هجدهمین جشنواره کتاب و رسانه به پایان رسید

نیکنام حسینی‌پور  – مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و دبیر بیست و هفتمین دوره هفته کتاب – در ابتدای این مراسم در سخنانی با بیان این‌که آیین‌نامه جشنواره کتاب و رسانه امسال به همت علیرضا بهرامی تدوین شده است، گفت: امسال جشنواره بالاخره صاحب آیین‌نامه شد. البته آیین‌نامه به منزله وحی منزل نیست و دوستان می‌توانند نظرشان را بیان کنند تا اگر لازم بود چیزهای دیگری هم لحاظ شود. نکته دیگری که امسال در جشنواره حایز اهمیت بود، رشد ۱۰۰ درصدی آثار شرکت‌کننده بود و از استان‌های مختلف آثار بسیاری را برای جشنواره فرستاده‌اند. به نحوی خانه کتاب سعی کرده به شعار سید عباس صالحی چه در دوران معاونت فرهنگی و چه در دورانی که وزیر ارشاد هستند، مبنی بر «تهران همه ایران نیست و یا ایران تهران نیست» تحقق ببخشد.

او در ادامه گفت: داوران از سرمایه‌های خوب کشور ما هستند و بهتر است ارتباط دائمی با آن‌ها داشته باشیم. با توجه به این‌که ۱۸ سال است که «جشنواره کتاب و رسانه» برگزار می‌شود، امسال تصمیم گرفتیم تا دبیرخانه دائمی برای این جشنواره داشته باشیم تا داوران در این دبیرخانه گزارش‌ها و اخبار را به صورت کامل رصد کنند.

مدیرعامل خانه کتاب همچنین با بیان این‌ نقل قول از سیدفرید قاسمی که خبرنگار نباید صرفا رباینده خبر باشد و خبر بیاری کند، گفت: خود خبرنگار نیز باید تحلیل داشته باشد. یکی از بحث‌هایی که داشتیم، آموزش خبرنگاران کتاب بود. امیدواریم با همکاری معاونت مطبوعاتی کارگاه آموزشی برای خبرنگاران کتاب اتفاق بیفتد و ما آمادگی برگزاری این دوره را داریم.

او سپس با اشاره به وام اهل قلم گفت: با بانک صادرات که صحبت کردیم تا خبرنگاران حوزه کتاب نیز بتوانند از این وام اهل قلم استفاده کنند و برگزیدگان جشنواره کتاب و رسانه امتیاز بیشتری در این زمینه خواهند داشت.

سپس علیرضا بهرامی – روزنامه‌نگار و دبیر جشنواره «کتاب و رسانه» – نیز در سخنانی اظهار کرد: حدود  ۱۰۰۰ اثر در این جشنواره از ۴۰۰ نفر به دبیرخانه فرستاده شد. در واقع جشنواره کتاب و رسانه رشد قابل ملاحظه‌ای به ویژه در حوزه استان‌ها داشته است. ارتقای کیفی آثار دیداری و شنیداری در استان‌ها بسیار محسوس است و امیدواریم در حوزه مطبوعات نیز شاهد این ارتقای کیفی باشیم.

او درباره اینکه چرا جشنواره کتاب و رسانه بزرگ شده است، گفت: ما در چند سال گذشته بخش‌های طنز، کاریکاتور، پویانمایی، عکس، گرافیک، مواد تبلیغی چون تیزر، آنونس و نماهنگ، نقد تخصصی و صفحه‌ها تخصصی کتاب در فضای مجازی را به جشنواره اضافه کرده‌ایم. خبرنگاران کتاب از شایسته‌ترین و شریف‌ترین کسانی هستند که در حوزه اطلاع‌رسانی فعالیت می‌کنند. در حوزه فرهنگ، حوزه‌های زرق و برق دار تری هم هستند اما حوزه کتاب عاطفی‌ترین بخش است. خبرنگارانی که در حوزه کتاب فعالیت دارند سال‌های متمادی به این حوزه وفادارند که یکی از دلایل آن از جنبه عاطفی قابل بررسی است. پس این خبرنگاران، شایستگی این را دارند که در حال حاضر، بزرگ‌ترین و مؤثرترین جشنواره‌ی مطبوعاتی کشور، در فقدان جشنواره‌ی سراسری مطبوعات، از آن آنان باشد.

او تاکید کرد: جشنواره کتاب و رسانه وسیع‌ترین جشنواره مطبوعاتی کشور است که می‌تواند الگویی برای سایر حوزه‌ها، از جمله دیگر بخش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد.

دبیر جشنواره «کتاب و رسانه» همچنین درباره مکان برگزاری مراسم پایانی این جشنواره گفت: در دو سال گذشته این مراسم به اصرار من در سرای کتاب برگزار می‌شد اما امسال به اصرار دوستان در این سالن (پژوهشگاه فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی) برگزار شد. علتی که من اصرار داشتم این جشنواره در سرای کتاب برگزار شود این بود که خبرنگاران کتاب علاوه بر شرایطی که در نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب یا مصلای تهران تحمل می‌کنند، در سرما و گرما در طول سال برنامه‌های مختلفی را در آنجا پوشش می‌دهند و به نظرم باید از خبرنگاران در جایی تجلیل کنیم که همیشه در آنجا فعالیت دارند. اگر آنجا مناسب نیست، پس باید به فکر جایی باشیم که همه‌ی این‌ها را بتواند پوشش دهد.

