صاحب اندیشه با حادثه منا شوخی نمی‌کند

گفت‌و‌گوی پایگاه خبری گلونی  با دکتر اسماعیل امینی درباره شوخی‌هایی که  با حادثه منا در فضای مجازی منتشر شده است:

آقای دکتر امینی این شوخی‌ها درباره حادثه منا چه کارکردی می‌توانند داشته باشند؟ شدت فاجعه را بیان می‌کند یا از داغ فاجعه کم می‌کند، منتها از زبان طنز و جوک و شوخی؟

هرچی که هست طنز نیست و هر اسم دیگری روی آن می‌توانیم بگذاریم. مثلا مسخره‌بازی. می‌توانیم بگوییم تفریح. بدون تردید طنز نیست چون طنز مبتنی بر اندیشه‌های انسانی است و کاری که مبتنی بر اندیشه‌های انسانی نباشد هرچقدر هم که بانمک باشد یا طرفدار داشته باشد طنز حساب نمی‌شود. اصل ماجرا این است که آیا اندوه دیگران موجب شادی انسان می‌شود یا نمی‌شود؟ انسان در هر مکتبی که تربیت شده باشد، فرقی نمی‌کند مذهبی یا غیرمذهبی باشد. به هر حال از اندوه دیگران فکر نمی‌کنم بتواند احساس شادی کند و اسباب تفریح خودش را بسازد.

این یک بخش ماجرا است بخش دیگر ماجرا این است که خیلی از دوستانی که ذوقی دارند و می‌توانند بانمک بنویسند، منتظر موج‌های خبری هستند. موج خبری هرچه باشد خودشان را موظف می‌سازند که چیزی بسازند. ولی همه موج‌های خبری ممکن است این قابلیت را نداشته باشند که با آنها شوخی کنیم. این تبعیت از موج‌های خبری نشان می‌دهد که این دوستان خودشان صاحب اندیشه نیستند. ما از میان اخبار چیزی را انتخاب می‌کنیم که سازگار با اندیشه خودمان باشد و بتواند آن چیزی که طنزپرداز می‌خواهد به عنوان اندیشه برتر و انسانی معرفی کند، همان را معرفی کند.

این موج خبری هر روز درباره چیزی هست. یک روز ممکن است درباره لایه ازون باشد، یک بار لغو کنسرت فلان خواننده یکبار هم همچین فاجعه‌ای. این موج‌سواری خبری که عادت شده برای برخی از این دوستان ناشی، در نهایت لطمه خواهد زد به فضای بازی که برای شوخ طبعی وجود دارد. این اصلا بانمکی نیست و غیرانسانی است. حتی اگر درباره دشمن باشد صحیح نیست، اینها که دیگر هموطن ما بوده‌اند. یا مسلمانان کشورهای دیگر بوده‌اند.

صاحب اندیشه با حادثه منا شوخی نمی‌کند

ای دوست بر جنازه دشمن چو بگذری/شادی نکن که با تو همین ماجرا رود
حتی درباره دشمن هم شادی نیست. رسول خدا وقتی بالای سر جنازه‌های دشمن می‌رفت برایشان گریه می‌کرد. علی (ع) گریه می‌کرد. این کار غفلت است و اگر تعمدی باشد حتما غیرانسانی است.

به نظر شما در این رابطه هم طنزنویس‌ها می‌توانند وارد شوند و با این دیدگاه طنزهایشان را ارائه دهند برای اصلاح و بهبود یا گوشزد کردن زوایای مختلف؟

طبعا همین طور است اما درچنین فضایی که خیلی از خانواده‌ها داغدارند و حتی خیلی‌ها بهت زده هستند استفاده از این روش حتی برای انتقاد و نشان دادن ضعف‌های آل‌سعود مناسب نیست. ببینید می‌شود در موضوعاتی که گاهی تلخ است طنز نوشت. مثلا الان که فصل مدرسه‌ها است اما تعدادی از کودکان نمی‌توانند به مدرسه بروند و کار می‌کنند. مثلا می‌تواند دستمایه طنز باشد. با اینکه تلخ است. اما نه برای اینکه آن بچه را استهزا کنیم بلکه برای یادآوری به جامعه غفلت‌زده است. اما در این فضای عمومی عزا طنز مناسب نیست. متاسفانه بعضی از دوستان ناشی تازه‌کار فکر می‌کنند هر چیزی می‌تواند اسباب سرگرمی باشد و بدترینش همین موج‌سواری خبری است.

پایان پیام