تمدن در دامنه‌های زاگرس مرکزی در لرستان
تمدن در دامنه‌های زاگرس مرکزی در لرستان
به طور کلی در هزاره سوم، دوم و اول قبل از میلاد، دامنه‌های شرقی و غربی زاگرس و زاویه جنوب غربی ایران یکی از مراکز مهم تجمع اقوام گوناگون در جهان بوده است که دارای نژادی مشترک، فرهنگ و تمدنی مشابه با حکومت‌های تقریبا مهم بوده‌اند که در رأس آن‌ها ایلام قرار داشت.
به گزارش پایگاه خبری گلونی، فریده غلامرضایی در کتاب «لرستان در هزاره‌های خاموش» (نشر آرون) نوشته است:
از روی قوانین و شواهد باستان‌شناسی، به‌ویژه بر پایه دسته‌بندی تمدن‌ها و آیین‌ها، می‌توان گمان برد که لااقل از هزاره پنجم پیش از میلاد یعنی تقریبا از زمانی که کشاورزی و ده‌زیستی به صورت شیوه زیست ساکنان دشت‌های ایران عمومیت یافته است، قبایل متعددی در مناطق مختلف کشور ما وجود داشته‌اند.
تمدن در دامنه‌های زاگرس مرکزی در لرستان
تنها منابع اطلاعاتی ما، درباره قبایلی که لااقل از هزاره چهارم پیش از میلاد در سرزمین ما می‌زیسته‌اند، به‌طور عمده عبارت از اسنادی است که پادشاهی‌های مختلف بین‌النهرین راجع به مناسبات خود با اقدام ساکن مناطق غربی ایران، به جای گذاشته‌اند.
مهمترین اقوام زاگرس
مهمترین این اقوام غیر از ایلامی‌ها عبارت‌‌اند از کاسی‌ها «کاسیت‌ها»، لولوبیان و گوتی‌ها.
در هزاره سوم، با تکوین و تکامل زندگی شهری، تقسیم کار، توسعه راه‌ها، و ایجاد روابط بازرگانی، حکومت‌هایی در فلان ایران شکل گرفتند و از جنبه‌های مادی و معنوی به سرعت رو به پیشرفت نهادند و تاریخ دنیای کهن را به وجود آوردند.
این حکومت‌ها گاه همزمان در کنار هم زندگی می‌کردند و گاه در جنگ و نبرد بودند که سرانجام منتهی به زوال یکی و افزایش نیروی آن دیگری می‌شد، که البته این رویارویی‌ها در تقویت و گسترش و فرهنگ و در مواقع صلح، داد و ستدهای بازرگانی بسیار موثر بوده است.
اقوام سه هزار ساله در زاگرس
در دامنه‌های غربی و شرقی سلسله جبال زاگرس و شمال آن، حکومت‌های کم و بیش مهمی وجود داشت. زیرا این کوه‌ها با دامنه‌های وسیع سرسبز و پر آب خود، می‌توانست برای انسان‌هایی که پا به عرصه تمدن گذاشته بودند، مکان‌های طبیعی مناسبی را فراهم آورد.
اقوام تشکیل‌دهنده این حکومت‌ها از نژاد بومی فلات ایران معروف به آسیایی و نیز با گروه نژاد قفقازی از یک خانواده بودند، با گویش‌های هم‌ریشه و همگی کم و بیش در یک عصر، بنا به ضرورت متحد ولو موقت، برای مقاومت در برابر فشار مداوم مردم بین‌النهرین و با سازمانی به صورت یک پادشاهی توانمند نبرد همیشگی میان دنیای خانه به دوشان و نیمه صحراگردها و دنیای شهرنشینان، همچنان ادامه دارد.
به روایت دیگر از کاتبان آن عصر، اراضی واد تمدن از کوه‌های زاگرس فراتر نمی‌رود. باید دو هزار و پانصد سال دیگر منتظر ماند، تا با ورود ایرانیان و تاسیس اولین امپراتوری جهانی، یعنی امپراتوری هخامنشی، مرز دنیای متمدن تا آسیای مرکزی توسعه یابد. و شمال سیحون را مرز دنیای متمدن و صحراگردها قرار دهد.
دیاکونوف در تاریخ ایران باستان می‌نویسد:
در مأخذ خطی بین‌النهرین از اواسط هزاره سوم قبل از میلاد، اسامی اقوام پراکنده‌ای دیده می‌شود که در کرانه غربی فلات ایران در دره‌های زاگرس، که به دجله سرازیر می‌شود، سکونت داشته‌اند. می‌دانیم که در کوه‌پایه‌های زاگرس که به بین‌النهرین و ایلام منتهی می‌شود، زودتر از سایر سرزمین‌ها طبقات اجتماعی به وجود آمده است.
به طور کلی در هزاره سوم، دوم و اول قبل از میلاد، دامنه‌های شرقی و غربی زاگرس و زاویه جنوب غربی ایران یکی از مراکز مهم تجمع اقوام گوناگون در جهان بوده است که دارای نژادی مشترک، فرهنگ و تمدنی مشابه با حکومت‌های تقریبا مهم بوده‌اند که در رأس آن‌ها ایلام قرار داشت.
این اقوام از شمال به جنوب عبارت بودند از:
گوتی‌ها Gutis
لولوبی‌ها Lullubis
کاسی‌ها (کاسیت‌ها – Kassites)
ایلامی‌ها Elamis
پایان پیام
کد خبر : 96686 ساعت خبر : 10:35 ب.ظ