روایت سمفونی‌ که مردگان می‌نوازند

سمفونی مردگان، اثر بی‌نظیر عباس معروفی در سال ۲۰۰۱، برنده جایزه بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ شد. این اثر در سال ۲۰۰۷ به عنوان یکی از صد رمان برتر سال بریتانیا معرفی شد.

پایگاه خبری گلونی؛ سمیه باقری حسن‌کیاده: «سمفونی مردگان رمان بسیار ستوده شده عباس معروفی، حکایت شور‌بختی مردمانی است که مرگی مدام را بر دوش می‌کشند و در جنون ادامه می‌یابند.

در وصف این رمان بسیار نوشته‌اند و بسیار خواهند نوشت و با این همه پرسش برخاسته از این متن تا همیشه برپاست؛ پرسشی که پاسخ در خلوت تک تک مخاطبان را می‌طلبد:

کدام یک از ما آیدینی پیش رو نداشته است، روح هنرمندی که به کسوت سوجی دیوانه‌اش درآورده‌ایم، به قتلگاهش برده‌ایم و با این همه او را جسته‌ایم و تنها در ذهن او زنده مانده‌ایم. کدام یک از ما؟» این متنی‌ است که بر پشت جلد کتاب می‌خوانیم.

این شاهکار داستان خانواده‌ای است که در زمان جنگ جهانی دوم، در اردبیل زندگی می‌کنند. خانواده‌ای که نمادی از یک جامعه است. جامعه‌ای که خفقان در آن موج می‌زند و به ندرت روشنفکری در آن پیدا می‌شود.

داستان کتاب سمفونی مردگان

رمان با پیشگفتار و آیه‌ای از قرآن در مورد قتل هابیل توسط قابیل آغاز می‌شود (سوره مائده. آیه ۲۶). موضوعی که تم اصلی داستان است و از ۴ موومان تشکیل شده است.

سمفونی مردگان داستان زندگی خانواده اورخانی است. پدر، جابر اورخانی، یک تاجر موفق و سرشناس در کاروان‌سرای آجیل فروش‌هاست که با همسر و چهار فرزندش زندگی می‌کند.

داستان زندگی خانواده اورخانی در موومان دوم گفته می‌شود. یوسف، پسر بزرگ خانواده است که از نظر پدر «بچه خنگی» است. پس از او دوقلوها آیدا و آیدین هستند و در آخر اورهان که «بر همه بچه‌ها ترجیح داشت».

داستان در بین سال‌های ۱۳۱۳ تا ۱۳۵۵ نقل می‌شود. در زمان جنگ جهانی دوم، سال ۱۳۲۰، همان وقت که یوسف می‌توانست «هر روز از ایوان محو تماشای چتربازها شود».

شخصیت اصلی داستان سمفونی مردگان آیدین است. یک پسر روشنفکر، شاعر، بسیار فعال و رادیکال که در یک خانواده به شدت سنتی و پدرسالار زندگی می‌کند.

در این میان، جابر، پدر آیدین از شعر گفتن و کتاب خواندن او هراس داردو او را از همه این کارها و شعر گفتن ها منع می‌کند و حتی کار را به جایی می‌رساند که کتاب‌ها و حتی اتاقش را می‌سوزاند و عقیده دارد این‌ها فتنه و اسباب شیطان‌اند. در نهایت فشار روانی روی آیدین زیاد می‌شود و…

داستان شعر گفتن آیدین و رفتار جابر با او تنها قسمتی از کتاب سمفونی مردگان است. این کتاب داستان های مختلفی را شامل می شود که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: برادرکشی، فروپاشی خانواده، عشق، تاثیر مذهب و …

بخش‌هایی از متن کتاب سمفونی مردگان

آدمیزاد باید بگوید آب، و بخورد. بگوید نفس، و بکشد. وگرنه مرده است.

انسان مدام باید مشغول کار باشد. سازندگی کند، وگرنه از درون پوک می‌شود. و بی‌کاری بدتر از تنهایی است. آدم بی‌کار در جمع هم تنهاست.

رفتار آیدین با دیگران تفاوت داشت. دنیا را جدی‌تر از آن می‌دانست که دیگران خیال می‌کنند. آن شب فکر کردم از ترس دچار این حالت شده، اما بعدها به اشتباه خود پی بردم، و دانستم که درک او آسان‌تر از بوییدن یک گل است، کافی بود کسی او را ببیند.

و من نمی‌دانم آیا مادرش هم او را به اندازه من دوست داشت؟ آیا کسی می‌توانست بفهمد که دوست داشتن او چه لذتی دارد، و آدم را به چه ابدیتی نزدیک می‌کند. آدم پر می‌شود. جوری که نخواهد به چیزی دیگر فکر کند. نخواهد دلش برای آدم دیگری بلرزد، و هیچ‌گاه دچار تردید نشود.

سمفونی مردگان، اثر بی‌نظیر عباس معروفی در سال ۲۰۰۱، برنده جایزه بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ شد. این اثر در سال ۲۰۰۷ به عنوان یکی از صد رمان برتر سال بریتانیا معرفی شد و همچنین هفته نامه دی ولت سوئیس در مورد این کتاب گفته است:

قبل از هر چیز باید گفت که سمفونی مردگان یک شاهکار است.
پایان پیام