حکمرانی آب به چه معناست؟

به گزارش پایگاه خبری گلونی، موضوع حکمرانی آب در سال‌های اخیر بیش از همیشه به چشم آمده است.

پیامدهای ملموس و اثرگذاری مانند خشک‌شدن دریاچه ارومیه، فرونشست زمین در دشت‌ها، اختلاف نظر میان ساکنان بالادست و پایین‌دست رودهای بزرگ،‌ انتقادها به پروژه‌های سدسازی و انتقال آب، مسأله تغییر الگوی کشت و طرح موضوع بازتخصیص منابع آبی همه و همه نشان می‌دهد تا موضوع حکمرانی آب و رکن حقوقی آن نیاز به توجه و دقت بیشتر کارشناسان خبره و کنشگران دلسوز این حوزه دارد.

بررسی‌های گسترده اخیر جهانی نشان داده است که کاستی‌های «حکمرانی آب» و از جمله رکن حقوقی آن، می‌تواند تأمین نیازهای پایه انسانی و محیط‌زیستی را مختل کند. رشد اقتصادی را کاهش دهد و موجب دلسردی مشارکت‌کننده در سرمایه‌گذاری در بخش آب شود.

با توجه به شرایط خطیر منابع آب کشور و ضرورت بازبینی اساسی در نظام حکمرانی آب و محیط فعالیت‌ها، آسیب‌شناسی نحوه شکل‌گیری و تحولات نظام حقوقی آب ایران و ارائه طریق برای بازسازی آن، از اهمیت زیادی برخوردار است.

ضرورت پرداختن به مسئله «حقوق آب»

اگر حکمرانی به قواعد و چگونگی نظام اجرا و تحقق آن می‌پردازد، وجه حقوقی به حاکمیت قانون و تعیین حقوق و تکالیف تمرکز دارد. این موضوع در مراحل مختلف دگردیسی و بازسازی و نظام حکمرانی در شرایط بحران آب نیازمند توجه ویژه‌ای است.

از ابتدای تشکیل نهادهای حقوقی به شکل امروزین در کشور تا دهه ۱۳۴۰، رویکرد عرصه قانونگذاری در حوزه آب مبتنی بر «حقوق خصوصی» بوده است. پس از آن، دخالت دولت در جهت محدودکردن حقوق خصوصی به سرعت گسترش می‌یابد و در ضمن تلاش‌هایی هم برای بازتعریف و تثبیت حقوق خصوصی در عرصه آب انجام می‌گیرد.

هر چند که اقدامات هنوز تا سرمنزل مقصود فاصله زیادی دارد و سرانجامی پیدا نکرده است. در سایر جنبه‌های حقوق آب نیز مانند ارتباط میان انواع منابع آب، ارتباط میان منابع آب و سایر منابع (به ویژه منابع خاک)، حل و فصل و مدیریت تعارضات، اطلاع‌رسانی و شفافیت، پاسخگویی و دامنه مشارکت بخش خصوصی نیز کاستی‌ها و نارسایی‌های فراوانی مشهود است.

پایان پیام