اشغال تبریز به دست قوای روس در ۲۰ دسامبر ۱۹۱۱ میلادی
اشغال تبریز به دست قوای روس در ۲۰ دسامبر ۱۹۱۱ میلادی
پایگاه خبری گلونی، سمیه باقری حسن‌کیاده: کتاب‌های تاریخ را که ورق بزنید برای این سرزمین همیشه تازیانه خورده می‌گریید.
هر چه در شعرهای شاهنامه کیومرث و جمشید و فریدون، اهریمن را شکست داده‌اند و ایرانشهر را از وجود ناپاک دشمن پاک کرده‌اند، در کتاب‌های تاریخ از حمله اهریمن و ضحاک و اشغال ایران‌‌زمین به وفور می‌خوانید.
در این سرزمین خسته حتی اگر کاوه آهنگری هم ظهور کرده باشد، سرش بالای دار رفته است و مرام و مسلکش با پیکرش زیر خاک.
اشغال تبریز به دست قوای روس در ۲۰ دسامبر ۱۹۱۱ میلادی
پس از دوران استبداد صغیر و فتح تهران بدست مشروطه‌خواهان و در پی استخدام مستشار آمریکایی، مورگان شوستر، توسط دولت ایران برای اصلاح امور مالی ایران، حکومت تزاری روس و حکومت پادشاهی انگلیس مراتب ناخرسندی خود را از این استخدام ابراز و خواستار عزل مستشار آمریکایی از سمت خود و اخراج او از ایران شدند.
پس از اولتیاتوم روسیه، دولت ایران این اولتیماتوم را در ۲۸ آذر ۱۲۹۰ ش مقارن با ۱۹ دسامبر ۱۹۱۱ میلادی پذیرفت.
اما پذیرش اولتیماتوم روس‌ها که به امید پایان یافتن زیادهخواهیها و بهانهگیریهای دولت روسیه انجام گرفت، نه تنها مشکلی را حل نکرد، بلکه دامنه تجاوزات آنها را گسترش داد.
شهر تبریز که به علت مقاومت دلیرانه در برابر عناصر وابسته به روس‌ها از جمله محمدعلی شاه، بیش از دیگر شهرها مورد خشم روس‌ها بود، در سحرگاه ۲۰ دسامبر آماج حملات قزاقهای روس قرار گرفت.
روس‌ها به بهانه بیاحترامی پاسبان نظمیه تبریز به مامور روسی، کشتار مردمِ شهر را آغاز نمودند و نقاط حساس شهر را به تصرف خود درآوردند.
سپس به تاراج اموال مردم و قتل آنان پرداخته و هرگونه مقاومتی را با تفنگ پاسخ دادند.
اشغال تبریز
کنسول انگلیس در تبریز، شیپلی، درباره حمله ۲۰ دسامبر می‌نویسد: «در این موقع پنج هزار نیروی کمکی از جلفا عازم تبریز گردید و به فرمانروای کل قفقاز دستور داده شد: به فرماندهان نظامی اجازه دهد با نظر کنسول‌های روسیه، اهالی را به شدیدترین وجه تنبیه کنند.»
در روز سوم نبرد، با آمدن قوای تازه نفس روس، مقاومت مدافعان تبریز در هم شکسته شد و تبریز به اشغال قوای روس در آمد.
پس از اشغال تبریز روس‌ها به انتقام از مدافعان شهر و آزادیخواهان شهر دست زدند.
در این بین تعداد زیادی از مردم شهر نیز به دست روس‌ها و عمال آنها کشته شدند
روس‌ها در روزهای بعد این جنایات خود را ادامه داده و در دهم دی ماه آن سال برابر با عاشورای ۱۳۳۰ ق، ثقه الاسلام تبریزی، عالم بزرگ شهر را به دار آویختند.
اشغال تبریز به دست قوای روس
در کتاب تاریخ ۱۸ ساله آذربایجان، فاجعه به دار آویختن آزادیخواهان توسط سالدات روسی در محوطه سربازخانه آن زمان (محل فعلی دانشسرای تبریز) که چوبه‌های دار، دسته جمعی را نیز با پرچم روسیه تزاری آراسته بودند این چنین توصیف شده است:
«هنگامه دلگداز بس سختی می‌بود، یک دسته مردان غیرتمندی را دشمنان بیگانه در شهر خودشان به گناه آزادی‌خواهی به دار می‌کشیدند و کسی نبود به داد ایشان رسد.
مرگ سیاه یکسو و غم درماندگی کشور یکسو، خدا می‌داند چه دل سوخته‌ای در آن ساعت می‌داشتند…
روسیان برای آن‌که دژخویی خود را نیک نشان دهند باری آن نکردند چشم‌های اینان را ببندند یا چون یکی را می‌آویزند و بالای دار دست و پا می‌زند دیگران را دور نگه دارند.
برادر را روبه‌روی چشم برادر به دار کشیدند. چنان‌که از پیکره‌ها پیداست دژخیمان از ناآزمودگی ریسمان‌ها را چنان نینداخته‌اند که زود آسوده گرداند و بیشترشان تا دقیقه‌ها گرفتار شکنجه جان کندن بوده‌اند.»
همزمان با تبریز، روس‌ها به گیلان نیز یورش بردند و جنایات مشابهی را رقم زدند.
در این حال مردم رشت بنابر فتوای مراجع، از خرید کالاهای روسی و انگلیسی خودداری میکردند و از مقاومت در برابر نیروهای روس، غافل نبودند.
اما روس‌ها این استقامت عمومی را با قتل مردم به طرق مختلف پاسخ دادند.
منابع: نامه‌هایی از تبریز نوشته ادوارد براون ترجمه حسن جوادی.
تاریخ ۱۸ ساله آذربایجان نسخه اینترنتی
پایان پیام
کد خبر : 108989 ساعت خبر : 9:30 ب.ظ