چرا باید کویر لوت را از نزدیک ببینیم
به گزارش پایگاه خبری گلونی، تعداد بسیار کمی از مردم ایران به منطقه شهداد کرمان و کویر لوت سفر کرده‌اند و کلوت‌های آن را از نزدیک دیده‌اند. این تعداد کم اما هر ساله رو به افزایش است و شبکه‌های اجتماعی و مجازی با معرفی زیبایی‌های کویر لوت باعث جذب گردشگر شده‌اند.
لوت چگونه لوت شد
از حدود ۱۳۰ میلیون سال قبل صفحه لوت به همراه صفحات طبس ایران مرکزی و چند خرد صفحه دیگر به علاوه البرز و کپه داغ شکل در بخش شمالی اقیانوس تتیس جوان بودند و در بخش جنوبی آن نیز صفحه عربستان قرار داشت. در حدود ۱۱۰ میلیون سال قبل به تدریج بر حرکت قاره آفریقا به سمت شمال که به دنبال آن صفحه عربستان نیز جابجا شد از وسط تتیس کم شد. در این زمان راستای صفحه لوت تقریباً شرقی غربی بود اما چرخش صفحه لوت به مرور ادامه پیدا کرد و در نهایت تاکنون ۱۳۵ درجه در جهت خلاف عقربه‌های ساعت به دور خود چرخید است.
«سید امیر توکلی صبور» در کتاب «تنوع زمین‌شناختی ایران» نوشته است: در نهمین کتاب از مجموعه کتاب‌هایی که درباره میراث جهانی توسط اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت iucn در سال ۲۰۱۱ تحت عنوان بیابان میراث جهانی به چاپ رسیده است تمام بیابان‌های زمین را از جنبه‌های مختلف مانند چشم‌انداز طبیعی، ویژگی‌های زمین‌شناسی و تنوع زیستی دسته‌بندی کرده است و در این فهرست بیابان لوت در چهار جانبه در بالاترین رتبه قرار دارد که عبارت است از طویل‌ترین گستره از کلوت‌ها یا یاردانگ‌ها، بلندترین تپه‌های ماسه‌ای، گرم‌ترین نقطه زمین و بزرگترین نبکاهای جهان.
شکل‌گیری کلوت‌ها
کلوت‌ها تپه‌های موازی حاصل فرسایش رسوبات نرم و سخت نشده‌ی باقی مانده از دریاها و دریاچه‌های دورن قاره‌ای هستند. این پدیده در اثر فرآیندهای فرسایشی شامل آب جاری و باد ایجاد می‌شود و اغلب در مناطق خشکی که بارش سالانه کم‌تر از ۵۰ میلی‌متر در سال است یافت می‌شود. واژه یاردانگ که ریشه‌ای ترکمنی دارد در ژئومورفولوژی معادل کلوت است. یاردانگ‌ها در بسیاری از نقاط دنیا وجود دارند و در بیشتر این مناطق بارش سالانه بسیار ناچیز است. مثلا در یاردانگ پیسکو در پرو میزان بارش سالانه صفر است و یا یاردانگ چانارال در شیلی حداکثر بارش سالانه آن ۱۰ میلی‌متر است. پس از آخرین عصر یخبندان، اقیلم ایران با شرایط امروزی بسیار متفاوت بود و از طرفی به دلیل کاهش جهانی دما در آن دوره زمانی الگوهای جوی نیز تفادت چشمگیری با زمان حال داشتند.
در پی بارش باران فراوان در مناطق مرکزی ایران و کاهش تبخیر آن دریایی کم‌عمق مناطق وسیعی از ایران مرکزی را پوشاند. رودخانه‌های تامین کننده آب این دریا نیز ذرات سیلت و ماسه‌ای را که با خود حمل می‌کردند در آن رسوب می‌دادند. به دنبال گرم شدن زمین و تغییرات آب و هوایی به تدریج میزان بارندگی در حوضه ایران مرکزی کاهش یافت و به دنبال آن تبخیر بیشتر شد و در نتیجه عمق آب دریا کاهش یافت و این روند تا زمانی که کلیه آب‌های آن خشک شود ادامه پیدا کرد. زمانی که آب آن خشک شد رسوبات موجود که سست و فرسایش‌پذیر بودند در معرض جریان آب‌های حاصل از بارش‌های پراکنده و سیلابی قرار گرفته و این جریان‌های آب شیارها و برش‌هایی را در رسوبات ایجاد کردند. از حدود ۵ تا ۴ هزار سال پیش میزان بارش در این منطقه بسیار کاهش یافته و شرایط برای عملکرد فرسایش‌های بادی مهیا شد. در جریان‌های باد به حرکت در آوردن ذرات ماسه و ضربه زدن به دیوارهای شیارهای موجود باعث وسیع تر شدن و تغییر شکل‌های بیشتر در این منطقه شدند.
واژه کلوت
کلوت ترکیب واژه‌ای از کل و لوت به معنای شهر لوت است. بغیر از مناظر مشخصی که در غرب لوت نام کلوت دارند به کلیه عوارض و برآمدگی‌های مناطق غربی لوت کلوت می‌گویند. واژه کل در مناطق خراسان، مرکز ایران و سواحل دریا خزر معانی مختلفی دارد. در خراسان و سیستان و بلوچستان ریشه کلاته و کلات است که قلعه و دژ نیز از آن مشتق می‌گردد و به معنای آبادی یا روستایی است که در بلندی قرار گرفته و به محیط اطراف مشرف باشد. واژه کلاته به معنای کلات کوچک است و عموما در پی اسامی مالک کلات استفاده می‌شده است. در مرکز ایران کلات به معنای روستایی محصور است و در دشت کویر و بیابان لوت مترادف با دره یا شوره زار درخت دار استفاده می شده است. در سواحل دریای خزر به صورت کلا و کلایه به کار می‌رود و در گیلان کاله به معنای بوته‌زار است.
سفر به شهداد
برای دیدن مرتفع‌ترین و طویل‌ترین کلوت‌های دنیا باید خودتان را به شهداد کرمان برسانید و از شهداد نیز ۴۰ کیلومتر رانندگی کنید. فراموش نکنید که به هیچ وجه تنها و بدون بلد به این منطقه سفر نکنید. دیدن طلوع و غروب خورشید و ستاره‌نگری از جمله لذت‌های این کلوت‌هاست. اگر خواستید در حوالی کلوت‌ها کمپ بزنید حتما با افراد باتجربه و تورلیدرها مشورت کنید.
گرم‌ترین جای زمین
کویر لوت در کنار دره مرده کالیفرنیا و صحرای العزیزیه لیبی جزو گرم‌ترین مناطق زمین است که ۶۹ درجه سانتی‌‌گراد دمای هوا در آن اندازه‌گیری شده است. در لوت هیچ حیاتی وجود ندارد.
پایان پیام
کد خبر : 59489 ساعت خبر : 11:49 ق.ظ