، فحاشی و قضاوت ما نیست! اصل بنیادی حقوق بشر برای تمام انسان‌ها صادق است و هر کشوری قوانین خاص خود برای تنبیه و جریمه متخلفان را دارد، حتی اگر فردی جانی و متجاوز به حقوق دیگران باشد، باز حق دارد طبق قانون در دادگاه تفهیم اتهام و سپس محاکمه شود؛ مانند نوجوانی که در مرکز خرید مونیخ آلمان باعث کشته شدن تعدادی از شهروندان شد (حالا این‌که آیا عدالت در دادگاه‌ها اجرا می‌شود یا نه، بحث ما نیست). همینطور ناسزاگویی و تحقیر دیگران به خاطر رفتار یا عقایدشان باعث از دست رفتن مخاطبان یا دنبال کنندگان شما می‌شود. رعایت ادب و احترام در فضای مجازی به مراتب از رعایت ادب و احترام در فضای حقیقی واجب‌تر است، چون ما اصولا شناخت و درک درستی از شخصیت و شرایط روحی و روانی افراد نداریم و با چند پیام رد و بدل شده هم نمی‌توان شناخت درستی از فرد مقابل به دست آورد(فضای مجازی به دلیل محدودیت در نمایش زبان‌بدن و لحن کلام افراد سرشار از سوء تفاهم است)، لذا بهتر است همواره ادب و احترام را در ارتباطات مجازی خود مد نظر داشته باشیم و از قضاوت و حکم دادن در مسائل پرهیز کنیم. بازتاب رفتار زیبای ما باعث جذب مخاطبان و طرفداران بیشتر است.

پایان پیام

گزارش‌گر: احسان میرزایی