توسعه گردشگری بلیران با دست خالی
به گزارش پایگاه خبری گلونی، زباله، پسماند، چوب‌بری، شکار، از جمله خسارت‌هایی است که به جنگل‌های زیبای شمال وارد می‌شود. پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی، طرحی است که از دو سال پیش در چهار منطقه شمال کشور به‌صورت پایلوت آغاز به کار کرده تا شاید از طرح‌های قبلی موفق‌تر عمل کند و زندگی را به جنگل‌های شمال بازگرداند. اما هدف این پروژه فقط بازگرداندن زندگی به جنگل نیست؛ بلکه توسعه رفاه مردم ساکن در جنگل و حومه آن نیز مدنظر است. بلیران در استان مازندران یکی از جنگل‌هایی است که پروژه به‌صورت پایلوت روی آن کار می‌کند.
احیای جنگل نیازمند زمان است
در پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی دولت ایران به‌تنهایی فعالیت نمی‌کند و برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) و تسهیلات محیط‌زیست جهانی (GEF) نیز در آن دخالت دارند. این پروژه قصد دارد گردشگران جنگل را به حافظان آن تبدیل کند و بیش از دو سال است که در این راستا تلاش می‌کند. کارشناس تسهیلگر این پروژه در منطقه بلیران می‌گوید: پروژه از زمان آغاز به کار خود مردم بلیران را تشویق به ایجاد گروه‌های گوناگون کرد. یکی از این گروه‌های موفق گروه بانوان شوار است. «شِوار» در گویش محلی به معنای نم‌نم باران است و این گروه شاید پس از گذشت نیم‌قرن دوباره صنایع‌دستی بلیران را زنده کرد. گروه شوار دارای ۳۰ عضو است و جمع‌آوری پسماندهای روستا از دیگر فعالیت‌های آن است.
بارها شنیده و دیده‌شده که زباله‌ها و پسماندها در شمال کشور از سوی شهرداری‌ها جمع‌آوری‌شده و به اعماق جنگل منتقل می‌شود. بنابراین لازم است در این زمینه کاری اساسی صورت گیرد و با انتقال زباله‌ها به زباله‌دان‌های تعبیه‌شده کاری از پیش نمی‌رود اما جواد یعقوب‌زاده معتقد است: در مناطق پایلوت پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل کمتر انباشت زباله در اعماق جنگل صورت می‌گیرد و بنابراین پروژه در این راستا با سازمان‌های دولتی رایزنی نکرده است. ما در بحث پسماند، بنا را بر رساندن زباله به صفر گذاشته‌ایم و این بدان معناست که زباله‌ای باقی نماند تا شهرداری مجبور شود برای آن چاره بیندیشد. برنامه این است که زباله‌های تر در همان مکان تولید به کود کمپوست تبدیل شود و زباله‌های خشک نیز به شرکت‌هایی فروخته شود که آن‌ها را به چرخه تولید بازگردانند. بحث پسماند از حدود یک سال پیش در منطقه بلیران شروع شد و اکنون جوامع محلی به آن علاقه‌مند شده‌اند.
درآمدزایی نیز از دیگر موضوعات مهم برای جوامع محلی است. یعقوب‌زاده در این رابطه اظهار می‌کند: پروژه به لحاظ درآمدزایی به مردم ایده‌های خوبی داده است؛ مردم روستا اکنون بر سردر خانه‌های خود پارچه و بنر نصب‌کرده‌اند و شیر و ماست تولیدی خود را به‌صورت مستقیم به فروش می‌رسانند. با این وجود اکنون زمان درآمدزایی نیست و زمان بسیج مردم، ایجاد گروه و طراحی ساختارها است. مشکلات و مسائل اجتماعی و اقتصادی منطقه بسیار عمیق است و نیاز به کار و همراهی طولانی‌مدت مردم دارد. زمانی که در مورد معیشت و آینده مردم و جنگل صحبت می‌شود، رسیدن به نتیجه به‌سرعت قابل وصول نیست. به‌هرحال نباید فراموش کرد دهه‌ها است که دولت در قالب طرح‌های مختلفی مانند طرح تنفس جنگل درزمینه جنگل‌داری و صیانت از محیط‌زیست تلاش کرده و به نتیجه‌ای نرسیده است.
اتحاد مردم با پروژه در بلیران
محمد غفاری از ساکنان منطقه بلیران در استان مازندران است. وی می‌گوید: در ابتدای کار، مردم روستا از فعالیت‌های پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی مطلع نبودند و تصور مشخصی از آن نداشتند. ما در آغاز با پروژه مخالفت کردیم و استدلالمان هم این بود که این‌گونه طرح‌ها در منطقه زیاد ایجادشده و هیچ‌یک به‌جز تخریب جنگل حاصلی نداشته‌اند.
