هزار توی اهالی رسانه، مخاطبان و نمایشگاه
نمایشگاه بیست و دوم هم تمام شد. حالا کارگران کم کم در حال جمعآوری غرفهها هستند و اهالی مطبوعات به روال روزمره کاریشان برگشتهاند. در هیاهوی یک هفتهای شبستان، اتفاقات زیادی افتاد، برخی گلهمندیهایشان را به گوش اهالی رسانه رساندند و امیدوار بودند تا این گلههایشان به گوش مسوولان برسد مثلا راهپیمایی سکوت معترضین به وضعیت مسکن مهر در راهروی اصلی نمایشگاه توجهها را به خود جلب کرد. میهمانان هم که یکی از بخشهای ثابت نمایشگاه مطبوعات هستند و به تعبیر بسیاری از شرکتکنندگان یکی از مهمترین جذابیتهای نمایشگاه، هر روز به مصلی سر زدند تا شور نمایشگاه را افزایش دهند. در نهایت روز گذشته نمایشگاه مطبوعات پس از یک هفته تکاپو و همهمه و هیاهو به کار خود پایان داد. اما شاید در میان تمام شلوغی غرفهها، انتقاداتی هم مطرح شد، انتقاد از نحوه جانمایی و طراحی غرفهها، تا فرهنگ و رفتاری که در نمایشگاه مطبوعات نهادینه شده، از کاهش میزان مخاطبان تا رکودی که برخی اهالی مطبوعات گویی تسلیمش شدهاند. از مخاطبان نا آشنا با مطبوعات که با اهداف خاص به غرفهها سر میزدند، تا میهمانانی که برخی تنها برای جلب لنز دوربینها در راهروی نمایشگاه قدم میزدند. اما در این بین اتفاقات خوبی هم در جریان بود، دید و بازدیدها، رفع دلتنگیها، خندههایی از سرذوق دیدن استادی بزرگ، گپی کوتاه با کسانی که شاید در طول سال دسترسی به آنها کار سادهای نباشد و… نمایشگاه مطبوعات تمام شد ولی قرار بر این است که آبان سال آینده، باز هم تمام این ماجرا و اتفاقات تکرار شود. در این بین به سراغ مطبوعاتیها رفتیم تا نظرشان را در مورد نمایشگاه جویا شویم، انتقادات و پیشنهاداتشان را منعکس کنیم و از زاویه نگاه آنها نمایشگاه مطبوعات را ببینیم. نکات جالب توجهی در این بین مطرح شد، نکاتی که شاید بتواند با کنار هم قرار دادن آنها، نمایشگاه بیست و سوم را سال آینده در شرایطی مطلوبتر برگزار کرد.
پژوهشگاه به جای نمایشگاه
رضا ساکی، مدیر مسوول پایگاه خبری گلونی: در مورد نمایشگاه مطبوعات هم انتقاد زیاد است و هم پیشنهاد. سیدفرید قاسمی در یکی از نشستها گفت: ما بیشتر از اینکه نمایشگاه بخواهیم، نیاز به پژوهشگاه داریم، ای کاش بار نمایشگاهی نمایشگاه مطبوعات کمتر شود و بتوانیم به ابعاد دیگر آن هم بپردازیم. برخی از غرفهها هیچ برنامه خاصی ندارند، غرفههایی را میبینیم که ساعت سه تعطیل شدهاند. از طرفی غالب مخاطبانی که به نمایشگاه مطبوعات میآیند سرگردانند، ما باید جذبشان کنیم، ما نباید در غرفه بنشینیم و منتظر باشیم مخاطب به سمت ما بیاید، چرا باید مخاطب بیاید پیش ما؟ غرفهآرایی جذابی داریم؟ مطالب جذابی داریم؟ بسیاری از غرفهداران و مسوولان غرفهها هیچ فعالیتی نمیکنند و بعد از مخاطب گله میکنند که چرا نمیآید.
انتقاد دیگر میزان چوبی است که در بعضی غرفهها استفاده میشود و بعد خراب میشود. بعضی غرفهها فقط یک سینک ظرفشویی کم دارند تا تبدیل به یک خانه شوند.ای کاش به جای اینکه صرفا به طراحی غرفهها و هزینه برای طراحی و ساخت آن فکر کنیم، محتوا را هم در نظر بگیریم. البته بعضی از رسانههای پر مخاطب و شناخته شدهتر مجبورند که به دلیل میزان زیاد بازدیدکنندگانشان غرفههای بزرگتری داشته باشند، اما بعضی از رسانههای تازهکار که مخاطب چندانی هم ندارند، هزینههای زیادی میکنند برای تجهیز غرفهها و در نهایت در ارزیابی غرفهها هم امتیاز بیشتری میگیرند.
