سیاوش عقدایی روزنامه‌نگار و کارشناس علمی به گلونی گفت: ما با مشکلی به نام آمایش در کشورمان مواجه هستیم. آمایش در حوزه‌های مختلف باعث مهاجرت می‌شود. گاهی اوقات این مهاجرت برون کشوری است و گاهی برون استانی و گاهی درون استانی . بعضی از استان‌های ما بیش از سایر استانها قربانی این ضعف آمایشی و مهاجرت هستند. مثل چهار محال و بختیاری که ۶۴ درصد مهاجرت‌هایش تا ۵ سال آخر دهه ۹۰ شمسی به خاطر ضعف‌ها در آمایش بوده است. فهمش آسان است. ببینید تمام بچه درس‌خوان‌ها در سراسر کشور سعی می‌کنند به دانشگاه تهران، دانشگاه شریف بیایند. در درجه یعد دانشگاه سهند تبریز، صنعتی اصفهان، فردوسی مشهد که در کلان شهرها هستند. دقیقا همین مراکز استانها همان‌هایی هستند که با تورم جمعیت دانشجویی به خصوص در مقطع کارشناسی مواجه هستند. این جمعیت دانشجو بعد از دانش‌آموختگی شهر محل تحصیل را ترک نمی‌کنند و ۷۸ درصد دانشجویان غیربومی در شهر محل تحصیل باقی می‌مانند.
آمایش مربوط به مشاغل مشکل دیگر است. شما وقتی در شهرستان خودتان شغل پیدا نمی‌کنید به سراغ استان‌های دیگر و مجاور می‌روید. مثلا چهار‌محال‌وبختیاری را مثال زدم. وقتی می‌گوییم استان لرستان به عنوان بیکارترین استان کشور خیلی ساده می‌بینیم بیشترین جمعیت مهاجر نسبت به جمعیت کل را دارد. وقتی آمایش علوم دانشگاهی، شغل و امکانات، آمایش امکانات پزشکی درست نباشد چه اتفاقی می‌افتد؟ شما یک شهر دارید که تورم جمعیت دارد و باید به این شهر آب برسانید بنابراین باید آب را از سرچشمه دیگر با هزینه گزاف به این استان بیاورید. مثل انتقال آب از البرز به تهران و ما می‌بینیم آلاینده‌های بیشتر و فجایع زیست محیطی بیشتری داریم. برق و گاز هم به همین ترتیب.
خیلی ساده می‌گویم فرض کنید هر اقلیمی در ایران در یک بازه زمانی خاص توانایی تربیت یک عده‌ای اهالی آن اقلیم را دارد. مثلا کردستان نمی‌تواند یک دفعه در نیم قرن ۸ میلیون کرد تربیت کند. یا لرستان نمی‌تواند در نیم قرن ۲۰ میلیون لر تربیت کند. نسل آنجا تعدادی جمعیت دارد. ما می‌دانیم یک جمعتی کرد، فارس، بلوچ، مازندرانی و… داریم و آن جمعیتی که آن اقلیم تربیت می‌کند داشته‌های کافی برای استفاده از طرفیت‌های درون‌زای آن اقلیم را دارند
و هر وقت این جمعیت تربیت شوند (حد فاصل ۲۲-۳۰) حالا باید با استفاده از طرفیت درونی آن اقلیم ثروت تولید کنند. که این تولید ثروت خودش شغل و تحصیل می‌شود و از آسیب‌های زیست محیطی جلوگیری می‌کند. اینجاست که ما جمعیتی را طراحی می‌کنیم که مثلا شالی دیده‌اند و می‌دانند شالیکاری چطوری است اما کجا هستند؟ در کرج؟ در تهران و… و این آنتروپی منفی آنجا ایجاد می‌شود.
وقتی می‌گوییم مهاجرت بد است منطور فقط بین کشوری نیست. مثلا وقتی در بعضی شهرهای استان سیستان‌وبلوچستان آنقدر مهاجرت داریم که شهر خالی از سکنه می‌شود از اولویت‌های امکانات رسانی دولت خارج می‌شود و در علوم سیاسی طبیعی است. آن شهر کم‌کم از بین می‌رود و فرهنگ آن شهر در پی آن از بین می‌رود. شما می‌بینید در ایالات متحده آمریکا شهرهایی که در حاشیه آریزونا واقع شده‌اند و بسیار به آنها امکانات‌رسانی سخت است اما با سیاست‌هایی هرکاری می‌کنند که افراد در ان مناطق بمانند.
عقدایی ادامه داد: الان در دنیای امروز ۲۰۱۶ هر اقلیمی درآمدزاست به شرط مدیریت. دیگر اقلیم ناکارآمد نداریم. ما روزی می‌گفتیم کویر لوت به چه دردی می‌خورد؟ الان یکی از سه پتانسیل اصلی انرژی پاک در جهان همین کویر لوت است که می‌شود با جذب سرمایه‌گذارهای خارجی شهرهایی ایجاد کرد در حد تبریز.
دوم اینکه چرا ما نمی‌توانیم امکانات را یک دفعه ایجاد کنیم در کل کشور؟ چون از سه دهه قبل کشورهای توسعه یافته ایجاد امکانات را به عهده مردم گذاشته‌اند. همان خصوصی‌سازی. مردم با دریافت تسهیلاتی توانسته‌اند خودشان در استان خودشان امکانات ایجاد کنند. ما نداریم. اگر دولت ایجاد کرد کرده وگرنه یک کارآفرین مگر چقدر ظرفیت دارد که شغل در استان ایجاد کند؟ تمام مشکلات از آمایش است ولی واقعیت این است اگر ما اقتصاد مقاومتی را درک کنیم تمام استان‌های ایران پتانسیل‌هایی درون‌زایی دارند که می‌توانند خودشان را بدون پول نفت اداره کنند. و این علمی است و قابل اثبات.
پایان پیام
