معرفی هنر بامبو بافی در گیلان

بامبو بافی در گیلان

به گزارش پایگاه خبری گلونی: یکی از زیباترین صنایع دستی گیلان بامبو بافی است، هنری که بسیار طرفدار دارد.

معرفی هنر بامبو بافی در گیلان

بامبو که در زبان فارسی به نی خیزران شهرت دارد، گیاهی است که در دامنه‌ی کوه‌ها و تپه‌هایی که دارای رطوبت ۶۵ تا ۹۰ درصد باشد روئیده یا کشت می‌شود.

میزان رطوبت، حرارت موجود در منطقه و نوع خاک تعیین کننده‌ی کیفیت و مرغوبیت بامبو است.

هر چه میزان رطوبت و حرارت بیشتر باشد کیفیت محصول نیز بهتر خواهد بود.

گیاه بامبو که تاکنون بیش از ۶۶۲ نوع آن شناخته شده، دارای قطر و ضخامت متفاوت است.

در حال حاضر بهترین نوع بامبو در ژاپن، چین و به طور کلی کشورهای شرق آسیا و هند روئیده و کشت می‌شود.

در ایران می‌توان لیالستان لاهیجان، علی آباد (در فاصله سخت‌سرو تنکابن)، قاسم آباد رودسر و تقریبا بیشتر نقاط شمال کشور را در زمره‌ی مساعدترین مناطق رویش بامبو به حساب آورد.

در این مناطق بیشه‌های کوچکی وجود دارد که در فصل پائیز و اوایل زمستان، یعنی هنگام بریدن و قطع ساقه‌های بامبو از هر یک بین ۵۰ الی ۲۰۰ شاخه نی بدست می‌آید.

بامبو از چهار قسمت سطح داخلی (دارای پوشش نرم)، دیافراگم (متصل کننده‌ی بخشهای ساقه به یکدیگر) میانه و پوشش رویه که بسیار سخت و دیرشکن است تشکیل شده.

دیافراگم کاملا فشرده بوده و آب در آن نفوذ نمی‌کند.

بامبو معمولا به رنگهای مختلفی مانند سبز، مشکی متمایل به قهوه‌ای، عنابی و زرد مایل به کرم دیده می‌شود و اگر چه می‌توان مصارف زیادی برای آن قائل شد.

ولی بطور کلی موارد مصرفش بیشتر محدود می‌شود به:

موارد مصرف گیاه بامبو

 ۱ ـ استفاده از آن برای تغذیه.

۲ ـ بهره‌برداری بمنظور تهیه‌ی کاغذ و اشیای مختلف چوبی و سایر مصارف صنعتی.

۳ ـ کاشت در اطراف باغها و مزارع جهت حفاظت محل.

گیاه بامبو محتوی مقدار فراوانی سلولز است که می تواند برای تهیه‌ی کاغذ و همچنین ابریشم مصنوعی مورد استفاده قرار گیرد.

در ایران کشت بامبو هنوز رواج چندانی ندارد و صرفنظر از بخشهای کوچکی در شمال کشور که در آنها مقدار محدودی بامبو کشت می‌شود،

صنعتگران سایر نقاط از بامبوهای خودرویی که در اکثر شهرهای شمالی و بویژه منطقه لیالستان لاهیجان وجود دارد، استفاده می‌کنند.

استفاده از بامبو جهت تولید محصولات مختلف تقریبا از زمان کشت چای در ایران، رواج یافت چرا که بامبو به عنوان حفاظت محل چایکاری بکار گرفته شد.

صنعتگران همزمان با بهره‌برداری چایکاران از مزارع چای به موارد استفاده متعدد آن برای ساخت فرآورده‌های گوناگون پی بردند و ساخت محصولات بامبو در گیلان متداول گردید.

هم اکنون استادکاران جوانی که اکثرا نیز برخوردار از مهارت و کارآیی کافی هستند به کار در این رشته اشتغال دارند و مهمترین مرکز تولید محصولات بامبو لیالستان لاهیجان می‌باشد.

از بامبو محصولاتی نظیر شکلات خوری، میوه‌خوری، لوستر، کلاهک آباژور، جای نان، صندلی و انواع دیگر وسایل مصرفی در اندازه‌های مختلف تولید می‌گردد. 

ابزار کار بامبو بافی

 ماشین

با این دستگاه عرض تمام تورها یکسان می‌شود.

 رنده

جهت صاف کردن و از بین بردن پرزهای رشته‌ها

داس

برای رشته رشته کردن قطعات بامبو

اره آهن بر

برای بریدن بامبو

 سوزن

برای ردیف کردن بافت

چاقو

برای ایجاد شکافی جهت بستن حلقه بوسیله سیم یا مفتول فلزی

 انبردست

یا سیم چین

 قیچی باغبانی

سنگ صیقل (تیزکن)

برای صیقل دادن و تیزکردن رنده

پارچه کوچک و ظرف آب

تعدادی نوار چرمی کوچک

برای تهیه‌ی یک ظرف بامبو ابتدا نئی را که قبلا در انبار گذاشته شده و خشک شده است با اره نجاری به قطعات ۸۰ الی ۱۰۰ سانتی‌متر در می‌آورند.

اندازه‌ی این قطعات با توجه به محصولی که میخواهند تولید کنند متفاوت است. سپس به وسیله‌ی مخصوصی بنام داس آنها را از وسط بریده و بصورت نوارهای نئی در می‌آورند.

لبه این نوارها را با وسیله‌ای که در اصطلاح محلی ماشین نامیده میشود به عرض مساوی در می‌آورند و پس از رنده کردن آماده بافت مینمایند.

کار بافت معمولا بر روی میزی که روی آن چند دایره به اندازه کف و ته ظرفی که میخواهند ببافند قرار داد، انجام می‌شود.

صنعتگران ابتدا دایره‌ی کف ظروف را تهیه و سپس بدنه‌ی آنرا می‌بافند.

گاهی نیز برای وصل کردن برخی از قطعات به یکدیگر از مفتول‌های سیمی بسیار نازک استفاده کرده و با انبر دست معمولی آن‌ها را به هم می‌پیچانند.

در انتهای کار، تمامی اطراف نی را که معمولاً بزرگ و کوچک است، با قیچی مخصوصی که به شکل قیچی باغبانی است برش می‌دهند تا نی‌ها یک اندازه شوند و محصول شکل یکنواختی پیدا کند.

پایان پیام