نکته دیگر در مورد تالارهای گفتوگوست، حدود ۵ تالار داریم و چند کارگاه که هر کدام هم نهایتا ۶٠ -۵٠ صندلی دارند، ما باید یک فکری برای این پنلها و سخنرانیها بکنیم، سخنران حتی وقتی داد میزند هم صدا به مخاطب نمیرسد. نه سخنران متوجه صحبتهایش میشود و نه مخاطب. میتوانیم در نمایشگاه مطبوعات اصلا جلسه سخنرانی و کارگاه نداشته باشیم، یا یک فضای مناسب در نظر بگیرند. مورد دیگری که وجود دارد این شیوه دعوت مهمانان به غرفهها و همین طور ازدحام بیش از حد اطراف شخصیتهایی است که به نمایشگاه میآیند. نزدیک غرفه ما یکی از هنرمندان از ازدحامی که اطرافش بود حالشان بد شد. امیدوارم بتوانیم فرهنگ نمایشگاهداری را رعایت کنیم.
شبکههای اجتماعی به جای مطبوعات
مهرنوش سلکوی، خبرنگار روزنامه دنیای اقتصاد: درنمایشگاه امسال نسبت به سالهای قبل برجستگی نگاه مطبوعاتی کمتر است. شاید یک دلیل آن اطلاعرسانی ضعیف باشد و دلیل دیگر استفاده مردم از شبکههای اجتماعی. یکی از مشکلات ما این است که در ایران حزب فعال آنطور که باید نداریم، به همین دلیل روزنامهها رویکرد مشخصی برای فعالیت ندارند در نتیجه هواداران مشخصی هم نمیتوانند جذب کنند، این موضوع در روزنامههای سیاسی بیشتر است. اما دلیل دیگر بر میگردد به نبودن فضای گفتوگو در روزنامه، ما در مطبوعاتمان فضای گفتمان نداریم، اما در شبکههای اجتماعی این فضای ارتباطی دو سویه وجود دارد، در نتیجه مخاطب بیشتر به سمت شبکهها و رسانههای اجتماعی جذب میشود. قبلا مردم ما اقبال خوبی به روزنامه داشتند کما اینکه در حال حاضر هم استفاده شان از شبکههای اجتماعی نسبت به بسیاری از کشورها بیشتر است. در این زمینه هم دولت میتواند حمایت کند و هم اینکه اگر رسانهها صنف فعال داشته باشند، فضای مطبوعات میتواند ارتقا پیدا کند.
فرصتی برای دیدارهای قدیمی
عباس اسد زاده، خبرنگار روزنامه خبر ورزشی: مردم بیشتر برای سرگرمی به نمایشگاه مطبوعات میآیند، در مورد نمایشگاه کتاب اینطور نیست، اینجا مردم بیشتر برای بازدید از غرفهها و سرگرمی و دیدن چهرهها میآیند، کسی با نگاه تخصصی به روزنامهنگاری به نمایشگاه نمیآید. نمایشگاه برای روزنامهنگاران هم فرصتی است که در یک هفته دوستان و همکاران قدیمیشان را ببینند، خود من اینجا همکارانی را میبینم که شاید ١٠سال پیش در یک رسانه همکار بودیم. این فضا برای ما جذاب است. بودن نمایشگاه مطبوعات و این فضاها بهتر از نبودنشان است.
رو در رو با مخاطبان
مجتبی یار زمان، خبرنگار ضمیمه همشهری: رسانهها با حضور در نمایشگاه مطبوعات میتوانند رو در رو و بدون واسطه با مخاطب خود در ارتباط باشند و این مهمترین رسالت نمایشگاه مطبوعات است. اما اینکه این موضوع چقدر اتفاق میافتد، من در مورد برخی رسانهها میتوانم بگویم که ممکن میشود به خصوص رسانههایی که پر مخاطب هستند و قوی در نمایشگاه حاضر میشوند، این ارتباط با مخاطب تا حد زیادی اتفاق میافتد. در کنار این دیدار مخاطبان بخشی از هدف نمایشگاه هم این است که جامعه مطبوعات با هم ارتباط برقرار کنند، دیدارها تازه و ارتباطات پر رنگتر شود اما این طور هم نیست که کسی صرفا به دلیل این دید و بازدیدها در نمایشگاه حضور پیدا کند ولی این موضوع یکی از جذابیتهای مهم نمایشگاه برای اهالی مطبوعات است.
