کمدی‌ای که از واقعیات اجتماعی وجدی بودن سر بر می‌آورد

به گزارش پایگاه خبری گلونی، نمایش عروسی نوشته گوگول کمدی وطنزی انتقادی اجتماعی است. گوگول با آثارش سطح کمدی‌های دست چندم و گاه مبتذل آن زمان روسیه را ارتقا داد و به یک شیوه کمدی انتقادی اجتماعی رساند که بتواند در دنیا خود را معرفی کرده و عرض‌اندام نماید. گوگول نه‌تنها در روسیه که بر آثار کمدی در دیگر کشورها نیز اثر گذاشته است.

ماجراها و شخصیت‌های نمایش‌هایش از بین مردم گرفته‌شده‌اند. شخصیت‌پردازی‌های او به حد افراطی خارج از حدومرز‌است. شخصیت‌هایی که در کارها و تصمیم‌های خود به‌شدت جدی و راسخ هستند و همین ایجاد نوعی خلأ مطلق به لحاظ شخصیتی می‌کند که موجب کمدی‌ای قوی می‌شود. کمدی‌ای که از دل واقعیات اجتماعی وجدی بودن سر برمی‌آورد.

نمایش عروسی اوضاع‌واحوال آن روز مردم روسیه است مردمی که آداب و سنن خاص خود رادارند و به آن پای بندند. مردمی با اشرافیتی رو به اضمحلال که سعی در حفظ آن دارند و می‌خواهند به‌گونه‌ای نشانش دهند. گوگول درست بر روی همین مسایل انگشت می‌گذارد. مردی که مثلاً نمی‌داند چرا اما می‌خواهد مشکلات را حل کند خود را پیش‌قدم می‌کنند تا برای دوست مجردش به خواستگاری برود و در این کار مصمم می‌نماید او با ترفندهایی سه خواستگار دیگر را کنار می‌زند تا راه برای دوستش باز شود.

دوست او اما همچنان تردید دارد؛ او هم می‌خواهد وهم می‌ترسد که ازدواج کند. از اینکه آرامش مجردی خود را از دست بدهد هراسان است؛ اما از طرفی تنهایی و تکرار زندگی روزمره آزارش می‌دهد. در آخر با همه ترفندهایی که دوستش برای ازدواج او به کار می‌گیرد مردد از ازدواج سرباز می‌زند و در روز عروسی از پنجره خانه عروس پا به فرارمی گذارد.

این طنزی اجتماعی و قوی است که مبتلابه امروز جوامع نیز می‌تواند باشد. دورویی آدم‌ها به‌گونه‌ای که خود را طوری که نیستند جلوه می‌دهند. به‌راحتی دروغ گفتن، برای یکدیگر پاپوش درست کرند، حرف یکدیگر را نفهمیدن، پشت سر یکدیگر حرف درآوردن و… همه مسایلی است که امروز نیز دامن‌گیر جوامع بشری هست. پای بندی به سنت‌ها و آدابی که دیگر پوسیده‌شده‌اند و ما همچنان اصرا بر رعایت و پاس داشت آن داریم.

گوگول با اغراق در شخصیت‌پردازی‌هایش به‌سوی نوعی کاریکاتوری ترسیم کردن آنان می‌رود و این می‌تواند رگه‌هایی از گروتسکی اجتماعی را نیز به همراه داشته باشد. اصرار و تلاش بیش‌ازحد دوستی که تمام سعی خود را می‌کند تا شرایط ازدواج دوستش را فراهم نماید و به‌عنوان یک واسطه ازدواج عمل کند، به‌طوری‌که حتی زنی که واسطه اصلی و حرفه‌ای این به‌اصطلاح کار یا شغل است را از دور خارج می‌کند. این خود به‌تنهایی کمدی است. یا مردی که باهم تمایلش به ازدواج درنهایت در تفکرات و ایده‌هایش در خصوص عدم ازدواج راسخ و پابرجاست. همین موجب می‌شود که در ساعاتی قبل از عروسی از پنجره پا به فرار بگذارد.

باید گفت حمید اخوان توانسته تئاتری کلاسیک با همه پارامترها و معیار ه و عناصرش را روی صحنه بیاورد. واین چیزی است که از پس سال‌ها تئاتر ما در خصوص متونی چون نمایش‌نامه‌های چخوف، گوگول، شکسپیر و… بدان نیاز دارد. ما هیچ‌گاه نتوانستیم که آثار این نویسندگان بزرگ را آن‌طور که هست به روی صحنه ببریم؛ یعنی با همان سبک سیاقی که در آن نوشته‌شده‌اند، به‌صورت کلاسیک آن.

 هر بار آمده‌ایم ایده‌های اجرای خود را که بعضاً ربطی هم به آن متن و سبک نوشتاری و اجرای اش نداشته برای نشان دادن خود و یا ابراز وجود به آن حقنه کرده‌ایم. هیچ‌گاه به تماشاکنانمان فرصت نداده‌ایم که مثلاً شکسپیر، چخوف، گوگول و… را آن‌طور که بوده و هست بر صحنه ببینند و لذت دیدن یک نمایش کلاسیک را آن‌گونه که هست درک کنند و… اجرای کلاسیک نمایش عروسی گوگول این فرصت را فراهم کرده است که به دیدن یک نمایش با سبک و سیاق اجرایی کلاسیک بنشینیم واین یکی از نقاط ارزنده این کار است.

 بازیگران نیز تلاش کرده‌اند که بر مبانی نمایش وبر اساس شیوه و سبک آن بازی کنند. کاظم هژیر آزاد و حبیب دهقان نسب با درک شخصیت‌ها به‌خوبی نقش‌هایشان ایفا نموده‌اند. هژیر آزاد بازی‌ای روان وانرژیکی را ارائه می‌دهد. بده بسان‌های این دو بازیگر توانای تئاتر بر روی صحنه یکی دیگر از نقاط قابل‌توجه نمایش است. دیگر بازیگران نیز به نسبت روان وبر اساس همان سبک و سیاق کلاسیک نمایش ایفای نقش نموده‌اند. طراحی صحنه نیز برابر با خواست متن صورت پذیرفته است. به کارگردان وگروه خسته نباشید می گویم.