درخت انار جزیره کیش با خواص درمانی آن از گل و میوه تا پوست و ریشه

به گزارش پایگاه خبری گلونی؛ درخت انار بومی ایران و مناطق مجاور آن است. درختچه‌ای است خزان‌دار که البته در نواحی گرم و مرطوب با زمستان‌های معتدل همیشه سبز است.

نام: انار

نام علمی:  Punica granatum

نام محلی: رمان

خانواده: پونیکاسی

گونه: پونیکا

پراکنش: در کیش ننه باغو و

نخلستان غروب

روش تکثیر: کاشت دانه

گیاه شناسی درخت انار

درخت انار بومی ایران و مناطق مجاور آن است. درختچه‌ای است خزان‌دار که البته در نواحی گرم و مرطوب با زمستان‌های معتدل همیشه سبز است و حداکثر ارتفاع آن به ۶ متر هم می‌رسد. نوع ترش آن در جنگل‌های شمال ایران به صورت خود رو به عمل می‌آید.  شاخه‌ها شکل مختص به خود را دارا هستند. کوچک، زاویه‌دا ، خاردار و بدون کرک با پوست سفید رنگ تا خاکستری، عمق ریشه‌های انار زیاد است و با گسترش عمودی ۱٫۵ متر گسترش افقی ۲٫۵ تا ۳ متراست. لازمه میوه‌دهی در انار تابستان‌های گرم و پاییز طولانی و خشک است انار گیاهی است یکپایه. گرده‌ها، مادگی خود را به راحتی بارور می‌کنند. البته گرده افشانی‌ بین گل‌ها توسط باد و حشرات نیز میسر است.

برگ درخت انار

برگ‌های آن ساده ، کامل و بدون استیپول است طرز قرار گرفتن برگ‌ها بر روی شاخه متفاوت است و به سه فرم متقابل ، منفرد و فراهم مشاهده می‌شوند. به رنگ سبز براق بوده و زود ریز هستند.

گل درخت انار

گل‌ها بعد از ۳ یا ۴ سالگی درختچه روی سیخک‌ها ظاهر می‌شوند. دارای دمگل کوتاه به رنگ‌های سرخ، زرد و یا سفید با پهنای ۲ سانتیمتر هستند.

میوه در خت انار

گل‌های انار درشت به رنگ قرمز اناری ولی بی‌بو هستند. دارای ۴ تا ۸ کاسبرگ چرمی که در بالای میوه قرار دارد و تعداد زیادی پرچم با تخمدان تحتانی یا نیمه تحتانی است. کاسه گل ارغوانی رنگ و پایاست و گلبرگ‌ها مچاله هستند. میوه: میوه آن کروی با اندازه‌های مختلف به همراه کنج‌های فراوان دارای پوستی چرمی  قرمز رنگ و یا زرد رنگ هستند. روی‌ هم‌رفته در حدود بیست نوع مختلف انار در دنیا موجود است.

قسمت‌های دارویی

گل، میوه، برگ، پوست ریشه، پوست درخت.

مصارف دارویی

پله تیرین که ماده‌ای شیمیایی حاصله از برگ انار است.  یکی از فلج‌کننده‌های اعصاب محرکه است و روی اعصاب حسی اثر نمی‌کند. تزریق داخل وریدی پله تیرین در سگ ایجاد فلج موقت می‌کند.  اگر کرم‌های تنیا را در محلولی از پله تیرین بیندازیم بطور موقت یا دائم (بر حسب مقدار آلکالوئید و مدت زمان) فلج می‌شوند.

پوست انار را به منظور دفع کرم تنیا به صورت همراه با مسهل تجویز می‌کنند و برای این منظور مخصوصا از تانات دو پله تیرین استفاده می‌کنند. وجود تانن باعث می‌شود که جذب آلکالوئید کندتر صورت گیرد. این طریق مداوا که امروزه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد در بیمار ایجاد تهوع، استفراغ، سردرد، سرگیجه و اختلالات بینایی می‌کند.

از نظر طب قدیم ایران میوه انار سرد و قابض است. آب انار سرد و تر و پوست انار سرد و خشک و بسیار قابض است. پوست ریشه درخت انار از بقیه قسمت‌های این درخت قابض‌تر است. کلیه قسمت‌های درخت انار دارای تانن است که بسیار قابض است.

انار منبع مهم آنتی اکسیدان‌ها‌، پتاسیم و ویتامین C است. در واقع آب انار یکی از‌ غنی‌ترین منابع پلی فنل‌هاست، که گروهی از آنتی اکسیدان‌های قوی هستند. آنتی اکسیدان‌ها موادی هستند که قادرند با اثرات مضر اما طبیعی فرآیند فیزیولوژیک اکسیداسیون در بافت‌ها مقابله کنند. علاوه بر آنتی اکسیدان، آب انار حاوی دیگر مواد مفید همچون تانن‌ها و آنتوسیانین‌ها که به نظر می‌رسد با بیماری‌ها مقابله می‌کنند نیز هست و مهمترین خاصیت انار تصفیه خون است.

