موسیقی محلی لرستان در مسیر نادرست
به گزارش پایگاه خبری گلونی «امیرحسین حقیقی» متولد ۱۳۶۶ ، نوازنده سهتار و شورانگیز و دانشآموختهی رشته موسیقی از دانشگاه تهران و مدرس دانشگاه است.
وی موسیقی را از دوران کودکی به صورت حرفهای دنبال کرده است. موسیقی ایرانی و در این حین از لحاظ ساز تخصصی، سه تار، شورانگیز را یاد گرفته و با پیانو و تنبک نیز آشنایی دارد.
وی از نوادگان شاعر و عارف معروف لکزبان ملاحقعلی سیاهپوش است. سرپرستی و آهنگسازی گروههای موسیقی ایرانی مهر و نوبانگ و کنسرتهای متعدد تک نوازی مبتنی بر مرکب نوازی موسیقی ایرانی از جمله فعالیتهایش است. وی همچنین در فستیوال موسیقی جوان مقام برگزیده را کسب کرد.
حقیقی، ساکن تهران است ولی به اصرار استاد «حسین علیزاده» که دوره سهتار و موسیقی ایرانی را در کنار ایشان گذرانده است، در خرمآباد در زمینه موسیقی خدمت میکند. با وی گفتوگویی ترتیب دادهایم.
با وجود اینکه در تهران ساکن هستید، چطور برای تدریس به خرمآباد میآیید؟
فعالیت در حوزه موسیقی هیچگونه چشمداشت مالی برایم نداشته است و بنظرم موسیقی بیش از هر حرفهایی عشق میخواهد و علاقه و در حقیقت فعالیت در حوزه موسیقی در استان تنها دینی برای ادا بود.
ایجاد هنرستان و دانشگاه موسیقی و هنر در خرمآباد باعث ایجاد انگیزه شده و در هفته چندین روز را در خرمآباد به آموزش اختصاص دادهام.
فضای موسیقی در لرستان چگونه است؟
فضای موسیقی در ایران و لرستان ثابت شده نیست و چیزی سر جایش نیست و اگر قرار است اتفاقی بیفتد آنان که باید شایسته باشند، دخیل نیستند، یعنی آنان که خط فکری هنری و موسیقی را میشناسند و احاطه دارند در این میان جایگاهی ندارند.
در حقیقت خط ومش درست و فکر درستی نسبت به کار فرهنگی و موسیقی در استان وجود ندارد. یا به تعبیری باید گفت که آدمهای سرشناس و فرهیخته نسبت به موسیقی لرستان وجود ندارد و به هر کسی فرصت داده نمیشود.
در لرستان کنسرتی که از لحاظ بار فرهنگی و فکری غنی باشد و برگزار شود آن طور که باید تبلیغات و حمایتی از آن صورت نمیگیرد که هنرمند به لرستان و فرهنگ خودش دلگرم شود.
موسیقی محلی لرستان در مسیر نادرست
مهمترین مشکل موسیقی استان چیست؟
هنرمندان در ظاهر با هم خوب هستند ولی در باطن و دوری، پشت سر هم آن اخلاق و منش هنری را در وهله اول ندارند. هنر و موسیقی در خدمت مسائل انسانی و متعالی باشد. ولی اینجوری نیست.
هنرمندان از هم فاصله گرفتهاند و فقط همدیگر را به صرف زمان و مکانی مشخص تحمل میکنند و اگر تحمل هم باشد بیشتر تعارف و تمجید الکی است و نقد درستی صورت نمیگیرد.
منش و اخلاقی که باید سر لوحه قرار بگیرد را آنطور که باید، نمیبینیم. در کل اتفاقی که باید در این حیطه بیفتد و مثمرثمر باشد نیست و در مجموع در زمینه موسیقی کارهایی که در استان انجام میشود مثبت نیست.
چه کارهایی برای ارتقا این حوزه میتواند انجام شود؟
قبل از هر چیزی در لرستان باید روی هنرمندان بومی تمرکز شود و حداقل هم اندیشی بین هنرمندان وجود داشته باشد. افرادی که سالها تلاش کرده و کار ارائه دادهاند یا به تعبیری دیگر افرادی که از دفتر موسیقی استان به شهرت رسیدهاند را به جامعه خودمان معرفی کنیم.
هر کدام از این هنرمندان نیز باید وظیفه خود را انجام دهند اما برای انجام آن باید بستری فراهم شود تا هنرمندان دور هم جمع شوند و با هم اندیشی یک خط و فکر درست به موسیقی لرستان تزریق کنند.
آنچه که هست باید این خود بزرگ بینیها و گاه غرورهای کاذب را زیر پا بگذاریم و به آنهایی که بحق شایسته هستن و در این سالها در مسیر درست آموزش دیدهاند و کار کردهاند فرصت داده شود و در راستای تعالی بیش از پیش موسیقی غنی دیارمان لرستان گام برداریم.
ما هنرمندان بهحق و شایستهای در سطح ملی داریم که چهره هستند از جمله آنها میتوانم از استاد رضا پرویززاده و دکتر حجاریان نام ببرم که خیلی کم فرهنگ و مردمان دیارمون آنها را میشناسند.
کسی که متولی فرهنگ و هنر لرستان میشود باید کار فرهنگی عمیق و ریشهیایی انجام دهد که نتیجهاش بر روی نسلهای بعد دیده شود.
