گلونی

کیانیان هنرمندی چند وجهی

سبک‌ها و مکاتب بازیگری مختلفی از گذشته تا به امروز در این وادی وجود داشته که هریک آموزه‌های مخصوص به خود را دارند و مورد توجه گروهی از بازیگران قرار می‌گیرند.

به گزارش پایگاه خبری گلونی، در سینمای ایران نیز این سبک‌های بازیگری طرفداران بسیار داشته که برخی از آنها به قله‌های بازیگری در سینمای کشورمان رسیده‌اند و رضا کیانیان یکی از آنهاست. وی بیست و نهم خردادماه ۱۳۳۰ در تهران متولد شده و در سه سالگی همراه با خانواده به مشهد مقدس رفته و در آنجا ساکن شد. او که برادر بزرگترش(داود کیانیان) از کارگردان‌های تئاتر به حساب می‌آمد، به مرور به تئاتر علاقه‌مند شده و در پانزده سالگی نقشی کوتاه در یک نمایش ایفا کرد. کیانیان پس از تحصیلات متوسطه وارد دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران شده و در رشته تئاتر به تحصیل پرداخت. از دیگر نمایش‌های او می‌توان به آنتیگونه، خرده بورژوا و … اشاره کرد که پس از پیروزی انقلاب نمایش‌های خیابانی نیز بدان اضافه شد. نمایش‌هایی خلاقانه که در شهرهای مختلف اجرا شده و اغلب نیز با موفقیت روبرو شده است. درسال‌های پایانی دهه ۱۳۶۰ رضا کیانیان با پشتوانه سال‌ها کار در تئاتر سرانجام با دو فیلم تمام وسوسه‌های زمین اثر حمید سمندریان و پاتال و آرزوهای کوچک ساخته مسعود کرامتی جلوی دوربین سینما قرار گرفت. در اولی به هیات دکتر جوان و عاشق پیشه درآمد که به مرور تغییر ماهیت داده و به انسانی زیاده‌خواه تبدیل می‌شد. فیلمی با میزانسن‌های تئاتری و ریتمی کند که با توجه به سابقه درخشان سازنده‌اش در عرصه تئاتر تا خدود زیادی طبیعی می‌نمود. پاتال نیز در گونه پرطرفدار کودک و نوجوان قرار می‌گیرد که با نگاهی به فیلم آمریکایی عزیزم من بچه‌ها را کوچک کردم ساخته شده است. کیانیان در اولی بهتر ظاهر شده و نقشش نیز جای کار بیشتری نسبت به دومی داشت که اساسا بچه‌ها ستاره‌های آن به حساب می‌آمدند.

ابوالحسن داودی در سال ۱۳۷۰ یکی از بهترین کارهایش را با عنوان ایلیا نقاش جوان ساخت که کیانیان در آن هم بازیگر و هم طراح صحنه و لباس بود که متاسفانه به واسطه برخوردهای سلیقه‌ای مدت زیادی را در توقیف گذراند و سرانجام با اصلاحیه های بسیار به نمایش درآمد. دهه هفتاد برای این بازیگر با استعداد علاقه‌مند به سبک استانیسلاوسکی، دهه‌ای درخشان بوده و او را به یکی از بهترین بازیگران تاریخ سینمای ایران تبدیل کرد. مجموعه تلویزیونی شلیک نهایی به کارگردانی محسن شامحمدی از جمله آثار شاخص تلویزیونی او در کنار آپارتمان(اصغر هاشمی) است که مورد توجه عموم مخاطبان تلویزیونی قرار گرفت به گونه‌ای که مدل مویش تا مدتی محبوب جوان‌های آن سال‌ها به حساب می‌آمد!. یک نقش منفی به شدت خاکستری که در کنار قهرمان کار(سرگرد کلانی) قرار گرفته و دوستی قدیمی میانشان به قصه عمق بخشیده است. در آپارتمان نقش او تا حدود زیادی در سایه دیگر نقش‌ها قرار گرفته و آن‌چنان که باید در قیاس با شلیک نهایی دیده نشد.کیمیا ساخته احمدرضا درویش یکی از مهمترین فیلم‌های کارنامه سینمایی اوست که زمینه را برای ایفای نقش‌هایی مهمتر آماده کرد. نقشی نسبتا کوتاه اما تاثیرگذار که نامزدی نقش دوم مرد را در جشنواره فیلم فجر برایش به ارمغان آورد.