تعامل با مخاطب کجای نمایشگاه است؟
فرید عطارزاده، دبیر صفحه ویژه روزنامه هفت صبح: نمایشگاه مطبوعات بیشتر حالت دید و بازدید دارد تا ایجاد تعامل با مخاطب. اینجا بیشتر خود مطبوعاتیها میآیند و دیدارها را تازه میکنند تا اینکه قشر مخاطب بخواهد به نمایشگاه بیاید. از طرفی شیوه تعامل ما با مخاطبان اشتباه است، البته از ابتدای شکلگیری و پایهگذاری نمایشگاه این موضوع اشتباه بوده و تا الان ادامه دارد. روزنامهها از بسیاری از ابزارهای نوین دور ماندهاند، از اپلیکیشن دور ماندهاند. در واقع ارتباط با مخاطبان در طول سال تنها محدود میشود به یک هفته نمایشگاه، خواننده به هیچ عنوان شناختی از نویسندهها، روزنامه و مجموعهاش ندارد و فقط میداند که چنین جایی وجود دارد. میتوان از مخاطبان خواست که اگر سوژهای دارند بیایند سوژههای شان را با روزنامهنگاران در میان بگذارند و درمورد آن تبادل نظر کنند و از مخاطبان به عنوان شهروند خبرنگار استفاده کنیم. حتی در دورههای مختلف در طول سال مخاطبان امکان اینکه در تحریریهها حضور پیدا کنند را داشته باشند. مثلا یک تور تحریریه خارج از زمان نمایشگاه برگزار شود، ارتباط با مخاطب باید در طول سال و به شکل مستمر ممکن شود. این کار را مجله چلچراغ یک زمانی انجام میداد و هنوز هم گاهی انجام میدهد، جشن شب چله برگزار میکرد، تحریریه مجله سفر میکردند به شهرهای مختلف و موارد دیگر. تعامل با مخاطب باید اینطور باشد و محدود به یک نمایشگاه نباشد. به نظر من در نمایشگاه مطبوعات مخاطب حلقه گم شده است.
جشنواره یا نمایشگاه
علی زادمهر، خبرنگار خبرگزاری ایلنا: نمایشگاه مطبوعات باید فرصتی باشد برای اینکه مردم با مدیران مسوولان رسانهها صحبت کنند، اما در حال حاضر نمایشگاه مطبوعات بیشتر شکل جشنواره دارد تا نمایشگاه. نفس برگزاری نمایشگاه این است که در غرفهها محصولات جدید را عرضه کنند، مثلا در نمایشگاه صنعت برق یا نمایشگاه پوشاک یا امثال اینها میبینید، یک محصول جدید عرضه میکنند، اما محصولی که رسانهها تولید میکنند مدام در دسترس است، نمیتوانیم بگوییم ما در این نمایشگاه محصولی عرضه میکنیم که قبل از این نداشتیم و پس از این هم نخواهیم داشت. همین موضوع لطمه میزند به نمایشگاه مطبوعات، فردای روزی که این نمایشگاه تمام میشود، کسی به خاطر ندارد که چه اتفاقی افتاده است، در حالی که در بقیه حوزهها اینطور نیست، حتی در حوزه علوم انسانی نمایشگاه کتاب اینطور نیست. به صرف اینکه نمایشگاه را به این شکل برگزار کنیم سودی برای رسانهها ندارند، فقط بسیاری از همکاران در یک زمان فشردهای فشار کار بیشتری را تحمل میکنند. فقط اینکه برای همه حوزهها نمایشگاه برگزار میشود برای مطبوعات هم یک نمایشگاهی برگزار کنیم، خوب نیست، فکر میکنم بهتر است جشنواره مطبوعات به جای نمایشگاه مطبوعات برگزار شود.