غفاری اضافه می‌کند: تسهیلگران پروژه با ما گفت‌وگو کردند و ما را از چندوچون پروژه آگاه ساختند. طی مذاکرات ما متوجه شدیم در این پروژه به جوامع محلی توجهی ویژه صورت گرفته است. طرح‌های سابق از مردم محلی تنها به‌عنوان کارگر استفاده می‌کردند. ضمن اینکه متوجه شدیم منظور پروژه بهره‌برداری از چوب نیست و مقاصد دیگری را دنبال می‌کند.
وی می‌گوید: دامداران بلیران از چند صدسال پیش به‌صورت طایفه‌ای در این منطقه زندگی می‌کنند و فرهنگ و آداب آنان با بقیه مردم تفاوت‌هایی دارد؛ یکی از این تفاوت‌ها اتحاد این دامداران است و همین امر سبب شد همه دامداران به‌صورت یکپارچه پروژه را پذیرفته و با آن همکاری کنند.
این ساکن منطقه بلیران در ادامه بیان می‌کند: اکنون طرح جنگل‌داری زیر نظر مسئولان پروژه و با همکاری جوامع محلی تهیه‌شده و مقرر است به کتابچه تبدیل شود. طرح ما در بلیران از سایر پایلوت‌های پروژه جلوتر است و در ماه‌های آینده به‌صورت عملی حفاظت و بهره‌برداری پایدار از جنگل را آغاز می‌کنیم.
غفاری که در بلیران به پیرطاهر معروف است، می‌گوید: موضوعی که برای ما بسیار حائز اهمیت است، صیانت از جنگل است. تأکید ما بر این است که سطح و مساحت جنگل‌ها از چیزی که هست کمتر نشود. ما نگران فعالیت‌های چوب‌بری نیستیم؛ چراکه جنگل در طول زمان خود را احیا می‌کند. نگرانی ما تغییر کاربری جنگل به ویلا، شهرک صنعتی و … است که جنگل را برای همیشه از بین می‌برد. اعتقاد ما این است که در کشور قوانین خوبی داریم اما کار آنجا دچار عیب می‌شود که پای اجرای قوانین لنگ می‌زند.
به گفته غفاری درروند پروژه دو تعاونی مهم در بلیران شکل گرفت که یکی تعاونی دامداران و دیگری تعاونی گردشگری است. تعاونی دامداران مختص ۷۰ دامدار ساکن در جنگل است و تعاونی گردشگری متشکل از دامداران و غیر دامداران ساکن در روستای بلیران است.
محمد غفاری با اشاره به موضوع گردشگری یادآور می‌شود: ما از یک سال گذشته و حتی پیش از تشکیل تعاونی‌ها و تهیه طرح کار را کلید زدیم. اکنون از اقصی نقاط کشور توریست جذب می‌کنیم. از گردشگران در کلبه‌های چوبی و با غذاهای محلی پذیرایی می‌شود و اسب‌سواری در دل جنگل از جاذبه‌هایی است که در این مکان ایجاد کرده‌ایم. اگر با همین روند ادامه دهیم، امید این هست که تا اتمام کار پروژه که ۲ سال و نیم از زمان آن باقی‌مانده است، اتفاقات خوشایندی برای مردم منطقه رخ دهد.
پیرطاهر بابیان اینکه روستاییان به شرکت‌ها و تورهای گردشگری دسترسی ندارند، عنوان می‌کند: ما با توانمندی‌ها و ارتباطات خود تلاش کردیم در راستای جذب گردشگر از تهران، اصفهان و سایر شهرها اقدام کنیم. اکنون به بلیران تورهای گردشگری فرستاده می‌شود و سود حاصل از آن به جوامع محلی می‌رسد که راهنمایی تور، پذیرایی و سایر خدمات را انجام می‌دهند. پروژه نیز دارای مشاور گردشگری است که با انجام تحقیقات به ما کمک می‌کند اما تمامی این فعالیت‌ها کافی نیست.
وی با انتقاد از زیرساخت‌های گردشگری می‌گوید: ما نیاز داریم چند زمین بدون درخت از سوی دولت به روستا واگذار شود تا مردم بتوانند با چوب‌های افتاده و خشک کلبه‌های چوبی ساخته و برای پذیرایی از گردشگران از آن‌ها استفاده کنند. برای مردم آسان نیست که از گردشگران در خانه‌های خود پذیرایی کنند و در این زمینه به کمک دولت احتیاج دارند. در مسیر طرح و در دل جنگل یک چشمه آب‌معدنی فوق‌العاده وجود دارد که نظیر آن فقط در کشور فرانسه است در همین راستا ما نیاز به همکاری دولت داریم تا یک مهمانسرا در کنار این چشمه برپا کنیم؛ چراکه نمی‌توانیم گردشگران را به فاصله ۱۰ کیلومتر تا دل جنگل برده و بازگردانیم.
پایان پیام
کد خبر : 30076 ساعت خبر : 8:00 ب.ظ