هیچ استانی تا ابد مالک معنوی یک اثر نیست

در ۱۲ آذر ۱۳۹۵ 0

به گزارش پایگاه خبری گلونی ثبت ملی میراث فرهنگی همیشه باعث ایجاد بحث و جدل‌هایی میان مناطق و استان‌ها شده است.

عطا حسن‌پور کارشناس ارشد باستان‌شناسی در مورد انواع میراث فرهنگی و روش ثبت ملی آنها به خبرنگار پایگاه خبری گلونی گفت: ما چهار نوع میراث داریم که با آن سروکار داریم. یکی میراث غیرمنقول است که شامل همان آثاری است که از گذشتگان به ما رسیده و غیرقابل انتقال هستند. مثل قلعه‌ها، تپه‌ها، محوطه‌ها و غارها. و یکی هم میراث منقول است که شامل اشیایی است که درون موزه‌ها قرار دارند، مثل اشیای تاریخی و باستانی و طلا و نقره و… و یکی دیگر هم میراث طبیعی است که شامل آثارها، دریاچه‌ها، کوه و در و دشت است که میراث طبیعی به ثبت می‌رسند و آخرین موضوع که موضوع بحث ما است، میراث معنوی یا ناملموس است. در واقع معنی‌اش این است که یک آثار و رسوبی که شامل سنت‌ها، ادبیات زندگی که از اجداد به ما رسیده، مثل سنت‌های شفاهی، هنرهای نمایشی، آداب و رسوم اجتماعی، آیین‌ها، جشن‌ها، دانش و آداب مرتبط با طبیعت و جهان پیرامون یا دانش و مهارت‌های لازم برای تولید صنایع دستی. این تعریف کلی است.

حسن‌پور ادامه داد: ما ممکن است عناصری از میراث معنوی را داشته باشیم که با میراث دیگران هم شبیه باشد. حال در روستاهای مجاور، در شهر مجاور یا در آن سوی دنیا باشد که توسط مردم مهاجر که به نقاط مختلف آمده‌اند، مرتبط شده باشد. همه این موارد میراث فرهنگی ناملموس هستند. در واقع آیین‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند و دائما به وسیله جوامع و گروه‌ها در پاسخ به محیط و نیازهای هر دوره، بازتولید می‌شوند. به‌عنوان مثال ممکن است یک فناوری، مثلا یک دانشی از گذشته به نسل ما منتقل شده باشد و الان در بین بعضی از جوامع همسان اجرا شود. به عنوان مثال دانش لنج‌سازی یا تکیه‌سازی در خلیج فارس که قطعا در بین استان‌های بوشهر، بندرعباس و نوار ساحلی، همه همسان است و اندکی تفاوت با هم دارد، ولی برای یک منطقه است. زمانی این تفاوت پیدا می‌کند که مثلا ما بخواهیم رقابت کنیم با کشورهای همجوارمان، نه درون کشور خودمان. بگوییم که کشور ایران یک کشوری است که با فرهنگ‌های متفاوت و اغلب شبیه به هم در حال زندگی کردن با هم هستیم و خیلی از این‌ها بین استان‌ها مشترک است، اما نه این‌که بگوییم با خط و مرز سیاسی از هم جدا شده‌اند و مال ما با مال شما فرق دارد؛ نه، همه یکی هستند و متعلق به این آب و خاک و مرز و بوم و کشور هستند.