حضور مهمانان در غرفهها روتین شده
معصومه عبدالجوادی، خبرنگار ایسنا: اینکه همه خبرگزاریها و روزنامهها دور هم جمع شوند، اتفاق خوبی است. اینکه از شهرستانها برای بازدید میآیند، اتفاق بسیار خوبی است. بعضی از خبرنگاران شهرستانها اینجا میآیند و از کار با ما صحبت میکنند و از مشکلات میگویند و میپرسند، استانداردها چطور تعریف میشود و… اینها اتفاقات خوبی است؛ اما فکر میکنم موضوع مهمانانی که به غرفههای میآیند تا حد زیادی روتین شده، بعضی از مهمانان میآیند که خودشان را معرفی کنند، بعضی هم شناخته شده هستند اما باز میآیند و تک، تک غرفهها را میبینند، این موضوع عایدی مثبتی برای ما ندارد، ما هر روز کارمان همین است که با مسوولان صحبت کنیم و در ارتباط باشیم، اما در نمایشگاه بیشتر میتوان این موضوع را پر رنگ کرد که یک خبرنگار، یک خبرگزاری یا یک تحریریه روزنامه چطور خبر تولید میکند و چطور کار میکند، اما ما اصلا این را نمیبینیم، کسانی که اینجا میآیند بیشتر میخواهند ببینند چه بازیگری آمده چه ورزشکاری در نمایشگاه است یا کدام چهره سیاسی در غرفههاست و اصلا به این موضوع دقت نمیکنند که تایپیستها و ادیتورهای عکس یا خبرنگاران چه کار میکنند. هیچ کدام به مشکلات کار خبرنگاران توجه نمیکنند، همه یا دنبال ایجاد چالش و بحثهای چالشی در غرفهها هستند یا دنبال دید و بازدید با شخصیتها و همکاران.
فضای نمایشگاه رسانهای باشد نه سیاسی
مسجدی، خبرنگار هفت صبح: اینجا فرصتی است که مخاطبان انتقادات و پیشنهاداتشان را به ما منتقل میکنند. اما در شکل، برگزاری نمایشگاه میتواند بهتر باشد و در چیدمان غرفهها میشود تجدید نظر کرد. انتقادی که دارم این است که رسانههایی که در هر دوره اپوزیسیون محسوب میشوند، مثلا الان رسانههای اصولگرا، استفادهای سیاسی از نمایشگاه میکنند، انتقاد میکنند، کاریکاتور گذاشتهاند، نظرسنجی علیه دولت میکنند، این موضوع فضای رسانهای را در نهایت تخریب میکند و باعث میشود نمایشگاه از هدف خود دور شود. این موضوع باید کنترل شود تا فضا بتواند رسانهای بماند.
نمایشگاه بدون خلاقیت و نگاه دولتی
شیده لالمی، خبرنگار روزنامه شهروند و سردبیر مجله زنان و زندگی: شکل نمایشگاه مطبوعات همان شکلی است که همیشه بوده، ساختار طراحی و نحوه برگزاری و شیوه اطلاعرسانی تغییری نداشته، ما سالهاست نمایشگاه مطبوعات را با همین شیوه میبینیم. شیوه برگزاری نمایشگاه مطبوعات ما یک شیوه حداقلی در برگزاری نمایشگاههاست، یک برنامه مناسبتی است که هر سال طبق تقویم نمایشگاهی باید برگزار شود و در آن خلاقیتی در روند برگزاری و مخاطب یابی و ارتباط گرفتن با جامعه هدف نمایشگاه صورت نمیگیرد. اما نکته کلیدی این است که چه کسی باید این کار را انجام دهد. نمایشگاه مطبوعات ما از نظر سیستم برگزاری یک نمایشگاه دولتی است و دولت متولی آن است، به دلیل اینکه بدنه مطبوعات ما از نظر اقتصادی ضعیف است و نیازمند این است که از دولت برای برگزاری چنین نمایشگاهی کمک بگیرد، اما چطور میشود این نمایشگاه را بهتر برگزار کرد تا این نمایشگاه یک اتفاق برای مطبوعات باشد نه یک گردهمایی و دور همی. اینجا نمایشگاه مطبوعات نیست، اینجا در واقع دور همی خبرنگاران و روزنامهنگاران با هم است. ما تعداد محدودی از مخاطبان واقعیمان را در نمایشگاه میبینیم، هر چند که از طرفی هم این رفت و آمد کم مخاطبان نشان میدهد ما وضعیتمان در ارتباط با مخاطب تغییر کرده. ما حتی شاهد این هستیم که برنامههای جانبی هم مورد استقبال قرار نمیگیرد. دلیل آن هم این است که به صورت کلیشهای برگزار میشود. همه اینها برآمده از نگاه دولتی و نگاه مناسبتی است که معتقد است این نمایشگاه با هر کیفیتی باید برگزار شود و نمیشود که نباشد. شاید اگر در مطبوعات از نظر صنفی یک ساختار فعال وجود داشت، انجمن صنفی فراگیری داشتیم که کار میکرد و روزنامهنگاران در این صنف فعال بودند، میشد بخشی از روند برگزاری نمایشگاه را به خود آنها واگذار کرد تا خود نمایشگاه را برگزار کنند و شاید میشد امیدوار بود که کیفیت برگزاری بهتر باشد. نمایشگاه مطبوعات هر سال خلوتتر میشود، این بحث رسانههای مکتوب نیست، در بخش غرفههای آنلاین هم وضعیت جالبی وجود ندارد. رسانههای ما در ارتباط گرفتن با مخاطب ضعف دارند و نمیتوانند مخاطب را جذب مطبوعات کنند.
