کنسرت همنوازان کمانچه لری
فردا و پسفردا، ۲۷ و ۲۸ دی ماه، در سالن شهید آوینی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان خرمآباد، کنسرت موسیقی لری برگزار میشود که از جهاتی قابل اعتنا و تعمق است. در این کنسرت که «همنوازی کمانچه» نام دارد، گروهی تشکیل شده از پنج نوازنده کمانچه و یک نوازنده تنبک به اجرای برنامه خواهند پرداخت.
به گزارش پایگاه خبری گلونی، در دو دهه گذشته، تولیدات آلبومها و کنسرتهای موسیقی لرستان، به لحاظ کمّی، قابل توجه بوده است. سازبندی اصلی در بیشتر این آلبومها و کنسرتها، سازهای رایج در موسیقی دستگاهی بوده است. کمانچه و سرنا، که از سازهای رایج در فرهنگ موسیقی لرستان هستند، اغلب در نقش تکنواز به کار گرفته شدهاند. این که انتخاب ساز در موسیقی چه تأثیری در ساختار موسیقی در یک رهنگ خواهد داشت، بحثی است که مجال دیگری میطلبد. حال به نظر میرسد که این اجرا، برای ارائه موسیقی لری با گروه کمانچه، از سازهای رایج در موسیقی لرستان، الگوی کاربردی خواهد بود. از نمونههای مشابه این اجرا، پیش از این، باید به اجراهای گروههای کمانچهنوازی لرستان در جشنوارههای فجر دهه شصت به سرپرستی استاد درویشرضا منظمی اشاره کرد. اما به علت تداوم نداشتن آن نوع فعالیتها و شرایط آن زمان، گروه کمانچه، تاکنون جایگاه مناسب و درخوری در موسیقی لرستان به دست نیاورده است. شاهد این مدعا آمار بسیار کم آلبومها و کنسرتها با استفاده از این نوع آنسامبل است. در موسیقی اقوام دیگر ایرانی، چنین گروهها، سابقه بیشتری دارند. از جمله این گروهها میتوان به تنبورنوازان کرمانشاهان، دوتارنوازان خراسان و دفنوازان کردستان اشاره کرد. در موسیقی دستگاهی، اغلب گروههای سهتارنوازی و بندرت در گروههای سنتورنوازی و کمانچهنوازی آثاری ارائه شده است.
کنسرت همنوازان کمانچه لری
چنین گروههایی که از یک نوع ساز تشکیل شدهاند، با این که رنگ صوتی منحصربهفردی دارند، محدودیتهایی نیز برای آهنگسازی به وجود میآورند. از جمله این محدودیتها یکی محدودیت رنگ صوتی است. در واقع، به دلیل استفاده از یک نوع ساز، تنها یک رنگ صوتی در گروه ایجاد میشود. محدودیت دیگر، رجسیتر و گستره صوتی است. همه کمانچههائی که در موسیقی لرستان استفاده میشوند، دارای یک رجیستر هستند و گستره صوتی گروه در کل، همان گستره صوتی یک ساز کمانچه است. بنابراین، آهنگساز باید تمهیدات تکنیکی مناسبی را اتخاذ کند که قطعات و تنظیمهای زیبایی را اجرا کنند. به عنوان مثال برای تنوع قطعات و فرم آنها، میتوان تنوع تکنیکی کمانچه را به خدمت گرفت و همچنین بیشتر از بافت های هتروفونیکی در ساخت قطعات استفاده کرد. به ویژه این که، نوازندگان این گروه، به جز استاد علیاکبر شکارچی، در حالی که تکنوازهای قدرتمندی هستند، توانایی اجرای قطعات پلیفونیک را ندارند و از طرفی بافتهای مونوفونیک بسیار خسته کننده خواهد بود.
در کنسرت پیش رو، استاد علیاکبر شکارچی، فرج علیپور، محمد باجلاوند، حامد فیضیان و فرشاد سیفی نوازندگان کمانچه و شهاب خاکسار نوازنده تنبک خواهد بود. استاد علیاکبر شکارچی، علاوه بر شناخت موسیقی لرستان، از اساتید کمانچه در موسیقی دستگاهی و ردیف نیز هستند. «کوهسار»، «خلق لر» ، «خونین شهر» و «بهارباد» از جمله آثار ارکسترال وی هستند و «یادواره علیرضا حسینخانی» و «بیست ترانه لری» از آثاری هستند که بیشتر بر پایه تکنوازی کمانچه هستند.
کنسرت همنوازان کمانچه لری
در کمانچهنوازی، افراد حاضر در کنسرت، با وجود بهرهگیری از شیوههای کمانچهنوازی لرستان، دارای شیوه و سبک شخصی نیز هستند. محمد باجلاوند را بیشتر به عنوان نوازنده کمانچه میشناسیم. با تفاوتهای مختصری در نوع نوازندگی، شکارچی و باجلاوند از بهترین نمایندگان موسیقی لری بالاگریوهای (جنوب و شرق لرستان) هستند.
آقای علیپور از بهترین مجریان و نوازندگان شیوه موسیقی لری خرمآبادی است که در بسیاری از آلبومهای موسیقی لرستان به عنوان خواننده و نوازنده کمانچه حضور داشته است. فرشاد سیفی از بهترین پیروان نوازندگی فرج علیپور است. حامد فیضیان علاوه بر کمانچهنوازی، آهنگساز و خواننده نیز هست. شیوه نوازندگی حامد فیضیان علاوه بر بهرهگیری از نوازندگان گذشته خرمآباد، همچون مرحوم علیرضا حسینخانی، تاحدودی خلاقانه و حاوی تکنیکها و برداشتهای شخصی وی نیز هست.
این تنوع در شیوههای نوازندگی، درحالی که ممکن است مشکلاتی را در اجرا به همراه داشته باشد، می تواند منجر به تولید رنگ و ترکیب صوتی جدید و قابل توجهی نیز بشود.
کنسرت همنوازان کمانچه لری
اجرای پیش رو برای موسیقی لرستان و بالاتر از آن، فرهنگوهنر لرستان، اتفاق بسیار خوبی خواهد بود، اگر با درایت و لحاظ کردن مسائل فنی و شناختی موسیقائی همراه باشد، که این مهم را در کارهای پیشین استاد علیاکبر شکارچی به وفور دیدهایم و شنیدهایم. از طرفی، حاصل گفتوگوی موسیقایی چند نوازنده متبحر کمانچه لرستان، با شیوههای نسبتاً متفاوت، قطعا شنیدنی خواهد بود.
پایان پیام