جای تاسف داره که همه چیز را رابطهها و ارتباطات پیش میبرد و از بُعد دیگر ترس بعضیها از ورود آدمهای شایسته و توانا به بدنهٔ نهادهای هنری و موسیقی که مبادا به شخصیت و جایگاه آنها خدشهای وارد شود وجود دارد.
آموزش موسیقی در استان به صورت درست صورت میگیرد؟
۹۰ درصد آنچه که شاهد هستیم آموزش نادرست هنرجویان است و خیلی بد است، تربیت بد هنر جویانی که میتوانند هنرمندان مطرحی شوند باید یک مسیردرست آموزش تعیین شود.
متاسفانه هر کسی که یکسال هنرجو شود ادعای استادی دارد و به تربیت هنرجو میپردازد. هنوز شاخههای موسیقی را فرا نگرفته است ولی مدعی استاد بودن را دارد که این احساس بزرگ بینی بودن بد است
ساماندهی اساتید به حق در امر آموزش خیلی متفاوت است در محضر استاد نشستن از لحاظ شخصیتی، سواد و حتی مهارتی باید المانها و فاکتورهایی را دارا باشد که حداقل در لرستان اینطوری نیست.
هنر جو ۸ سال سابقه آموزش دارد اما هنوز استایل نشستن ساز و نوازندگی را بلد نیست. در زمینههای بعدی نیز گوش موسیقی، عادات شنیداری، رفتارها، تدریسهای درست ارایه نشده است. در کل همه این موارد دست به دست هم میدهند تا هنر جو نتواند درست تربیت شود اما ادعای استادی داشته باشد.
وقتی کسی روی صندلی استاد بودن مینشیند باید با خودش از قبل فکر کرده باشد که در چه جایگاهی قرار دارد و با آدرس اشتباه به مخاطبان و هنرجویانش آنها را گمراه نکند
این دور باطل میچرخد و گریبانگیر آدمهایی میشود که ممکن است استعدادهای خوبی باشند اما اساتید خوبی نباشند که آنها را تربیت کند در حقیقت هر هنرجو ممکن است استعدادهایی باشند برای زنده کردن موسیقی لرستان که باید در این مسیر اموزش و تربیت درستی صورت بگیرد.
الفاظ و القاب نقل دهان همه شده است استاد، دکتر، مهندس…. اما در گذشته این طور نبوده است. ولی الان لفظ استاد برای همه گفته میشود هر کسی سازی دارد و مینوازد، استاد است. بقول حافظ:
گر در سرت هوای وصال است حافظا
باید که خاک درگه اهل هنر شوی…
جایگاه سازهای سه تار، تار، در استان را چگونه ارزیابی میکنید؟
چند سالی است که هنرجوهای زیادی رو به فراگیری این دو ساز آوردن ولی آنچه که هست نوازندههای خوبی رو در استان نمیبینم نوازنده یک ساز باید تکنیکها، رپرتوار و آموزشهای درست آنرا فرا گرفته باشد در صورتی که اکثر نوازندههای تار و سه تار استان مسیر آموزش رو کامل طی نکردهاند.
جایگاه تار و سه تار در گروه ههای موسیقی که در لرستان رصد میکنم و میشنوم ساز بندی که باید در آنها باشد درست نیست و تنظیم قطعات به درستی صورت نمیگیرد. وقتی یک نفر به عنوان آهنگساز و تنظیمکننده یک اثر موسیقیایی است باید به سازشناسی مسلط باشد و سازهایی را که در یک آنسامبل (گروه) یا یک ارکستر استفاده میکند باید کاملا از لحاظ ساختار و امکانات اجرایی و صدادهی خوب بشناسد و از طرفی برای یک گروه موسیقی محلی روی ساز محلی اشراف داشته باشیم.
در کل به سازهای ملی وسنتی ایرانی که به یک کار محلی اضافه میشود شناخت درستی وجود ندارد. موسیقی لرستان ذاتش موسیقی مقامی در آیینها و مراسمات بوده است سرنا، دهل کمانچه و تنبک وگاه ساز بلور سازهای رایج آن هستند در چند دهه اخیر گروههایی تشکیل شدهاند وگاه خوب صدا میدهند
پس باید بر موسیقی لرستان به شکل درستش باید اشراف داشت و اگر هم سازی میخواهد در گروهی که مبنایش موسیقی لرستان است باید ویژگیها و امکانات اجرایی آن را بشناسیم اگر اینطور نباشد مشکلاتی ایجاد میشود و این رویه در موسیقی لرستان رخ داده است. عملا سازهای دیگری در کنسرت شنیده نمیشود و راس آنها نغمههایی برای تار، سهتار و…. نوشته نمیشود و این سازها به حاشیه میروند.
برای رفع این مشکلات و ارتقا جایگاه موسیقی در استان باید، سواد موسیقی در امر تنظیم و آهنگ سازی را بالا ببریم. ملودیها و مقامها را خوب بشناسیم که با ترکیب چند ساز با یکدیگر به جای اینکه جایگاه ان سازها را تضعیف و مردم را دلزده کنیم با شناخت درست و ارتقا آنها کاری کنیم که مردم از شنیدن موسیقی محلی لذت ببرند و آنها را با سازهای محلی آشتی دهیم.
پایان پیام
گفتوگو: فاطمه حافظی