تاثیر بشر بر چرخه طبیعی آب

در ۱۱ آبان ۱۳۹۷ 0

به گزارش پایگاه خبری گلونی، اندیشکده تدبیر آب ایران کتابی با عنوان «چرخه آب» منتشر کرده است. در این کتاب پژوهشی آمده است:

تاثیر بشر بر چرخه طبیعی آب

شکل عمومی انواع دخالت‌ها و تاثیر هریک بر چرخه طبیعی آب را می‌توان به شرح زیر خلاصه نمود:

انتقال آب:

از آنجائیکه معمولاً محل مصارف آب با محل ذخیره‌سازی آب همخوانی ندارد، به منظور آبرسانی به محل‌های مصرف، بشر ناچار است با ایجاد تأسیسات و سازه‌های مختلف نظیر سدهای انحرافی، کانال و تونل‌ها نسبت به انتقال آب از محل‌های ذخیره آب به محل‌های مصارف اقدام نماید.

این امر موجب می‌شود که آبها از مسیر طبیعی و اولیه خود به مسیرهای مصنوعی و ساخته شده دست بشری منحرف گردد (دخالت در چرخه طبیعی).

این نوع سازه‌ها در بعضی مواقع منابع آب را از یک حوزه آبریز به حوزه آبریز دیگر و از یک منطقه به منطقه دورتر حتی از یک کشور به کشور دیگری منتقل می‌نمایند.

پیامدهای آثار این اقدام با توجه به تغییرات چرخه آب در حوزه انتقال دهنده و پذیرنده می بایست با دقت و توجه زیادی مورد بررسی و پیگیری قرارگیرد.

استفاده از منابع آب غیر متعارف:

این منابع عبارتند از استفاده از فاضلاب‌های تصفیه شده (پساب‌ها) شهری و صنعتی، شیرین‌کردن آب شور دریا، جمع‌آوری آب باران و نظایر آن. منابع آب غیرمتعارف به خصوص آب‌های شور و بد طعم در دوره خشکسالی منبع جایگزین خوبی در بخش آب کشاورزی هستند.

۴۰ درصد جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که دارای کمبود آب متوسط تا بالا هستند.

به عنوان مثال ۷۰ درصد کشورهای مدیترانه جزء مناطق ساحلی هستند. در قسمت‌های جنوبی و شرقی حوضه مدیترانه، کشورهایی ( مصر، لیبی، مالتا، سوریه و تانزانیا) وجود دارند که منابع آب محدودی دارند.

در این کشورها منابع آب غیرمتعارف به طور گسترده‌ای استفاده می‌شوند. تصفیه پساب در مصر، استفاده از آب‌های فسیلی در تانزانیا و لیبی، نمک زدایی در مالتا نمونه‌های این دست هستند.

به عنوان مثال در کشور تانزانیا ۹۰ درصد میزان پساب ناشی از مصرف خانگی آن برای آبیاری غلات و علوفه مصرف می‌شود.

دستکاری مصنوعی در زمین:

دخالت بشر در این خصوص ابعاد بسیار گسترده‌ای دارد، ایجاد مناطق مسکونی، توسعه راه‌های ارتباطی، ایجاد شبکه‌های آبیاری و زهکشی به منظور آبیاری مصنوعی برای توسعه سطح زیرکشت جهت افزایش تولیدات کشاورزی، ایجاد مناطق صنعتی، توسعه و بهره‌برداری از معادن از جمله مواردی است که بشر عملاً با دستکاری در زمین موجبات اختلال در فرایند طبیعی چرخه آب را فراهم نموده است.

دستکاری در مسیر رودخانه‌ها و مسیرهای طبیعی جریان:

بشر به منظور توسعه ترابری و یا ایمن‌سازی مناطق دستکاری شده توسط خود نظیر شهرها، مجبور شده که در مسیر طبیعی رودخانه‌ها از طریق کانالیزه نمودن جریان، اصلاح مسیر، ایجاد دیواره‌های حایل و … دخالت نماید که این موضوع عملاً مسیرهای طبیعی چرخه آب را با اختلال همراه نموده است.