گلونی

رسانه و فضای مجازی هم می‌تواند باعث آرامش و امید شود و هم نفرت‌پراکنی و دشمنی

رسانه و فضای مجازی

رسانه و فضای مجازی

رسانه و فضای مجازی هم می‌تواند باعث آرامش و امید شود و هم نفرت‌پراکنی و دشمنی

چه کنیم که فضای عمومی متمایل به دیدن و شنیدن اخبار منفی یا اخبار جعلی، به‌سوی فضای واقع‌بینی و واقع‌شنوی و نتیجتاً گفت‌وگوی انتقادی تحول یابد؟

به گزارش پایگاه خبری گلونی دکتر هادی خانیکی نوشت: امروز اهمیت و حساسیت حرفه‌ روزنامه‌ نگاری و نهاد رسانه اعم از مکتوب، تصویری و مجازی به بالاترین سطح تاریخی خود رسیده است. جهان، سیاست، فرهنگ، اجتماع و حتا اقتصاد رسانه‌ای‌ شده بخشی از واقعیت‌های پیش روی ماست.

رسانه و فضای مجازی

هر عرصه‌ای از زندگی ما با رسانه و در رسانه برساخته، و بزرگ و کوچک می‌شود؛ شکل‌گیری «واقعیت‌های مجازی» و چگونگی و ابعاد آن موضوع حوزه‌های مختلف دانش شده است.

‏حداقل به سه تحول درازدامن که نام انقلاب‌های فناورانه و اجتماعی به خود گرفته‌اند باید توجه کرد.

«انقلاب اطلاعات و ارتباطات» خود مرکب از این سه انقلاب است: انقلاب شبکه‌های اجتماعی، انقلاب اینترنت و انقلاب تلفن‌های هوشمند.

ترکیب این سه، پارادایم جدیدی دربرابر معرفت، کنش مدنی و ‏سیاسی گشوده است.

پارادایم جدیدی که ما امروز در آن قرار گرفته‌ایم، گذار از ارتباطات یک‌سویه و آمرانه به ارتباطات چندسویه و مختارانه است.

در تولید، توزیع و دریافت اطلاعات، نقش کاربران به‌ مراتب بیش از گذشته شده است.

فرصت‌ها و قابلیت‌های جدید قابل مقایسه با دوره‌های پیشین نیست.

شرایط جدید، هم توانسته است فرصت‌های کم‌نظیر در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایجاد کند و هم در صورت اعمال محدودیت‌های ناروا و کاربرد نادرست و غیرمسئولانه این موقعیت، مخاطره‌ها و تهدیدهای جدی به‌وجود آورد.

پرسشی که امروز دربرابر ماست، این است که چگونه می‌توان از ظرفیت‌های رسانه‌ای در شکل‌گیری افکار عمومی و از توان روزنامه‌نگاران و کنش‌گران رسانه‌ها در بالابردن قدرت انتخاب، مشارکت، نظارت، نقد و هدایت فعالیت‌های اجتماعی، مدنی و سیاسی در جامعه استفاده کرد.

‏تجربه به ما آموخته است که رسانه‌ها می‌توانند هم میدان گفت‌وگو، نقد و روان‌شدن جریان آزاد اطلاعات باشند و هم منشأ اختلال در گفت‌وگو، ترویج خشونت، نفرت‌پراکنی، جعل اطلاعات و اخبار و تخریب بنیان‌های اخلاقی.

ما امروز با انبوهی از ناکارکردی‌ها و کج‌کارکردی‌های رسانه‌ای در فضا و حوزه‌ی عمومی مواجه هستیم که باید با همت و تلاش یکایک خبرنگاران و روزنامه‌نگاران هم در رسانه‌های بزرگ و هم در فضای شبکه‌ای و نیز با سامان‌یابی نهادهای مؤثر صنفی، حرفه‌ای و علمی اصلاح شود.

باید به سمتی برویم که خروجی آن تقویت گفت‌وشنود، مفاهمه، همبستگی و امید اجتماعی برای عبور از چالش‌ها و ابرچالش‌های پیش رو باشد.

چه کنیم تا صداهای واقعی مردم، نخبگان، منتقدان و مسئولان به‌درستی و به‌موقع شنیده شود؟

چه کنیم که فضای عمومی متمایل به دیدن و شنیدن اخبار منفی یا اخبار جعلی، به‌سوی فضای واقع‌بینی و واقع‌شنوی و نتیجتاً گفت‌وگوی انتقادی تحول یابد؟

همه‌ی تلاش کنش‌گران فضای شبکه‌ای و شهروند روزنامه‌نگاران هم خارج از چهارچوب این مسئولیت ملی نیست.

باید در اندیشه‌ی ایران بود و به آینده‌ی ایران فکر کرد.

باید قدرت شنیدن و دیدن را در حکومت، در جامعه و در میان نخبگان بالا برد که ایران در هر سه زمینه دچار «اختلال ارتباطی» است.

برای رهایی از این بیماری مهلک باید به بالابردن نقش روزنامه‌نگاران و کنش‌گران فعال و مستقل و مرجعیت شبکه‌ها و رسانه‌های داخلی اندیشید.

وظیفه‌ی نهادهای حاکمیتی برای بازگرداندن این امید به دنیای رسانه‌ای سنگین‌تر و تعیین‌کننده‌تر است.

پایان پیام

خروج از نسخه موبایل