دوگانه‌های حادثه پلاسکو
پایگاه خبری گلونی، رضا ساکی: حادثه پلاسکو، یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین حوادثی است که تا به حال برای شهر تهران رخ داده است؛ حادثه‌ای که موجب شد بسیاری از رسانه‌های خارجی به آن بپردازند و بسیاری از مسئولان کشورهای دیگر به مردم و رئیس جمهور ایران تسلیت بگویند.
این حادثه که امروز ششمین روز از آن را پشت سر می‌گذاریم، از هر جهت خاص و مهم بود. آن‌چه که رسانه‌ها درباره پلاسکو تاکید می‌کنند، درس‌گرفتن و عبرت‌گرفتن از ساختمان پلاسکو است، اما آیا ما از این اتفاق درس عبرت گرفته‌ایم؟
روز گذشته از محوطه عملیات چهارراه استانبول بیرون آمدم و به سمت میدان جمهوری حرکت کردم و با مردم و مغازه‌داران خیابان جمهوری حرف زدم و از آن‌ها پرسیدم آیا درباره حادثه ساختمان پلاسکو چیزی می‌دانید؟ و مشخصا سوال می‌کردم علت فروریختن پلاسکو چه بود؟
شاید فکر کنید مردم برایم از چرایی و چگونگی آتش‌گرفتن و فروریختن ساختمان پلاسکو می‌گفتند، اما واقعیت این بود که اغلب آن‌ها چیزی در مورد چگونگی و چرایی ماجرا نمی‌دانستند.
متاسفانه آن‌چه که در گفت‌وگو با بیش از ۵۰ نفر از رهگذران و مغازه‌داران خیابان جمهوری عایدم شد، این بود که مردم هم مانند مسئولان درگیر بحث سیاسی هستند و پلاسکو را از منظر سیاست می‌نگرند، نه از منظر ایمنی، محیط زیست و یا حتی جامعه.
مردم هم درگیر پیدا کردن مقصرهای سیاسی هستند و از منظر مقصر شهرداری بود یا مقصر دولت است؛ مقصر قالیباف است یا مقصر روحانی است؛ مقصر هیئت امنای پاساژ یا مقصر نگهبانان پاساژ هستند، به قضیه نگاه می‌کنند.
جز یک نفر، هیچ کدام از کاسبان خیابان جمهوری از نگاه ایمنی به حادثه پلاسکو نگاه نکرده بودند.
من فقط یک نفر را پیدا کردم که دو روز بعد از حادثه مغازه خود را بیمه کرده بود. دیگران هم‌چنان به بیمه بی‌اعتنا و بی‌علاقه هستند و اطمینان ندارند.
هنوز فکر می‌کنند قیمت بیمه گران است، هنوز فکر می‌کنند بیمه‌کردن مغازه‌شان کاری عبث است و هنوز فکر می‌کنند که هیچ وقت برای آن‌ها این اتفاق نخواهد افتاد. وقتی که پاساژهای متعدد را در خیابان جمهوری بررسی کردم، دیدم تقریبا نیمی از مغازه‌های آن پاساژها هم بیمه ندارند.
دوگانه‌های حادثه پلاسکو
وقتی از مردم در مورد علل فروریختن پاساژ پلاسکو می‌پرسیدم و سعی می‌کردم گفت‌وگویم را به سمت ایمنی مراکز خرید و مراکز تجاری پیش ببرم، آن‌ها من را دائم به وسط میدان سیاست هل می‌دادند و سعی می‌کردند پاساژ پلاسکو را از دیدگاه سیاسی تحلیل کنند و بحث را به سمت دوگانه‌های قالیباف – روحانی، قالیباف – مردم، مردم – قالیباف، اصولگرا – اصلاح‌طلب، اصولگرا – قالیباف، اصلاح‌گرا – قالیباف و… ببرند.
این‌که بسیاری از مردم هم درگیر فضای سیاسی هستند، تعجب‌آمیز نیست، اما این‌که اصلا درگیر مسئله ایمنی پلاسکو نباشند، عجیب است.
از آن سو کسانی که بحث‌های ایمنی را پیش می‌کشیدند و سعی می‌کردند درباره مباحث ایمنی صحبت کنند، اغلب درباره تقصیر آتش‌نشانی صحبت می‌کردند؛ انگار هیچ کدام دوست نداشتند حتی ذره‌ای از بار تقصیر بر گردن کسبه بیفتد، بیشتر علاقه‌مندی مردم این بود که مقصر را در دولت یا در نهادهای حکومتی یا در مسئولان جست‌وجو کنند.
حالا این مسئولان می‌خواهد شهرداری پولدار تهران باشد یا می‌خواهد آتش‌نشانی بی‌پول و آتش‌نشان‌های مظلوم باشد. همین که بتوانند مسئولی را مقصر جلوه دهند، برایشان کافی است.
نکته مهم در این گفت‌وگوها این بود که بعضی از مردم عوامانه و تحت تاثیر فضای مجازی حادثه را تحلیل می‌کردند.
دست‌کم شش نفر در گفت‌وگو با من، علل فروریختن ساختمان پلاسکو را این‌طوری توصیف کردند که چون آتش‌نشانی آب زیادی در ساختمان ریخت، ساختمان سنگین شد و فروریخت و بسیار اصرار داشتند که این تحلیلشان، تحلیل درستی است.
برخی خودشان را شاهد عینی حادثه از ساعت هشت و نیم صبح معرفی می‌کردند و ازجمله کسانی بودند که احتمالا راه را برای ماشین‌های خدماتی و ایمنی باز نکرده بودند و بسیار تاکید می‌کردند که اگر آن‌قدر آب در ساختمان پلاسکو ریخته نمی‌شد، ساختمان فرو نمی‌ریخت.
به هر حال برخلاف کشورهای دیگر که هرچه از حادثه دور می‌شویم بر عقلانیت ماجرا اضافه می‌شود، در کشور ما هرچه از حادثه دور می‌شویم، بر احساسات و حواشی ماجرا اضافه می‌شود.
همین حالا داستان موتورخانه و فرق میان موتورخانه زیرزمین و زاویه‌هایی از موتورخانه و طبقات منفی یک و منفی دو باعث شده است که حواشی میان طرفداران شهرداری تهران و منتقدان آن ایجاد شود.
این حواشی، همان حواشی‌ای بود که بعد از حادثه ۲۹ دی‌ماه سال ۱۳۹۲ اجازه نداد که فضای نقد درست شکل بگیرد و فکری به حال ساختمان‌های فرسوده تهران، به‌ویژه خیابان جمهوری شود.
در آن حادثه که دو زن خیاط آویزان‌شده از ساختمان جان باختند، همین دوگانه‌ها شکل گرفت و همین دوگانه‌ها اجازه نداد که به نقطه‌ای برسیم که حادثه پلاسکو به وقوع نپیوندد. هنوز هم دوگانه‌ها دارند شکل می‌گیرند و به قدری زورشان زیاد است که مانع نقد سازنده می‌شوند.
پایان پیام