سیاست عمومی برای پرداختن به آثار خارجی ناشی از بهرهبرداری بیرویه آب زیرزمینی
سیاست عمومی برای پرداختن به آثار خارجی ناشی از بهرهبرداری بیرویه آب زیرزمینی
به گزارش پایگاه خبری گلونی، نوشتار حاضر ترجمهای است از:
OECD (2015), Drying Wells, Rising Stakes: Towards Sustainable Agricultural Groundwater Use. Chapter 3. What policy instruments help to manage agricultural groundwater use sustainably
این ترجمه را اندیشکده تدبیر آب ایران انجام داده است که آن را در چند بخش میتوانید بخوانید.
۶- جمعبندی
سیاست عمومی برای پرداختن به آثار خارجی ناشی از بهرهبرداری بیرویه آب زیرزمینی و مقابله با خالیشدن آبخوانها ضرورت دارد.
در موارد دیگر، مانند اُفت موقتی یا مدیریت آب زیرزمینی تجدیدپذیر به عنوان مکمل آب سطحی، ویژگیهای آب زیرزمینی، شرایط اقتصادی- اجتماعی و محدودیتهای توأم با آنها باید در بررسی و گزینش سیاستها تعیین شود.
در میان طیف ابزارهای موجود برای مدیریت چالشهای آب زیرزمینی، ابزارهای طرف تقاضا باید در اولویت قرار گیرند، چون با انگیزهها سر و کار مییابند و تأثیر بلندمدت خواهند داشت؛
ابزارهای طرف عرضه باید به شیوه مکمل به کار گرفته شوند. ابزارهای مختلفی برای کاهش تقاضا یا افزایش عرضه آب برای مصرفکنندگان، مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد.
ابزارهای طرف تقاضا، مانند کاهش کمّی برداشت، وضع مقررات درباره چاهها یا نرخگذاری، بر انگیزههای بهرهبرداران تأثیر میگذارند، در حالی که ابزارهای طرف عرضه مانند تغذیه آبخوان، یا ذخیره آب سطحی، تنها بار محدودیتها را بدون تأثیر بر انگیزههای بنیادی، از دوش بهرهبرداران و مصرفکنندگان برمیدارند.
در جدولهای ۴ و ۵ ابزارهای مدیریت آب زیرزمینی مقایسه شدهاند و سیاست عمومی برای پرداختن به آثار خارجی ناشی از بهرهبرداری بیرویه آب زیرزمینی بررسی شده است.
سیاست عمومی برای پرداختن به آثار خارجی ناشی از بهرهبرداری بیرویه آب زیرزمینی و مقابله با خالیشدن آبخوانها ضرورت دارد.
هر یک از ابزارها، قوتها و ضعفهایی دارند. در مدیریت آب زیرزمینی، هیچ ابزاری به تنهایی نمیتواند پاسخگوی وضعیتهای مختلف باشد.
حتی در یک منطقه خاص، رتبهبندی سیاستهای مختلف ممکن است بر اساس هدفهای مورد نظر و شرایط هیدروژئولوژیکی تغییر کند.
در تحلیل کارآمد سیاستها باید محرکهای اقتصادی که زیربنای تصمیمگیری را درباره بهرهبرداری از آب زیرزمینی تشکیل میدهند، رفاه اجتماعی بالقوه و اثرات زیستمحیطی سیاستهای مختلف، و پیامدهای آن برای مدیریت بلندمدت آبخوان را درک کرد.
این گفته بدین معنا است که سیاستگذاران باید بر پشتیبانی از مدیریت تطبیقی منابع آب زیرزمینی تمرکز کنند.
این کار میتواند به دو راه انجام شود. نخست، باید از عوامل مساعد برای اثربخشی مقررات پشتیبانی شود:
بهبود گردآوری و تحلیل اطلاعات، بهبود پایش و نظارت، و تقویت طرحهای تأمین مالی. دوم، باید از گزینههای منطبق با شرایط محلی پشتیبانی شود. برای نمونه، طراحی مقررات با مشارکت ذینفعان، و ترکیب ابزارهایی که در کنار یکدیگر بهتر اثرگذار خواهند بود.
