کسی نگران ترک‌های فلک‌الافلاک نیست

به گزارش بخش میراث گلونی، شاید نامش از خرم‌آباد هم برای مردم آشنا‌تر باشد. قلعه فلک‌الافلاک یا دژ شاپورخواست را همه می‌شناسند. قلعه‌ای بزرگ و زیبا که بر روی یک تپه باستانی در مرکز شهر خرم‌آباد قرار گرفته است. بنای اولیه این قلعه مربوط به دوره شاپور اول ساسانی است اما خود تپه بنابر شواهد تاریخی قدمتی ۹ هزار ساله دارد. بنای این قلعه و باروهای آن در دوره‌های گوناگون به‌ویژه در عصر صفوی و قاجار دچار ریختگی‌های فراوان شده و بخش‌هایی از آن به طور کامل تخریب شده است اما هر بار آن را مرمت کرده‌اند و از نو ساخته‌اند. در طول تاریخ اما هرگز به خاک باستانی تپه که قلعه بر آن روی قرار گرفته است دست نزده‌اند. در سال ۱۳۸۹ اما برای نخستین بار در حین مرمت به این تپه باستانی تعرض شده است. این مرمت غیراصولی باعث ترک خوردن و نشست بخشی‌هایی از فلک‌الافلاک شده است.

عطا حسن‌پور کارشناس میراث فرهنگی لرستان، با بیان اینکه این قلعه صدها سال است که در برابر باد و باران و آفتاب دوام آورده است، سال گذشته هشدار داده بود: در یک دهه اخیر آسیب‌های جدی به خصوص ترک‌های زیادی در قسمت‌های مختلف این بنا پدیدار شد که این ترک‌ها باید موضوع استحکام‌بخشی و مقاوم‌سازی قلعه را به عنوان یک نیاز ضروری در دستور کار مسئولان قرار دهد.

بهزاد علی‌پور کارشناس میراث فرهنگی درباره مرمت‌های غیراصولی فلک‌الافلاک می‌گوید: یکی از طرح‌های غیراصولی سبک‌سازی بخش موزه مردم‌شناسی قلعه است که این طرح نه ‌تنها نقشی در سبک‌سازی این ضلع قلعه نداشته بلکه ۲۰۰ تن بار اضافی را به این مجموعه تحمیل نموده است. علی‌پور واضح‌تر درباره این مرمت‌های غیراصولی توضیح می‌دهد: متاسفانه در سال‌های اخیر خودکامگی برخی مسئولان سبب بی‌توجهی به این مطالعات ارزشمند شده و کارشناسان کم‌ارزش علمی که بنا به موقعیت‌های اداری در پست‌های حساس قرارگرفته‌اند شروع به اظهارنظر درباره قلعه فلک‌الافلاک و مرمت‌های آن کردند.

مهاجری‌نژاد مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان هم عقیده دارد که مرمت‌های سال‌های گذشته در قلعه اصولی نبوده است. مهاجری‌نژاد که خود زنگ خطر ریزش قلعه را به صدا درآورده است می‌گوید: مرمت‌های غیراصولی بر روی خاک باستانی، باعث ریزش و ترک خوردن قلعه شده است. در طرح مرمت قرار بوده است ۳۰ رینگ دورتادور قلعه کار بگذارند اما هشت رینگ اجرا و کار را نیمه‌کاره رها کرده‌اند و قلعه را به این روز انداخته‌اند. الان ممکن است با یک زلزله کوچک، بخش بزرگی از این بنای ملی بریزد.

حسینی کارشناس میراث فرهنگی نیز درباره وضعیت قلعه می‌گوید: قلعه فلک‌الافلاک در حال ریزش است ولی هیچ‌گونه توجهی به آن نمی‌شود. ترک و شکاف عظیمی در برج سمت چپ ورودی اصلی قلعه ایجاد شده است، درواقع این خرابی در مکانی رخ‌ داده که بیش از ۲۰ سال است هیچ کار مرمتی بر روی آن انجام‌نشده است و در محدوده ۱۰۰ متری این برج هیچ‌گونه شمع یا دال بتونی، استحکام‌بخشی پایه‌های بتونی و سبک‌سازی بام انجام نگرفته است.

مهاجری‌نژاد که از خرداد سال ۹۳ به میراث لرستان آمده بود در فروردین ۹۴ با حاشیه‌سازی از سمت خود برکنار شد و آقای امانی که قبل از مهاجری‌نژاد سرپرست میراث بود دوباره به عنوان سرپرست معرفی شد. معلوم نیست با این عدم ثبات در مدیریت میراث لرستان عاقبت ترک‌های فلک الافلاک چه می‌شود. این طور که مشخص است فعلا کسی نگران ترک‌ها نیست.

پایان پیام