درد مشترک ساخته یاسمن ملک‌نصر و مادرم گیسو ساخته سیامک شایقی در کنار سینما سینماست اثر سید ضیاالدین دری فیلم های دیگر او پس از کیمیاست که با وجود تعلق داشتن به سینمای روشنفکرانه، جای پای کیانیان را در سینما سفت‌تر کردند. ایفای نقشی کوتاه اما به شدت جذاب در فیلم سلطان ساخته مسعود کیمیایی، بسیار مورد توجه قرار گرفته و عیار بازیگری‌اش را بیش از پیش نمایان ساخت. بدون شک یکی از بهترین فیلم‌های کارنامه سینمایی کیانیان آژانس شیشه‌ای ساخته ابراهیم حاتمی‌کیاست که سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل را نیز از آن او ساخت. شخصیت سلحشور به عنوان مامور امنیتی که به دنبال حل و فصل ماجرای گروگان‌گیری حاج کاظم در آژانس هواپیمایی است، بازی ظریف و حساب شده‌ای را می‌طلبیده که کیانیان به بهترین شکل ممکن از عهده انجام آن برآمده است. یک بازی سرشار از فراز و فرودهای حسی که پیچیدگی‌های نقش را نمایان‌تر کرده و جلوه غریبی به فیلم بخشیده است. روبان قرمز دیگر اثر سینمایی حاتمی‌کیا، تجربه‌ای تازه را برای کیانیان به همراه داشت: نقش یک افغان مهاجر که گریم بسیار سخت و در عین حال باورپذیری را با خود داشت. تقابل او با پرویز پرستویی هرچند که به قوت آژانس شیشه‌ای نبود اما لحظات درخشانی را رقم زد که قصه را به جلو برده و مخاطب را در بیم و امید نسبت به فرجام آنها و ضلع دیگر مثلث با بازی آزیتا حاجیان نگه می‌داشت. او در ادامه سلسله نقش‌های کوتاهش در بوی کافور عطر یاس و سگ‌کشی ظاهر شد که هردوی آنها از فیلم‌های خوب دهه هفتاد به حساب می‌آیند. در کنار آن باید به چتری برای دو نفر، عیسی می‌آید و رومشکان اشاره کرد که تنها به لحاظ کمی کارنامه کیانیان را پربارتر کرده‌اند و بس. فیلم سینمایی خانه‌ای روی آب ساخته فرمان‌آرا شاخص‌ترین اثر کیانیان در دهه هشتاد است که تغییرات جسمی وسیعی را برای او به همراه داشت. افزودن بیش از بیست کیلو به وزن خود و سپس کاهش آن که در سینمای جهان نیز نمونه‌هایی اندک دارد، کار سخت و خطرناکی است است که این بازیگر شاخص سینمای ایران به خوبی از عهده انجامش برآمده است. وی نقش دکترسپیدبخت بی اعتقاد و خوشگذران را به گونه‌ای ایفا کرده که مخاطب در باورکردنش کوچکترین تردیدی به خود راه نداده و در فراز و فرودهایش همراه او می‌شود. اوج کار کیانیان را می‌توان در صحنه تاثیرگذار ملاقات با پدرش در آسایشگاه سالمندان با بازی همیشه درخشان عزت‌الله انتظامی مشاهده کرد که تا مدتها از ذهن مخاطبانش پاک نمی‌شود.

قدمگاه ساخته محمد‌مهدی عسگرپور و ماهی‌ها عاشق می‌شوند از دیگر کارهای شاخص او در دهه هشتاد هستند که هریک در گونه‌ای متفاوت ساخته شده‌اند. در اولی کیانیان به یک بازی متکی بر تیپ روی آورده و تغییراتی را روی صدا و بیان اعمال کرده که شباهت‌هایی به بیان خاص و همیشگی انتظامی پیدا کرده است. اما در ماهی‌ها عاشق می‌شوند مرد میانسالی خسته از سیاست است که پی عشقی قدیمی به زادگاهش سفر کرده و هویت خویش را جستجو می‌کند. کیانیان برای ایفای این نقش مناسب‌ترین گزینه بوده و به شدت همدلی مخاطب را برمی‌انگیزاند.

از میانه دهه هشتاد به بعد کارنامه سینمایی کیانیان وارد افت شده و دیگر به ندرت شاهد آثاری ماندگار از او بر پرده نقره‌ای بوده‌ایم. از سه زن و خاک آشنا گرفته تا نیش زنبور و راه آبی ابریشم که در میان آنها تنها یه حبه قند ساخته رضا میرکریمی متمایز از دیگران است و کیانیان با ظرافت خاصی نقش یک معمار ساختمانی پا به سن گذاشته را ایفا کرده و آن را در مرز شوخی و جدی نگه داشته است. ایفای نقش عبدالله بن زبیر در مجموعه تلویزیونی مختارنامه یکی دیگر از فرازهای دوران بازیگری اوست که به شدت مورد توجه خاص و عام قرار گرفت. او به خوبی زیرکی و قدرت‌طلبی این شخصیت را درک و به تصویر کشیده که گریم فوق‌العاده‌اش نیز در موفقیت آن نقش داشته است. البته اندک اغراق‌های کیانیان در ایفای این نقش که به نمایشی‌تر شدن بیش از اندازه‌اش منجر شده، نقش را ازیک شاهکار دور ساخته و مقداری تنزل بخشیده است.

کیانیان در دهه نود کم کارتر از قبل شده که بخش مهمی از آن به کیفیت نه چندان بالای فیلمنامه‌های نوشته شده در سینمای ایران بازمی‌گردد. آزمایشگاه، هیچ کجا، هیچ کس و دلم می‌خواد از جمله این آثار هستند که هیچ‌یک در کارنامه کاری کیانیان جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص نداده‌اند. وی در سال‌های اخیر در کنار بازیگری به هنرهای دیگر همچون:عکاسی و کار روی چوب نیز روی آورده که نتایج خوبی هم برایش به همراه داشته است. همچنین تالیفاتی هم در زمینه بازیگری داشته که آثار ارزشمند و مفیدی در این حیطه به حساب می‌آیند. کتاب خاطرات او با عنوان این مردم نازنین که بسیار شیرین نوشته شده نشان می دهد که رضا کیانیان هنرمندی چند وجهی است که می‌تواند در کنار بازیگری در رشته‌های دیگر نیز موفقیت کسب کرده و بدرخشد بی آنکه به جایگاهش به عنوان بازیگر در سینمای ایران خللی وارد شود.

کیانیان که در جشن افتتاحیه سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر برای یک عمر فعالیت هنری سیمرغ بلورین را دریافت خواهد کرد، در بخش مسابقه سینمای ایران با فیلم کفش هایم کو؟ ساخته کیومرث پوراحمد حضور دارد و می‌تواند تعداد سیمرغ‌های امسال خود را به عدد دو برساند.

 پایان پیام

خروج از نسخه موبایل