آفتاب گردان گیاهی با خواص دارویی فراوان و مصارف غذایی متنوع

در ۲۴ آذر ۱۳۹۷ 0

به گزارش پایگاه خبری گلونی؛ اسانس گل آفتاب گردان برای التیام زخم‌ها و پائین‌آوردن فشار خون به کار می‌رود.

نام: آفتاب گردان

نام علمی: Sun flower

نام محلی: مدور الشمس

خانواده: بوراگیناسی

گونه: هلیو تروپیوم

پراکنش: سواحل مرجان

روش تکثیر: کاشت تخمه

گیاه شناسی آفتاب گردان

هنگامی که از گیاه آفتاب گردان سخن به میان می‌آید معمولا تخم آفتاب گردان در ذهن تداعی می‌شود زیرا که همه ما با تخم آن آشنایی داریم.

چون که به مصرف تغذیه پرندگان می‌رسد و یا خود از آن استفاده می‌کنیم ولی تمام قسمت‌های این گیاه از ریشه و ساقه و شاخه و گل آن گرفته تا مغز ساقه آن دارای خواص بسیاری است.

سرخ پوستان آمریکا این گیاه را به خاطر تخم آن که به مصرف غذا می‌رسد می‌کاشتند و پرورش می‌‌دادند. و کم کم به سایر نقاط دنیا برده شده و مورد استفاده قرار گرفت.

آفتاب پرست[۱] نام دیگر آن است. در جزیره کیش این گیاه به مدور الشمس معروف است. گیاهی است یکساله و تا حدود سه متر رشد می‌کند با ساقه‌ای چوبی و استوانه‌ای و تو خالی که زبر و کرکدار است.

قسمت‌های گیاه

برگ: برگ‌های گل آفتاب گردان درشت و به شکل قلب است که در هر دو طرف دارای کرک‌های ریز بوده و به رنگ سبز مات دیده می‌شود.

گل: گل آفتاب گردان درشت است و زیبا به قطر ۳۰ سانتی متر.

دارای گلبرگ‌های زرد یا قرمز که در وسط آن دایره‌ای قهوه‌ای رنگ وجود دارد که تخم‌های آفتاب گردان دودارور آن را گرفته‌اند.

این گیاه در اکثر نقاط دنیا وجود دارد. از تخم آفتاب گردان روغن گرفته می‌شود که اشباع نشده است و برای پخت و پز مناسب است.

ترکیبات شیمیایی: تخمه آفتاب گردان بسیار مقوی است درای ۲۴% مواد پروتئینی ، ۴۷% روغن ، ۲۰% مواد هیداروکربن ، ۸% فسفر ، ۹% پتاسیم و بغیر از این مواد درای ویتامین‌های A و B نیز است.

روغن تخم آفتابگردان دارای ۷۰% اسید لینوئیک و مقداری فسفو لیپید و ویتامین E است. به همین دلیل چربی خون را پائین آورده و کلسترول را تنظیم می‌کند.

قسمت‌های دارویی

برگ، ساقه، مغز ساقه، گل، ریشه، تخم.

خواص داروئی

اسانس گل آفتاب گردان برای التیام زخم‌ها و پائین‌آوردن فشار خون به کار می‌رود. اسانس برگ‌های آفتابگردان خاصیت میکروب‌کشی دارد. در طب قدیم ایران و در طب چینی از تمام قسمت‌های گیاه آفتابگردان استفاده می‌شود.

در موارد زیر می‌توان از این گیاه استفاده کرد و از خواص درمانی آن برخوردار شد.

۱) زنگ زدن گوش: (سوت کشیدن گوش) مغز ساقه آفتاب گردان را در آب جوش ریخته و مانند چائی دم کرده و روزی سه فنجان از این چای بنوشند مشکل برطرف می‌شود.

۲) تقویت معده و پائین آوردن فشار خون: ۳۰ گرم برگ‌های خشک آفتاب گردان را دم کرده و سه فنجان در روز بنوشند.

۳) سرگیجه و ورم صورت، آب آوردن بدن و تسریع زایمان: ۲۰ گرم از گل‌های خشک آفتاب گردان را در آب جوش دم کرده و روزی سه فنجان از این دم کرده را بنوشند.

۴) درد معده، بیماری‌های دستگاه ادراری، یبوست: ۳۰ گرم ریشه خشک شده آفتاب گردان را در آب جوش ریخته و مدت ۵ دقیقه بجوشانند یک فنجان از آن را سه بار در روز بنوشند.

از آرتروز تا سرماخوردگی

۵) آرتروز و ورم سینه (آبسه): هنگامی که آفتاب گردان گل می‌دهد طبق گل (قسمت پائین گل که مانند بشقاب است) را باید جدا کرده و در آب انداخته آنقدر بجوشانند که شیره چسبناکی باقی بماند و سپس این شیره را روی مفصل‌های دردناک بمالند و ماساژ دهند درد آرتروز برطرف می‌شود.

برای درمان ورم پستان در زنان شیر ده طبق گل را هنگامی که گل دانه داده است جدا کرده و در زیر آفتاب خشک کرده و سپس تکه تکه کرده و بو دهند (سرخ کنند) که کاملا قهوه‌ای شود و بعد آن را خورد کرده به صورت دارو درآورده و این پودر را در آب جوش که کمی شکر به آن اضافه شده است ریخته و این شربت را به مریض بدهند تا شفا یابد.

۶) اسهال خونی: برای درمان اسهال خونی تخم آفتاب گردان را (به مقدار ۳۰ گرم) در آب ریخته و حدود یک ساعت با حرارت ملایم بپزند سپس آن را با نبات یا قند شیرین کرده و به مریض بدهند.

۷) سردردی که همراه با سرماخوردگی است: ۳۰ گرم تخم آفتاب گردان را در دو لیوان ریخته و بگذارید بجوشد تا نصف لیوان آن باقی بماند و این جوشانده را دوبار در روز بنوشید.

این جوشانده خلط‌آور است و در درمان بیماری‌های ریوی، برونشیت، لارانژیت و سرفه‌های شدید حاصل از سرماخوردگی بسیار سودمند است.

همچنین تنتور آن می‌تواند در درمان تب‌های متناوب و تب و لرز مورد استفاده قرار گیرد.

از کلیه تا جراحت

۸) بیماری فتق : ۳۰ گرم ریشه تازه آفتابگردان را با آب و شکر قهوه‌ای بجوشانید و آن جوشانده را سه بار در روز بنوشید.

۹) سنگ کلیه: حدود یک متر از مغز ساقه آفتابگردان را در دو لیوان آب ریخته و بگذارید آهسته و بملایمت بجوشد تا مقدر آن به نصف لیوان تقلیل یابد آنگاه به مدت یک هفته و روزی یکبار آن را بنوشید تا از شر سنگ کلیه راحت شوید. این جوشانده ادرارآور نیز است.

۱۰) زخم، بریدگی و جراحت: مغز ساقه آفتابگردان را باید له کرد و مانند پماد روی زخم جراحت گذاشت که خونریزی را بند می‌آورد و بهبودی را تسریع می‌کند.

البته تخم آفتاب گردان را باید بصورت خام استفاده کنید چون بو داده و نمک زده آن درای خواص ذکر شده در این مبحث نیست.

علاوه بر موارد یاد شده آفتاب گردان به عنوان علوفه دام، ساقه‌های آن به عنوان تخت خواب برای مرغان، جهت تهیه سوخت، کود، غنی‌سازی خاک و تهیه منسوجات مورد استفاده قرار می‌گیرد.