فرمان ساخت سد موصل کار یک دیوانه است

طبق گزارش نیویورکر اگر سد موصل فرو ریزد، شهر یک میلیون نفری موصل در طول چند ساعت در زیر سیلاب غرق خواهد شد. چند روز پس از آن، ۴٠٠ کیلومتر دورتر به سمت جنوب، بغداد در فاضلابی از آب، روغن، مدفوع، آوار، اجساد انسان و جانوران مدفون می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری گلونی، محمد دوریش در رابطه با فاجعه ساخت این سد؛ نوشت: سد موصل؛ سازه ای مهیب که فقط یک دیوانه می‌تواند فرمان ساختش را داده باشد.

در سال ۱۹۸۰، به دستور صدام حسین و چند روز پس از آغاز تجاوزش به ایران، عملیات ساخت سدی پهن پیکر بر روی دجله آغاز شد که ۱۱ میلیاردمتر مکعب گنجایش داشت. اینک خبرنگاران روزنامه معتبر فرانکفورتر آلگماینه پس از آزادسازی این سد از دست نیروهای داعش به منطقه رفتند تا پس از انتشار گزارش بحث برانگیز و هراس انگیز روزنامه نیویورکر با عنوان: “اگر سد فرو بریزد”؛ دریابند که آیا واقعاً این خطر جدی است؟!

پدر آوریل ١٩٨۵ مهندسین آلمانی و ایتالیایی دجله را پشت دیواری به طول ٣,۵ کیلومتر و ارتفاع نزدیک به ١٣۵ مترمهار کرده و به مخزنی شبیه دریاچه کنستانس (در مثلث بین آلمان، سویس و اتریش به مساحت ۵٣٩ کیلومتر مربع، بیش از سه برابر حجم سد کرخه!) تبدیل کردند.
چند هفته بعد از تصرف دوباره سد، تعدادی از مهندسین ارتش امریکا به بازدید جایی رفتند که معمولا بطور مستقیم دیده نمی‌شود. آنها در فاصله کوتاهی از رودخانه از یک در وارد تونلی شدند که پس از عبور از یک راهرو در پایه دیوار سد قرار دارد. آنچه آنجا به چشم می‌خورد، زنگ خطر را به صدا درآورد: پرسش دیگر این نبود که آیا سد فرو خواهد ریخت یا نه، بلکه چه وقت؟! در گزارش “نیویورکر” نوشته شده: اگر این اتفاق رخ بدهد، شهر یک میلیون نفری موصل در طول چند ساعت در زیر سیلاب غرق خواهد شد. چند روز پس از آن، ۴٠٠ کیلومتر دورتر به سمت جنوب، #بغداد در فاضلابی از آب، روغن، مدفوع، آوار، اجساد انسان و جانوران مدفون می‌شود. یک فاجعه در حد آپوکالیپس.

این سد عظیم در عراق پروژه‌ای است که با همکاری آلمانی‌ها ساخته شده است. حدود ۶٠ مهندس از کمپانی Hochtief بین سالهای ١٩٨١ و ١٩٨۶ در این برنامه فعالیت داشته‌اند. از زمان نخستین کلنگی که برای ساخت سد بر زمین زده شد، محافظان نظامی در اطراف این محل مستقر شدند تا حملات جنگنده های ایرانی را خنثی کنند!

محدوده مسیر رودخانه در بالادست شهر را زمین شناسان روسی در سالهای ١٩۵٠ بررسی کرده بودند. جمع‌بندی آنها: لایه زیرین بستر سد از سنگ گچ قابل حل تشکیل شده که دردسرساز است. زمانیکه آب با این جنس از زمین تماس پیدا کند، گچ را حل کرده و در زمین حفره‌های بزرگی بوجود می‌آورد. متخصصین روسی در آنزمان هشدار دادند که این حفره‌ها در زیر بار سنگین دیواره سد در هم فرو خواهد ریخت و سازه را به مرور متزلزل خواهد کرد. توصیه آنها به پرهیز از ساختن سد در این مکان بود.

٢٠ سال بعد، یک کنسرسیوم از سوییس به نتیجه دیگری رسید. این کنسرسیوم از جانب صدام مأموریت پیدا کرد، طرحی برای چگونگی ساختن سدی بر دجله در شمال عراق، ارایه دهد. تصمیم صدام به مهار کردن این رودخانه بود. به رغم جنگ، می‌بایست که این پروژه به اجرا درآید. چیزی به پایان ساخت نمانده، ناگهان دولت عراق درخواست کرد تا سد در برابر بمباران مقاوم سازی شود. به دنبال این درخواست کنسرسیوم مسئول برنامه‌ای برای انتقال تخته سنگ‌های بزرگ برای نصب روی تاج سد به اجرا گذاشت.

از آن زمان تاکنون سد موصل دوبار مورد حملات هوایی قرار گرفته. البته نه از جانب ایرانی‌ها، آنطور که نگرانی صدام حسین بود، بلکه از جانب امریکایی‌ها! در سال ١٩٩١، در جریان این دو حمله، دیواره سد بدون آسیب ماند، با این وجود جنگ‌های سه دهه اخیر و عواقب آنها بوده‌اند که سد موصل را تحت فشار سنگینی قرار داده‌اند. گزارش سپاه مهندسی ارتش ایالات متحده شامل عکس‌های ماهواره‌ای از سد و اطراف آن که روی آنها دایره‌های قرمز رنگی کشیده شده؛ این دایره ها فروچاله‌هایی هستند که غیرمترقبه پدیدار می‌شوند، زمانی که یک حفره زیرزمینی فروبریزد. از بوجود آمدن این فروچاله ها می‌بایست از طریق پایش دایمی جلوگیری شود. آن زمان که سد در حال ساخته شدن بود، برای پیشگیری از نفوذ آب به لایه زیرین، تا عمق زیادی سیمان به زمین تزریق می‌شد. اما موقعیت فروچاله‌های جدید در عکس‌های ماهواره‌ای نشان می دهند که به سد دیگر مانند گذشته رسیدگی نمی‌شود.

دو نکته مهم در پس این تراژدی نهفته است:

نخست آنکه چرا باید چنین حماقتی اتفاق بیافتد و دو شهر اصلی عراق همواره با بختکی به نام شکستن سد روبرو باشند؟

دوم اینکه همانطور که پیشتر هم در معرفی پویش نجات میانرودان شرح داده بودم، این فقط ترکیه نیست که نابودی منطقه را با اجرای گاپ سبب ساز شده است؛ بلکه دولتهای عراق، سوریه و ایران هم در آن تقصیر دارند.

لطفاً به جمع بیش از ۱۲۸ هزار نفر از حامیان محبوب ترین پتیشن محیط زیستی تاریخ ایران – #نجات_میانرودان – ملحق شوید: کلیک کنید.

پایان پیام