صلح در ادبیات کودک

صلح در ادبیات کودک

جشنواره صلح در ادبیات کودک، به مناسبت روز جهانی کودک، روز ۱۷ مهر، در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

به گزارش پایگاه خبری گلونی، مصطفی رحماندوست، نویسنده، شاعر و مترجم، سخنان خودش را این گونه آغاز کرد که هر کسی خواسته صلح را تعریف کند، از درِ جنگ وارد شده است. ایشان در ادامه گفتند: دلم برای صلح سوخت که برای تعریف کردنش باید از دشمنش کمک بگیریم. این شاعر مشهور ادبیات کودکان، تعریف صلح را از دیدگاه‌های مختلف از جمله لغت نامه پارسی، فلسفه، عرفان و جامعه‌شناسی بررسی کرد و سرانجام گفت اگر بخواهم صلح را از دیدگاه خودم و در دنیای ادبیات معنا کنم می‌گویم «جنگ در دنیای کودکان، بازی است. همانطور که صلح هم در دنیای کودکان بازی است.» در روزهای جنگ تحمیلی، کودکان با پشتی‌ها سنگر درست می‌کردند و اینجا ماجرای اصلی روشن می‌شود که جنگ در دنیای کودکان، بازی است. کودکان ما در طول ۸ سال جنگ تحمیلی، جنگ بازی می‌کردند. جنگی که همیشه در همه جای دنیا با یک ایده مقدس، شروع می‌شود ولی ادامه نامقدسی دارد. ایشان در ادامه گفتند: با اینکه صلح و جنگ، مسئله کودکان نیست و ما بزرگسالان پذیرفتیم که که آن‌ها را وارد جنگ‌های خودمان نکنیم اما واقعیت این است که همگی در اخبار می‌شنویم که کودکان زیادی در جهان به دلیل جنگ‌های مختلف، کشته می‌شوند.

صلح در ادبیات کودک

شاعر و قصه نویس کودکان و نوجوانان درباره تفاوت معنای جنگ در دنیای بزرگسالان و کودکان گفت. اینکه صلح در دنیای بزرگتر‌ها، پدیده‌ای ست اجتماعی. در صورتی که در دنیای بچه‌ها پدیده‌ای کاملا فردی است. ایشان در ادامه افزودند: در دنیا، ادبیات صلح، بسیار اندک است. هر چه هست بیشتر مربوط به ادبیات جنگ است. در دنیای کودک، دو چیز بیشتر موج می‌زند: یکی علاقه به صلح و دیگری نفرت از جنگ. یادمان نرود که کنایه‌های قومیتی هم به نوعی، جنگ به حساب می‌آیند و با صلح، فاصله زیادی دارند.

دکتر رابعه موحد، روان‌شناس، از دیگر سخنرانان این ویژه برنامه بودند. به نظر ایشان، نگرش ما نسبت به کودک و شناخت ما از او، ادبیات ما را شکل می‌دهد. اینکه کودک در صلح به سر ببرد، جزو بدیهیات است. زیرا کودک «باید» در صلح زندگی کند. اما پای جنگ که به میان بیاید ما با یک مساله غیر عادی مواجه خواهیم بود. دکتر موحد در ادامه گفتند: تامین نیازهای کودک، جلوگیری از تنش و ایجاد محیطی سرشار از آرامش و اعتماد می‌تواند باعث رشد بهینه کودک شود. چرا که این رشد بهنجار، فقط در محیط امن اتفاق می‌افتد. قهر و جنجال‌های والدین، اخطاری ست برای کودک؛ که محیط امن نیست. هرگز از خاطرتان نرود که کودکان حتی طاقت جنگ در قصه‌ها را هم ندارند. ایشان در پاسخ به این پرسش که اگر بخواهیم بدانیم در دنیای روانی کودک چه می‌گذرد، گفتند: کودکی که از صدای بلند مادر، برآشفته می‌شود از صدای گلوله، چگونه سراسیمه خواهد شد؟ وی، صلح را در یک جمله خلاصه کرد که صلح یعنی: «حالت راحت باش و نه حالت آماده باش.» زندگی در حالت امن و ناامن، تاثیرات مختلفی در روان انسان می‌گذارد. وی درباره جایگاه کودکان گفت که هم در جدال‌های خانوادگی و هم در جنگ‌های جهانی، کودکان همیشه جزو بی‌دفاع‌ترین‌ها هستند.

دکتر موحد، با چند پرسش بنیادین، سخنان خودشان را جمع بندی کردند که آیا جنگ، فقط روی کودکان درگیر با این مساله، تاثیر می‌گذارد یا فضای خشونت بار می‌تواند تاثیرات گسترده تری هم داشته باشد؟ پس از آنکه ایشان، از تاثیرات مخرب استرس در دوران جنینی بر روی نوزاد صحبت کردند، سوال بعدی را مطرح کردند که آیا نمی‌توان آگاهی مادران را برای تولد کودکان در کشورهای بحران زده بالا برد تا کودکان در فضایی ناامن متولد نشوند؟ محیطی که قرار است کودکان با صدای مهیب گلوله‌ها، توپ‌ها و تفنگ‌ها خو بگیرند. به نظر دکتر موحد، تصور کودکان از دنیا، آن چیزی است که توسط بزرگسالان به او نشان داده شده است. در ‌‌نهایت، رابعه موحد، با این توصیه، صحبت‌هایش را به پایان رساند که «کودکان را در مقابل خشونت، مقاوم نکنید.»

جشنواره صلح در ادبیات کودک، به همت انجمن علمی مطالعات صلح ایران در خانه اندیشمندان علوم انسانی، از ساعت ۱۶ تا ۱۸ برگزار شد. در پایان، انجمن علمی مطالعات صلح ایران، از سخنرانان تقدیر کرد. از دیگر برنامه‌های این جشنواره، برگزاری نمایشگاه کتاب‌های مصطفی رحماندوست و امضای کتاب‌ها توسط ایشان، بود که با استقبال خوب مخاطبان کودک و بزرگسال، به پایان رسید.

پایان پیام

گزارش‌گر: نگار فیض‌آبادی