چرا طاقچه بالا می‌گذارند

به گزارش پایگاه خبری گلونی، دورتا دور برخی از اتاق‌ها در عمارت‌ها و بناهای قدیمی طاقچه‌هایی وجود دارد که برخی از آنها پایین و دم دست و برخی روی طاقچه پایینی ساخته شده‌اند که دسترسی به آن قسمت برای کودکان و هر فردی آسان نباشد.

آجر مهمترین مصالح ساختمانی در معماری قبل و بعد از اسلام در ایران بوده است و آجرهای به کار رفته در معماری عموما مربع شکل هستند که در کارگاه‌های آجرپزی ساخته می‌شدند.

آجر علاوه بر استفاده در ساختمان بدنه‌ی بنا برای تزیین آن هم نقش مهمی داشته است. از اوایل اسلام تا دوره تیموری برای تزیین بیشتر ساختمان‌ها از آجرهای تراش دار و قالبی استفاده می‌شده است. همچنین آجر تراشی یکی از حرفه‌های سخت بوده که آجر تراش با استفاده از ابزار لازم مثل تیشه، نقش و نگارهایی را روی آجر به وجود می‌آورده است.

در حال حاضر این حرفه که به نوعی صنایع دستی محسوب می‌شده منسوخ شده است.

در معماری عمارت‌های قدیمی، قسمتی از بنا که دیواره ضخیم داشته علاوه بر اینکه از آن بخش برای سازه استفاده می‌شده برای آنکه فضا سبک‌تر شود اما در عین حال عملکرد داشته باشد از طاقچه استفاده می‌کرده‌اند.

با ایجاد طاقچه‌ها هم از مصالح کمتری در ساخت و ساز استفاده می‌شد و هم با خالی کردن فضایی در بالای طاقچه، وزن سنگینی رو طاقچه پایین وارد نمی شده است. بنابراین  در بالای ‌سرطاقچه‌ها، فضای  دیگری شکل می‌گرفته که به آن طاقچه بالا می‌گفتند.

بر عکس طاقچه‌ها که اشیا روزانه و مورد استفاده را روی آن قرار می‌دادند معمولا در طاقچه‌ بالا، کالاها و اشیایی را می‌گذاشتند که نباید در دسترس قرار می‌گرفته است و زمانی که می‌گفتند طرف طاقچه بالا می‌گذارد به معنای این است که نمی‌توان به آن کالا یا شی نزدیک شد.

تناسب و توازن در ساختار معماری ایرانیان اهمیت بسیاری داشته است که حتی معمار در نظام مهندسی آن زمان، این قانونمندی را  در فضای زیرزمین نیز رها نکرده است، به همین دلیل از حجم دیواره‌ها کاسته و تبدیل به طاقچه می‌شده است.

نمونه‌های از طاقچه‌های بالا در زیرزمین قاجاری مجموعه بیگلر بیگی کرمانشاه  و عمارت حبیبی کردستان اسنادی از معماری قدیم است که اصطلاح عامیانه«طاقچه بالا گذاشتن» از آنجا شکل گرفته است.