تصفیه کننده خون و کاهش فشار خون

انار سرد و خنک است و خاصیت جمع‌کنندگی دارد. ارزش غذایی آن کم ولی تصفیه‌کننده خون است خوردن آن باعث پیش‌گیری از بیماری قند خون می‌شود. در کبد باعث تصفنه و به اعتدال آوردن کبد می‌شود.

اگر انار شیرین را سوراخ کرده و در آن کمی روغن بادام شیرین بریزند و در کنار آتش گرم کنند برای استسقاء امعاء و احشاء و سپرز و درد و ناراحتی‌های سینه و سرفه‌های شدید بسیار مفید است.

اگر انار را با شکر و نشاسته و صمغ عربی و روغن بادام مخلوط کرده و بجوشانند و هر روز نیم گرم از آن را بخورند بازکننده ادرار و تقویت‌کننده مثانه و دستگاه ادراراست.

انار ترش و شیرین که آن را میخوش می‌نامند حرارت معده و غلیان و فشار خون را می‌نشاند. حالت مستی و می‌زدگی را که در اثر افراط در نوشیدن مشروبات الکلی به وجود می‌آید بر طرف می‌کند. حالت دل به هم خوردگی و التهاب معده را فرو می‌نشاندو هر گاه انار را سوزانده و با عسل مخلوط کرده و بر شکم بمالند استفراغ خونی را برطرف می‌کند.

آب انار می‌خوش را اگر با پیه و شکر خام مخلوط کرده و معجونی تهیه کنند برای درمان ناراحتی معده، تب‌های صفراوی، یرقان و خارش و ناراحتی‌های پوستی مفید است.

درمان ورم و خارش

اگر  انار را به طور کامل بپزند و سپس کوبیده و به صورت موضعی استفاده کنند درمان خارش‌های مقعد – رحم یا جوش‌های خارش‌دار است. و مخلوط انار پخته با شراب درمان ورم‌های موضعی و همچنین درمان زخم گوشه ناخن است. همچنین سرمه سائیده انار پخته درمان آبریزش چشم است.

مخلوط رب انار با عسل درمان زخم‌های سفلیس، سودا، زخم بینی و زخم مثانه است. همچنین اگر مخلوط فوق را در گوش بچکانند درمان گوش درد است.

انار به دلیل داشتن مقدار فراوان آهن در درمان میل به خاک و گل خوردن در کودکان و زنان باردار مفید است.

مقدار مساوی از جو نیم کوب و برنج را اگر با آب انار پخته و سپس صاف کنند درمان اسهال و زخم روده است.

رب انار سرد و خشک و یبوست‌آور است و برای رفع التهاب و تشنگی مفرط و تب‌های شدید و استفراغ زیاد ورفع مستی و همچنین رفع هوس برای خوردن ذغال و گل و برنج خام در زنان حامله مفید است. رنگ رخسار را باز کرده و غم و دلتنگی را برطرف می‌کند.

گل انار

عصاره گل انار به همراه گلاب را اگر در چشم بچکانند و کمی استراحت دهند برای رفع ورم و ترشحات چشم از قبیل جرم و مواد عفونی بسیار مفید است.

گل انار را پخته و از خمیر آن برای رفع ترک پا و یا کفش زدگی استفاده می‌کنند. [۱]

اگر هفت عدد گل ناشکفته انار را که هنوز غنچه دهن بسته است صبح ناشتا بخورند تا یک سال جلوگیری از دمل و کورک و جوش و کثافت خون را تضمین می‌کند.

دم‌کرده برگ انار بخصوص برگ تازه آن برای درمان میگرن استفاده می‌شود.

در جزیره کیش و در گذشته‌های نه چندان دور این جزیره پوست درخت انار را کوبیده و پودر آن را کمی سرخ کرده و برای جلوگیری از اسهال کودکان و حتی بزرگسالان به صورت مخلوط در آب استفاده می‌کرده‌اند.

اشکال دارویی

گذشته از مصارف خوراکی، پودر پوست، پودر ریشه، عصاره، دم‌کرده برگ.

پانوشت:

۱) اگرگل انار در دسترس نبود از شیره پوست و پیه سفید داخل آن همان خواص گل را دارد.

منبع: واحد آموزش و پژوهش صدا وسیمای مرکز کیش. گیاهان دارویی جزیره کیش، پژوهشگر: بصیره اسدنژاد

Kish is an island in the Persian Gulf, off the southern coast of Iran

پایان پیام