نوشد آیینی فراموش شده در حیران رسمی که از آمدن بهار خبر می‌دهد
نوشد آیینی فراموش شده در حیران رسمی که از آمدن بهار خبر می‌دهد
فراموش شدن سنت‌های بومی و محلی از مهمترین دغدغه‌های نسل‌های مختلف بشراست که مطالعه برخی از آن‌ها در برگه‌های تاریخ نه تنها لذت‌بخش نیست بلکه فقط سبب تکثیر آلام می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری گلونی به نقل از ایسنا: با نزدیک شدن به ایام نوروز، نگاهی اجمالی داریم به برخی از سنت‌ها و آیین‌های غربی‌ترین روستای استان گیلان که طراوت و شادابی خود را در کمتر از پنج دهه از دست داده است.
روستای سرسبز، کوهستانی و مرزی «حیران» که از توابع شهرستان مرزی بندر آستارا است، در منتهی الیه شمالی این خطه گردشگرپذیر واقع شده است.
حیران را دره بهشت هم می‌نامند. این عنوان را به دلیل وجود دره‌های طبیعی، سرسبز و در بیشتر ایام سال مه گرفته به آن داده‌اند.
ویژگی های آن در میان دوستداران طبیعت بی‌مثال است.
مشهوریت حیران تنها به ویژگی‌های گردشگری آن باز نمی‌گردد.
اهالی این روستا اغلب یا کشاورز هستند و یا پس از فرا گرفتن علم و دانش در جایگاه‌های مختلف مدیریتی و یا اداری اقصی نقاط کشور مشغول به خدمت هستند.
این روستا از دیرباز دارای فرهنگ و آداب و رسوم منحصر به خود بوده که به مرور زمان کم‌رنگ‌تر شده است.
باید بگوئیم که مهاجرت بومیان از آن منطقه، به دلیل اشتغال و کسب و کار، در این مهم بی‌تأثیر نبوده است.
نوشد آیینی فراموش شده در حیران رسمی که از آمدن بهار خبر می‌دهد
یعثوب دهسرایی از هنرمندان عرصه موسیقی و فرهنگی پیشکسوت شهرستان آستارا در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد:
با فرا رسیدن چهارشنبه آخر سال تا تحویل سال نو چند روزی فاصله است که برای اهالی محل خاطراتی فراموش نشدنی بود.
وی ادمه داد: کودکان و نوجوانان در کنار جوانان و پیشکسوتان کاروان‌هایی را با نام نوشد در کوچه‌های پرپیچ و خم روستاهای حیران، ونه بین، حاجی امیر علیا و سفلی راه می‌انداختند و با خواندن اشعاری به شکل گروهی خبر از آمدن بهار می‌دادند.
دهسرایی با بیان این‌که این رسم تا چند دهه گذشته پا برجا بود، خاطر نشان کرد:
در این کاروان اشعاری توسط رهبر گروه (چاووش خوانان) با موسیقی بومی خاص سروده می‌شد.
اعضای کاروان بیت «سیزون بو تزه بایراموز موبارک (عید نو شما مبارک باشد)- آیوز گونوز ایلوز هفتوز موبارک (ماهتان، روزتان، سالتان، هفته تان مبارک)» را همخوانی می‌کردند.
چاووش‌خوانان می‌گفتند:
امیرالمومنین تخته چیخاجاق
یزیدین بوینونا نوقطا ویراجاق
سو یرینه شیرین شربت آخاجاق
سیزون بو تزه بایراموز موبارک آیوز گونوز ایلوز هفتوز موبارک
کربلا یولوندا سالدیردیم حامام
اخودوم درسیمی ایلدیم تامام
سنه قوربان اولوم اون ایکی ایمام
سیزون بو تزه بایراموز موبارک آیوز گونوز ایلوز هفتوز موبارک
مختار قمری تکین ایلیون جنگی
شیرینیگ ایلیون آتون فیشنگی
یومورتا بویویون بیرنچه رنگی
سیزون بو تزه بایراموز موبارک آیوز گونوز ایلوز هفتوز موبارک
مراسم نوشد آیینی قدیمی در بین مردمان حیران
وی اضافه کرد: این مراسم با هدف نوید دادن فصل بهار برگزار می شد.
زنان پیشکسوت خانه‌ها به نمایندگی از اصحاب خانه، با دادن مژدگانی از قبیل شیرینی خانگی، تخم مرغ رنگی و آجیل از کاروان استقبال می کردند.
دهسرایی با تأکید بر این‌که این مراسم پس از نماز مغرب و عشا آغاز می‌شد و تا پاسی از شب ادامه داشت، اظهار کرد:
روستای حیران علاوه بر این مراسم، دارای آداب منحصر بفردی در سایر ایام سال از قبیل ایام برداشت محصولات کشاورزی و حتی در روز عاشورای اباعبدالله الحسین (ع) در قبرستان تاریخی این روستا بود که رنگ باخته است.
متولی احیای آداب و رسومی مانند نوشد کیست؟
طی سه دهه گذشته و پس از گذر جاده جدیدالاحداث آستارا به شهرستان نمین در استان اردبیل از دل این روستا، «حیران» خوش آب و هوا بیشتر خودنمایی کرد و خانه‌های روستایی با سقف سفالی که نماد آستارا و شاهکار معماری غرب گیلان بود، جای خود را با ویلاها و سازه‌های اعیانی معامله کردند.
حال از همه جای کشور، اعم از مناطق مرکزی و شرقی گیلان، تهران، آذربایجان های شرقی و غربی، اردبیل، تالش و حتی اقوام مرکزی ایران به این روستا مهاجرت کرده و صاحب خانه و یا به عبارتی ویلانشین شده اند.
این مسأله تأثیر مهمی را در فراموش شدن آداب و رسوم منطقه دارد.
رسومی مانند نوشد باید احیا شوند
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و فرهنگ و ارشاد اسلامی در تعامل با بخشداری‌ها و دهیاری‌ها نقش بسزایی را در زنده کردن این آیین‌ها دارند که باید مدنظر قرار گیرد.
هر چند که نقش بومیان منطقه در احیای فرهنگ ها بی‌تأثیر نیست.
ولی آنچه که در حال حاضر از الزامات است نامگذاری یک روز از تقویم به نام «حیران» با هدف برگزاری جشنواره‌ها و احیای آداب و رسوم این منطقه است.
تهیه از رامین بشرویه
پایان پیام
کد خبر : 117184 ساعت خبر : 7:57 ب.ظ