سیلو گندم، تبریز به ثبت ملی می‌رسد؟

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در حالی از تداوم و بررسی مراحل پایانی ثبت ملی “سیلو گندم تبریز”، خبر می‌دهد، که گفته می‌شود اداره بازرگانی تبریز به عنوان مالک بنا از ثبت ملی این بنا جلوگیری می‌کند.

به گزارش پایگاه خبری گلونی، “سیلوهای گندم تبریز” یکی از بناهای عظیم و منحصر بفرد ایران در دسته بندی میراث صنعتی است که به عنوان نخستین سیلو گندم در ایران پس از پایان «جنگ جهانی اول» با طرح آلمانی‌ها برای اولین بار در «تبریز» ساخته‌ شد.

اما اکنون در شرایطی میراث فرهنگی خبر از احتمال ثبت ملی این بنای تاریخی می‌دهد که برخی رسانه‌ها می‌گویند، در سال ۱۳۹۴ اداره بازرگانی تبریز به عنوان مالک سیلوی تبریز و علی‌رغم ویژگی‌های معماری و میراثی این بنا از ورود کارشناس میراثی به سیلو ممانعت کرده و در آن زمان این بنای تاریخی در لیست فهرست آثار ملی قرار نگرفته بود.

“محمد فتحی” معاون میراث فرهنگی استان اذربایجان شرقی در خصوص اهمیت ثبت ملی آثار تاریخی و معرفی این آثار در سطح ملی و بین‌المللی، گفت: قانون حفظ آثار ملی مصوب ۱۳۰۹، نخستین قانونی است که وجوه مختلف میراث فرهنگی را مورد توجه قرار داده است. این قانون “قدمت” اثر را به عنوان یک ارزش ذاتی موجود و همچنین نشانه‌ای برای شناخت اثر تعیین کرده است، اما در تعیین مقطع زمانی مورد نظر از اصول مورد اتفاق پیروی نکرده و تحت تأثیر شرایط سال‌های ۱۳۰۹، تأسیس سلسله پهلوی و انقراض سلسله قاجاریه، آثاری را تحت حفاظت و نظارت دولت اعلام نموده است که تا پایان سلسله زندیه، سال ۱۱۷۳ خورشیدی، در ایران احداث یا ایجاد شده است.

وی با بیان این‌که معیار زمانی تا پایان سلسله زندیه باعث شده که بسیاری از بناها و اماکن تاریخی ایران که در دوران قاجار و پهلوی احداث شده و بعضاً دارای ارزش هنری و تاریخی برجسته‌ای است از نظارت و حفاظت دولت خارج شود،افزود: متاسفانه بنای تاریخی سیلو تبریز نیز از این قاعده مستثنا نبوده و چون پس از پایان جنگ جهانی اول احداث شده، در لیست آثار ملی قرار نگرفته است.

او با بیان اینکه ساختمان سیلو به عنوان یکی از میراث صنعتی و مدرن تبریز، نیازمند توجه و حفاظت بیشتری است، ادامه داد: با توجه به اینکه تبریز به لحاظ جغرافیایی همیشه در مسیر ارتباطی کشورهای مترقی و پیشرفته اروپا قرار گرفته است، در حوزه صنعت و بازرگانی در کشور نیز پیشرو بوده است.

وی اضافه کرد: این بنا نیز به دلیل ارتباط متخصصان تبریزی و اروپایی احداث شده و به عنوان یکی از نمادهای انقلاب و پیشرفت صنعتی آذربایجان و حتی ایران محسوب می‌شود بنابراین آثاری مانند این بنا که بیانگر قدمت صنعت و بکارگیری علم روز در کشور است، نیاز به توجه و صیانت بیشتری دارد.

معاون میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی در ادامه با اشاره به این‌که در  دهه اخیر اقداماتی از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان، برای ثبت این بنای تاریخی و فاخر در فهرست آثار ملی انجام شده است، ادامه داد: “سیلو”ی تبریز به عنوان اولین سیلوی گندم ایران، مورد توجه ویژه اداره کل میراث فرهنگی استان و همچنین سازمان مرکزی قرار دارد، طبق پیگیری‌های مالک این بنا در سال ۱۳۹۰، برای ثبت ملی این اثر فاخر صنعتی، نخستین اقدامات اداره کل استان آغاز و پیگیری شد اما به دلیل اینکه این بنا تحت نظارت بخش خصوصی قرار گرفته است، نتیجه مطلوبی به دست نیامد.

وی ادامه داد: اداره کل میراث فرهنگی استان در رایزنی‌هایی که با بخش خصوصی فعال در این بنا و همینطور شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه ۸ تبریز داشته است، جهت حفظ این اثر تاریخی و صنعتی، درخواست استفاده از این بنا صرفا به عنوان سیلو گندم را داشته و هرگونه کاربری غیر را، تهدیدی بر آسیبرسی و تخریب این اثر تاریخی دانسته است.

او بیان کرد : شایسته است که این بنا به صورت کامل مورد حفاظت قرار گیرد و اگر بنا بر تغییر کاربری آن باشد، به شکل موزهی صنعتی و یا در غالب کاربری فرهنگی، مورد استفاده قرار گیرد.

فتحی با بیان اینکه معاونت میراث فرهنگی استان ۲۳ بهمن امسال، باردیگر ثبت بنای تاریخی “سیلو تبریز” را در سازمان مرکزی میراث فرهنگی کشور ابلاغ کرده است، اظهار کرد:  معاونت میراث فرهنگی با همکاری انجمن دوستداران میراث فرهنگی استان، مجددا ثبت بنای سیلو تبریز را ابلاغ کرده و منتظر نتیجه نهایی این ابلاغ تا پایان اسفند امسال است.

او ادامه داد: خوشبختانه با توجه به موافقت مصرانه سازمان مرکزی میراث فرهنگی کشور، می‌توان گفت که نتیجه مطلوبی در ارتباط با ثبت سیلو تبریز در فهرست آثار ملی کشور، تا پایان اسفند ماه به دست می‌آید.

فعالیت مداوم و پایدار سیلو تبریز پس از گذشت ۸۰ سال از زمان آغاز به کار روزهای تاسیس آن، نشان از طراحی تخصصی و بی‌نظیر این بنا دارد، ساختمان ساده تخلیه گندم با ظرافت و پیچیدگی بسیار در صنعت بکارگیری چوب تا پلکان فلزی زیبای بالای اتاق ژنراتور، بیانگر قدمت صنعت و هنر فلز کاری در این شهر است.

ساختمان تاریخی سیلو تبریز که در خیابان امام خمینی (ره) تبریز قرار دارد، از نظرقدمت فعالیت صنعتی و طراحی خود، جزو آثار پر اهمیت تاریخی تبریز محسوب می‌شود، بنابراین برای حفظ و صیانت از این میراث فرهنگی و تاریخی،  تلاش و استمرار بر ثبت ملی این اثر جز اولویت‌های مهم اداره کل میراث فرهنگی استان قرار گرفته است.

پایان پیام