پایگاه خبری گلونی : هرجا که سخنی درباره یوز ایرانی می‌رود، از سرعت بالای آن هم سخن به میان می‌آید. این جانور می‌تواند در عرض ۲ ثانیه از شروعی به حالت ایستاده، به سرعتی در حدود تقریباً ۷۰ کیلومتر در ساعت برسد و حداکثر سرعت او را تا ۱۴۸ کیلومتر در ساعت نیز ذکر کرده‌اند.
یوز در ایران
با نخستین آمارها تا پیش از جنگ جهانی دوم، جمعیت آن‌ها در حدود ۴۰۰ یوزپلنگ بود که تقریباً در تمام مناطق استپی و صحرایی نیمه شرقی کشور و بخش‌هایی از نواحی غربی کشور نزدیک مرز عراق دیده می‌شد. ولی ورود جیپ بعد از جنگ باعث شد که جمعیت این حیوان رو به اضمحلال نهد که دلیل اصلی آن عمدتاً به خاطر کشتار گسترده طعمه مورد علاقه یوز بوده که در نتیجه آن، جمعیت یوزپلنگ به شدت کاهش یافت.
در سال ۱۳۳۸ کانون شکار وقت ایران یوزپلنگ را حمایت شده اعلام کرد. با اعمال اقدامات حفاظتی، جمعیت طعمه در بسیاری از مناطق کشور رو به افزایش نهاد که این باعث افزایش جمعیت یوزپلنگ نیز شد. مشاهده یوزپلنگ در مناطق مختلف افزایش یافت که این احیا جمعیت نتیجه تأثیرات قوانین و مقررات حفاظتی بود که اعمال شد.
در اواسط دهه ۱۳۵۰، جمعیت آن‌ها در ایران ۲۰۰-۳۰۰ یوزپلنگ تخمین زده می‌شد. در آن زمان، قلمرو یوزپلنگ تقریباً تمام مناطق کویری نیمه شرقی کشور را دربرمی‌گرفت که از جمعیت انسانی کمی برخوردار بود.
در اواخر دهه ۱۳۵۰ حفاظت از حیات وحش برای چند سال دچار اختلال شد. اکثر مناطق به وسیله دامداران اشغال و دشت‌های صاف و استپ‌ها جولانگاه ماشین‌ها و موتورسیکلت‌های قدرتمند صحرایی شد که گونه‌های کویری مثل آهوی ایرانی، جبیر، گورخر و همچنین یوزپلنگ را تعقیب و شکار می‌کردند.
منطقه حفاظت شده خوش ییلاق که زمانی مناسب‌ترین زیستگاه یوزپلنگ در آسیا بود تقریباً از بین رفت و بین سال‌های ۱۳۶۲ تا ۱۳۹۱ هیچ یوزی در خوش ییلاق مشاهده نشد. یوزپلنگ از بسیاری از مناطق زیست خود ناپدید شد و محدوده پراکنش آن به بعضی مناطق دوردست که در آنجا طعمه کافی و امنیت نسبی وجود داشت، محدود شد.
یوز ایرانی کجا زندگی می‌کند؟
در حال حاضر، از میان زیستگاه های قطعی و مورد بررسی قرار گرفته یوزپلنگ در کشور، این جانور، در مناطق تپه ماهوری و کوهستانی دیده می‌شود. در واقع به نظر می‌رسد که یوزپلنگ‌ها از زیستگاه‌های کاملا دشتی اجتناب کرده و بخش‌های قرارگرفته در مرزدشت با تپه مشهور و کوهستان را ترجیح می‌دهند.
اما هم اکنون یوز ایرانی در معرض انقراض قرار گرفته است.
از شاهرود تا سبزوار آرام برانید
روایت معین بادپا از یوز ایرانی را بشنوید و از شاهرود تا سبزوار آرام برانید.
پخش از رادیو جوان
برنامه پی‌نوشت
منابع: ماهنامه سرزمین من، سازمان حفاطت از محیط زیست، انجمن یوزپلنگ ایرانی
پایان پیام