این کارشناس سازمان میراث فرهنگی استان لرستان در مورد ثبت ملی یک اثر برای چند استان گفت: به عنوان مثال، اگر آیین چهل منبر را استان گیلان بخواهد برای ثبت پیشنهاد بدهد و در جلسه شورای ثبت مطرح شود، همگی هیئت‌های داوران به آن رأی مثبت بدهند و در فهرست میراث ملی ثبت شود، اما در همان جلسه استان‌هایی که این را هم دارند، اعتراض می‌کنند. به آن‌ها می‌گویند جلسه بعدی شما هم پرونده را بیاورید تا به این پرونده الحاق کنیم. به‌عنوان مثال اگر پرونده چهل منبر استان گیلان به شماره ۲۰ در فهرست میراث ملی به ثبت برسد، پرونده بعدی که به این الحاق می‌شود، به عنوان شماره ۱/۲۰ ثبت می‌شود مثلا برای لرستان. پرونده بعدی ۲/۲۰٫ بنابراین پرونده‌هایی که ثبت می‌شوند، هیچ استانی نمی‌تواند ادعا کند که من مالک معنوی این اثر هستم تا ابد. نه، اینجوری نیست و گفتم فرهنگ‌ها بین ما همه مشترک است و هیچ کس مالک یک اثر معنوی نیست که بخواهد تلقی کند.

هیچ استانی تا ابد مالک معنوی یک اثر نیست

عطا حسن‌پور افزود: چند تا از آثار ما مثل کلوچه‌های سنتی، به عنوان مثال در استان کرمان و سیستان مرتبط است. این‌ها هر دو با هم می‌توانند ثبت شوند. هر کس پیشقدم باشد و پیش دستی کند و این اثر را اول به ثبت برساند، اولین اثر یا پیش‌زمینه یا پایه پرونده به نام آن استان ثبت شده و استان‌های بعدی که این را مشترک ببرند برای ثبت، این را به آن الحاق می‌کنند و ما می‌گوییم در چند جا یا چند استان کشور، این کلوچه پخت می‌شود. یا مثلا فناوری نمدمالی. در خوستان، ایلام، لرستان، همدان و… انجام می‌شود، اما هیچ کس به تنهایی این را ثبت ملی به نام خودش نکرده است. یا مثلا کمانچه؛ می‌دانید که الان کمانچه در بین استان‌های کشور، در لرستان بسیار بسیار رواج دارد و همزمان با آن در کرمانشاه و ایلام است، اما زمانی می‌توانیم پیش‌دستی کنیم که در فهرست میراث جهانی پیشرفت کنیم، نه در میراث ملی خودمان. باغ‌های ایران در فهرست جهانی به ثبت رسیده است. شامل باغ ماهان شازده کرمان، باغ چهارباغ اصفهان، باغ فین کاشان و همه این باغ‌ها به عنوان یک مجموعه باغ در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است و این برای ما افتخار است.

برای خواندن مطالب دیگر می‌توانید به سایت گلونی مراجعه کنید.

ویدیوهایی درباره این موضوع در آپارات گلونی ببینید.

اپ گلونی امکانی عالی برای این است که ایمن و راحت به سایت پایگاه خبری گلونی متصل شوید. این اپ را در گوشی خودتان نصب کنید و خبرها را بروز ببینید.

در گلونی به محض کلیک بر روی لینک آهنگ یا کلیپ مورد نظرتان به راحتی دانلود خواهد شد.

آلبوم‌ خواننده‌های موسیقی پاپ و سنتی را در گلونی و به صورت قانونی با بهترین کیفیت بشنوید و به راحتی دانلود کنید.

پایگاه خبری گلونی در طول حیات خود تمام تلاش خود را برای رعایت اصول خبری به کار می‌گیرد.

در گلونی «صحت»، «دقت»، «سرعت»، «بی‌طرفی»، « استقلال تحریریه» و «جامعیت» اصول اولیه کار خبری است.

در گلونی اخبار را به سبک دیگری بخوانید.

شما می‌توانید در پایگاه خبری گلونی آهنگ‌های مورد نظر خود را بدون ورود به صفحات دیگر دانلود کنید.

اخلاق و روش‌های حرفه‌ای گلونی:

۱- پاسخگویی بر اساس قانون مطبوعات به مردم و مسئولین

۲- اعتمادسازی خبری با درج خبرهای موثق و صحیح