سیاست عمومی برای پرداختن به آثار خارجی ناشی از بهرهبرداری بیرویه آب زیرزمینی
جدول۴- مقایسه ابزارهای مدیریت آب زیرزمینی (مدیریت عرضه)
رویکرد اصلی | ابزار | قوتها | ضعفها | عوامل موفقیت | |
مدیریت عرضه | منابع دیگر تأمین | گردآوری آب باران | سرمایهگذاری پائین | نتایج محدود، وابسته به شرایط آب و هوایی | |
گسترش مخازن آب | حذف محدودیتها | به هزینهها و سرمایهگذاریهای زیاد نیاز دارد، خسارتدیدگی احتمالی اکوسیستمها، وابسته به شرایط آب و هوایی | سرمایهگذاری بلندمدت | ||
نمکزدایی | حذف محدودیتها | به هزینهها و سرمایهگذاریهای زیاد نیاز دارد، خسارتدیدگی احتمالی اکوسیستمها | سرمایهگذاری بلندمدت | ||
ذخیره آب زیرزمینی | حوضچههای نفوذ | تغذیه کمهزینه | نرخهای تغذیه ممکن است متغیر باشد | دانش تخصصی | |
ذخیره و بازیابی آبخوان
ذخیرهسازی آب زیرزمینی |
محدودیتها را حذف میکند و بازچرخانی را تشویق میکند. | هزینههای بالا و عدم قطعیت نتایج | تخصص کافی و تأمین مالی |
جدول۵- مقایسه ابزارهای مدیریت آب زیرزمینی (مدیریت تقاضا)
رویکرد اصلی | ابزار | قوتها | ضعفها | عوامل موفقیت | |
مدیریت تقاضا | ابزارهای مقرراتی
|
مجوز بهرهبرداری | اقدام محوری برای کنترل مصرف آب زیرزمینی | به ساز و کار تخصیص وابسته است | قواعد تخصیص انعطافپذیر و تطبیقپذیر |
سهمیههای یکنواخت | عادلانه | به نسبت هزینه، اثربخش نیست | محدودبودن پیچیدگی مکانی | ||
پهنهبندی | چاهها را محدود میکند | متأثر از شرایط هیدرولوژیکی است | به شناخت دقیق آبخوان نیاز دارد | ||
ابزارهای اقتصادی | مالیات بر آب زیرزمینی | راهحل بهینه و درآمدزا | در سطح پائین، اثربخش نیست. مردمپسند نیست. | تعیین و تعدیل سطح مالیات، نیازمند کارشناسی دقیق است | |
مالیات بر اراضی | جایگزین مناسبی است. درآمدزایی دارد. | در سطح پائین، اثربخش نیست. مردمپسند نیست. | تعیین و تعدیل سطح مالیات، نیازمند کارشناسی دقیق است | ||
مالیات بر انرژی | جایگزین مناسبی است. درآمدزایی دارد. | معمولاً اثربخش نیست. ممکن است به بازار انرژی وابسته باشد. | تعیین و تعدیل سطح مالیات، نیازمند کارشناسی دقیق است | ||
یارانهها (سهیم هزینه) | راهحل مقبول و اثربخش | پیادهسازی دشوار و پرهزینه، داوطلبانه | طراحی مشوقها برای مشارکت مصرفکنندگان | ||
حمایت از ارتقای کارآیی | کاهش مصرف در بلندمدت | تغذیه را کاهش میدهد، ریسک اثر بومرنگ، پرهزینه | با تعیین سهمیههای کلی، عملکرد بهتری دارد. | ||
بازار آب زیرزمینی | راهحل بهینه و اثربخش (به نسبت هزینه) | هزینههای مبادله | پیششرطهای مهم | ||
واگذاری اراضی | راهحل رتبه دوم | نتایج را تضمین نمیکند | |||
از دور خارجکردن مجوزهای بهرهبرداری | راهحل رتبه دوم | میتواند پرهزینه باشد و اثربخشی نداشته باشد. | هزینههای مبادله پائینتر | ||
مدیریت جمعی | اقدامات داوطلبانه | محدودیتهای محلی را میگنجاند
هزینههای مبادله پائینتر است. |
ریسک سواری رایگان | چارچوب مقرراتی فراگیر |
- در طرف تقاضا، وضع مقررات معمولاً با محدودیت اطلاعات روبرو است که مانع ساماندهی هدفمند و اثربخش میشود. تدابیر اقتصادی میتواند به نتایج کارآمد منجر شوند، ولی ممکن است با هزینههای بالایی توأم باشند. مدیریت به دست بهرهبرداران، ذاتاً با محدودیتهای محلی تطبیق مییابند، ولی به مشارکت و تعهد مصرفکنندگان وابستگی دارد.
- رویکردهای طرف عرضه ممکن است مکمل محدودیتهای الزامی به کار گرفته شوند، ولی میتوانند هزینهبر باشند و از این رو نیازمند تأمین مالی و سرمایهگذاری قابل توجه هستند.
- تمامی ابزارها به گردآوری داده و اطلاعات، پایش کارآمد مصرف و نظارت بر رعایت محدودیتها نیاز دارند.
پایان پیام
کد خبر : 108752 ساعت خبر : 12:53 ب.ظ