وجه تسمیه شهر بجستان و تاریخ این شهر
به گزارش پایگاه خبری گلونی: در کتاب وجه تسمیه شهرهای ایران، (نشر میعاد) پژوهش و نگارش: حسین توکلی مقدم آمده است:
شهر بجستان واقع در ۵۸ و ۱۱ طول شرقی و ۳۴ و ۳۲ عرض شمالی
در ۱۸۵ کیلومتری جنوب غربی مشهد (مرکز استان خراسان)
با آب و هوای گرمسیری و حدود ۸۴۹۳ نفر جمعیت.
مسجد جامع، مهمترین اثر باستانی بجستان است.
وجه تسمیه شهر بجستان
نگارش‌های مختلف نام «بُجستان» در منابع قدیم و جدید:
«بِجِستان» Bejestan
«بَجِسْتان» Bajestan
«بوزستان» Buzestan
به عقیده بعضی بُجستان، در اصل «باجستان» بوده و چون روستاهای آن تحت نفوذ اعیان و اشراف بوده است، آنان از توابع خود باج می‌گرفتند. در بین اهالی، مشهور است که در ازمنه قدیم، دریاچه‌ای ترشیز (کاشمر کنونی) و بجستان وجود داشته که در حال حاضر از بین رفته و تبدیل به کویر نمک شده است. در دو طرف این دریاچه، دو محل باجگیرخانه وجود داشته، یکی به نام «بجستان» که اصل آن «باج ستان» بوده و دیگری در طرف کاشمر در راه سبزوار، مشهور به «باج وَر» که به معنی «باج بده» می‌باشد و اکنون هم دهنه بَجْوَرْد، در راه سبزوار و کاشمر، معروف است و در راه مزار دو کیلومتری جنوب بجستان، تپه خاکی است که آثار ساختمانی در آن می‌باشد و معروف به باجگیرخانه است.
بگستان و بجستان
به نظر نگارنده تاریخ و جغرافیای گناباد، احتمال می‌رود که این کلمه، مُعرَّب «بَگستان» باشد، یعنی «جای بگ‌ها» و «بگ» کلمه ترکی و به معنی آقا و مُتِنَفِذ و مؤنث آن «بگم» است و چون مردم آنجا غالبا ثروتمند و دارای نفوذ بوده‌اند، از این رو بدین نام موسوم شده است. از طرفی، احتمال دارد اصل آن، «بَغِستان» بوده که «بَغ». به معنی خدا و بت است و بتان را همچون بزرگ می‌شمردند «بَغ» می‌گفتند. پس «بَغستان» یعنی پرستشگاه خداوند یا معبد بتان. بعضی معتقدند «بگ» که در وجه تسمیه دوم از آن یاد شد، از کلمه بغ گرفته شده و بعد که بر سران و بزرگان قوم اطلاق گردیده، در واقع کلمه‌ای فارسی بوده که بعدها ترک‌ها از ایرانیان گرفته‌اند. پس بجستان، در اصل «بغستان» بوده و به خاطر اینکه معبد بزرگی در آنجا قرار داشته بعد، «بگستان» شده، سپس معرب گردیده و «بجستان» گشته است.
پایان پیام