فرصتی برای رسیدن صدای مردم به مسوولان
احسان میرزا محمدی، خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری پانا: در مورد بازدید مسوولان از نمایشگاه هیچ مدیریتی اتفاق نمیافتد. همه رسانههایی که در نمایشگاه شرکت کردهاند جزو رسانههای همین کشورند و زحمت میکشند، اگر رسانه نباشد نه مسوولان میتوانند صدایشان را به گوش مردم برسانند و نه مردم میتوانند مشکلاتشان را به گوش مسوولان. ارتباط ما در خبرگزاری پانا تا حد زیادی با مخاطبان خوب است، چون مردم خودشان را با آموزش و پرورش عجین میدانند و وقتی متوجه میشوند پانا خبرگزاری دانشآموزی است حتی دلشان میخواهد درد دل کنند و مشکلاتشان را بگویند، یک سری از حرفها را میخواهند ما به وزیر آموزش و پرورش منتقل کنیم. در حال حاضر تعداد زیادی از فرهنگیان نگران صندوق ذخیره فرهنگیان هستند، ما این را به گوش مسوولانی که به غرفه آمدند رساندیم، تعدادی از دانشآموزان گلهمند و نگران از وضعیت تنبیههای بدنی بودند، که سعی کردیم مساله را با مسوولانی که به نمایشگاه میآمدند، طرح کنیم. از این منظر نمایشگاه تاثیرگذار و مفید است زیرا صدای مردم به گوش مسوولان میرسد.
فرصت برای جذب منابع مالی
سینا قلیچخانی، دبیر تحریریه هفتهنامه چلچراغ: نمایشگاه تا حدی میتواند مفید باشد زیرا باعث میشود کسانی که مطبوعات را بهطور جدی دنبال میکنند، سر بزنند و اعضای تحریریه را ببینند و بدون واسطه نقدهایشان را بگویند. اما در کل فکر میکنم زمان برگزاری نمایشگاه خیلی طولانی است، زمان مفید نمایشگاه سه روز آخر هفته است. همچنین نمایشگاه میتواند فرصتی برای رسانهها باشد تا منابع مالی جذب کنند و آشنایی رسانهها با برندهای مختلف اتفاق بیفتد اما این اتفاق اصلا در نمایشگاه نمیافتد.
حساسیت جامعه به رسانه کاغذی کم شده
کیارش زندی، مدیر مسوول ماهنامه خط خطی: در کشوری که مردم فقط برای خرید هایپ مشکی و ویتامین سی به دکه مطبوعات میروند، هر فرصتی برای دیده شدن مطبوعات عالی است. هر چند که نمایشگاه میتواند با شکل بهتری هم برگزار شود. در خط خطی به لحاظ اینکه محتوای مجله طنز و کارتون است، ما دستمان برای شوخی کردن و ارایه برنامههای خاص بازتر است و همین موضوع برای مخاطبان جذابتر است، اما کسی که در نمایشگاه مطبوعات شرکت میکند نخستین نیتش جذب مخاطب است. اما اینکه تلاشها میتواند مخاطبان را جذب نمایشگاه کند یا نه مسالهای است که باید با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گیرد. در مورد فضای برگزاری نمایشگاه هم بگویم اینجا یکی از بهترین جاهایی است که نمایشگاه مطبوعات میتوانست برگزار شود از طرفی مرکز شهر است و دسترسی آسانتری دارد. اما اصولا این نکته وجود دارد که حساسیت جامعه ما نسبت به نشریات کاغذی کم شده، با وجود مجانی خوانی که عادت شده روی گوشیها، اقبال مردم کمتر شده، در گذشته دو روزنامه رسمی منتشر میشد که هر خانواده اشتراک یکی از این دو روزنامه را داشت، اما حالا نشریات افزایش پیدا کرده، اما میزان مخاطب کم شده است.
پایان پیام
کد خبر : 27996 ساعت خبر : 3:27 ب.ظ