بلوط‌ها، بزها و خیارها

پایگاه خبری گلونی، رضا ساکی: اوایل به چشم‌هایم اعتماد نمی‌کردم. می‌گفتم اینجا کنار جاده است. اگر می‌خواهی کارت دقیق باشد باید تا قله بروی. باید تا ته آن دره بروی. رفتم. تا قله و ته دره رفتم و عکس و فیلم گرفتم. با چوپانان و مردم روستایی حرف زدم. بعد عکس‌های پارسال را با امسال مقایسه کردم. یادم هست در نوژیو با یک کشاورز که برای عدس کاشتن بلوط بریده بود حرف زدم اما آخر حرف‌هایمان با بگومگو تمام شد و دو سال پیش در حاشیه یک روستا در مسیر خرم‌آباد به کوهدشت با چند نفر که داشتند برای کاشت خیار درخت بلوط را می‌برید دست‌به‌یقه شدم و کار بالا گرفت.

من دارم درباره لرستان و به‌ویژه شهرستان خرم‌آباد حرف می‌زنم. جایی که بیشتر دیده‌ام و بررسی کرده‌ام. پرسشی که در ابتدا داشتم این بود که آیا دشمن بلوط‌های لرستان زوال بلوط و بیماری است؟ در حومه و شهرستان خرم‌آباد به دنبال زوال بلوط گشتم. هنگامی که انگشت در سوراخ طبیعت کرده بودم و زوال بلوط می‌جستم گله‌های بزرگ را می‌دیدم و خیارکاری‌های بزرگ‌تر. اما هر چه بیشتر می‌گشتم کمتر پیدا می‌کردم. در همین گشت‌وگذارها بود که بزها می‌آمدند و در همان یک ساعت حضور من در منطقه از کف زمین تا دو متر بلوط‌های جوان و نورسته را می‌خوردند و می‌رفتند. در همین گشت‌وگذارها بود که دیدم بلوط‌هایی بزرگ و پهن‌پیکر را بریده‌اند و جایش خیار کاشته‌اند.

هنوز توجه‌ام به بز و خیار به طور کامل جلب نشده بود که در نوروز دیداری با مظفر افشار داشتم. پدر بلوط ایران که عمرش را در کوه‌‌های لرستان و در کنار بلوط‌ها سپری کرده است. آنجا بود که از افشار شنیدم که زوال بلوط دست‌کم در لرستان و شهرستان خرم‌آباد مسئله اصلی نیست. افشار گفت در مرز با کرمانشاه و در ایلام شاید زوال بلوط به چشم بیاید اما دشمن ما در لرستان چیز دیگری است. نه این که نباشد، هست اما دشمنان دیگری هستند که زورشان بیشتر است.

آن وقت بود که اختصاصی به دنبال بزها رفتم. با گله رفتم و آمدم و به چشم دیدم که یک گله سی‌تایی بز چه با بلوط می‌کند و خیار با جنگل‌های بلوط چه کرده است. بز و خیار دو قاتل جنگل‌‌‌های خرم‌آباد هستند. بزها توان احیای جنگل را گرفته‌اند. همین الان اطراف خرم‌آباد پر است که از شاخه‌های دانه‌زاد بلوط که بزها تا پایان همین اردیبشهت همه را می‌خورند. امسال تا ۲۰ فروردین هر روز به مخمل‌کوه و اسپی‌کو رفتم و هر روز را از دیروز بدتر دیدم. رد گله‌ها را زدم و دیدم که با بلوط‌ها چه کرده‌اند. شما تقریبا در اغلب منطقه حفاظت شده اسپی‌کو یک درخت جوان بلوط را پیدا نمی‌کنید که از پایین لخت نباشد. بز برگ‌های همه آنها را تقریبا تا دو متری از زمین می‌‌خورد و درخت‌ها فقط برگ‌هایی در انتهای شاخه دارند. اصلا نیاز نیست تا چَم‌تَکِله بروید، کافی است فقط در کنار جاده روستای زرین‌چغا از ماشین پیاده شوید یا ببینید که کشاورزی با بلوط چه کرده است.

اوضاع خیار را هم فقط کافی از خرم‌آباد تا پل کشکان برانید و فقط از کنار جاده به وضع کشکان و بلوط‌ها نگاه کنید و یا این عکس هوایی را از بهمن ابراهیمی ببینید که در همین فروردین ۹۵ گرفته است:

بز و خیار هم بلوط‌ها را کشتند و هم کشکان را خشکاندند. با این وضعیت برای خرم‌آباد قلب زاگرس، آینده خوبی پیش‌بینی نمی‌شود. دام‌ها در حال زیاد شدن هستند و خیارکاری هم‌چنان پررونق. آن هم در لرستان که دشت‌های اندک و محدود دارد و برای کاشتن خیار در شیب دامنه حتما باید بلوط بُرید.

پایان پیام