او در ادامه بیان کرد: سال‌های پیش به ما خبرنگاران کتاب وعده ساخت و ساز در تپه‌های عباس آباد را می‌دادند و می‌گفتند با این پروژه، کل مشکلات مکانی حوزه کتاب حل می‌شود. نمایشگاه کتاب تهران، نمایشگاه دائمی کتاب و جایگاهی برای کلیه‌ی رویدادهای کتابی، آنجا خواهد بود. آن ساخت و ساز انجام شد ولی نتوانست هیچکدام از این مشکلات را حل کند و هیچکدام از آن وعده‌ها را تحقق نبخشید. توقع من به عنوان یکی از خبرنگاران کتاب این نیست که برای همه شاخه‌های خبرنگاران سازه‌هایی تأسیس شود که مختص آن‌ها باشد، اما حداقل می‌توانیم یک جایگاه در شان برای کل حوزه فرهنگ و هنر داشته‌ باشیم. این درخواست را فردی و به نمایندگی از سایر همکارانم مطرح کنم، زیرا احساس می‌کنم حتی وعده دادن نیز در این زمینه فراموش شده است و چند سالی است که مسؤولان، همان وعده‌های سابق را هم دیگر نمی‌دهند.

هجدهمین جشنواره کتاب و رسانه به پایان رسید

محمد خدادی – معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی – نیز در سخنانی گفت: موضوع رسانه زمانی‌که مطرح می‌شود دو لایه مخاطب و محتوا قدرت اصلی‌اش است. ما در موضوع رسانه امروز گرفتاریم. دلیل مشخص است؛ ما در گذشته از رسانه به مخاطب می‌رسیدیم اما این جریان اکنون برعکس شده و از مخاطب به رسانه می‌رسیم. در واقع رسانه‌های ما متناسب با نیاز مخاطب و خواست و سلیقه مخاطب باید بروند و مدلشان را برعکس کنند. به همین دلیل، جریان رسانه‌ای دنیا با تحول عمیقی روبه‌روست. به نظر من یک رسانه به جای رسانه دیگر نمی‌آید و هیچ رسانه‌ای حذف نمی‌شود، بلکه این نیاز به موجب خلق، حضور و نقش و اثر رسانه، مختلف شده است.

او افزود: پدیده مخاطب باید به دغدغه رسانه‌ها تبدیل شده و رسانه‌ها در مهندسی مخاطب و نیاز مخاطب و تغییر ذائقه آسیب‌شناسی داشته باشند، شاید ثباتی که در مخاطبان داشتیم، به خاطر انحصاری که وجود داشت، تغییر نمی‌کرد و مخاطبان محکوم بودند از یک کانال اخبار خود را دریافت کنند اما امروزه این محکومیت برداشته شده و تنوع و تمایزی که وجود دارد، باعث شده که مخاطبان حق انتخاب داشته باشند؛ لذا رسانه‌هایی می‌توانند منجر به اثر شوند که نسبتشان با مخاطب نسبت منطقی باشد.

معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد در ادامه بیان کرد: موضوع دیگر در رسانه‌ها، محتواست؛ ما در گذشته تنوع فرآورده نداشتیم و خام‌فروش بودیم، البته خاممان هم ارزش و خریدار داشت. امروز باید خام‌فروشی را کنار بگذاریم و وارد فرآورده‌سازی در اطلاعات بشویم.

او خاطرنشان کرد: وجود رسانه‌های تخصصی از دغدغه‌هایی است که هرچه دیرتر به آن برسیم بیشتر ضرر کردیم. این‌که خبرنگار حوزه کتاب داشته باشیم نیازی است که حتما باید در آن عمق پیدا کنیم و این‌که جشنواره‌ای درباره رسانه‌ و کتاب داشته باشیم بسیار خوب است. جشنواره برای برگزیده شدن تنها کافی نیست و فرصتی برای آسیب‌شناسی است. اختتامیه جشنواره کتاب و رسانه را به نوعی آغاز استفاده از ظرفی جشنواره  می‌دانیم. در آن‌چه در این آسیب‌ها باعث نقاط ضعف ماست، به قوت برسیم و نقطه قوت ما تقویت شود و از همه مهم‌تر از فضای جزیره‌ای بیرون بیایم. حتما باید خروجی جشنواره کتاب و رسانه نقشه راه و شروع جشنواره سال آینده باشد و آسیب‌شناسی آنچه که ما نتوانستیم از طرفیت رسانه به کتاب برسیم. کتاب یک رسانه است و رسانه موضوعی نیست که انتخاب برای مخاطب بگذارد. به نظر من هر کس که زنده است، می‌تواند کتاب نخواند اما کسی که می‌خواهد زندگی کند، نمی‌تواند که کتاب نخواند.

خدادی خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات ما این است حرکت، کمی است. ما در کمیت توسعه داده‌ایم که منطقی ندارد و  نتوانسته‌ایم به عمق برسیم. ما به اسم‌ها بیشتر از محتوا توجه کرده‌ایم، ما فقط از داشته‌هایمان لذت می‌بریم اما از استفاده کردن از این داشته‌ها لذتی نمی‌بریم. این‌که چطور از رسانه استفاده کنیم باید در کنار کار جشنواره باشد.

او در ادامه بیان کرد: آموزش یکی از نکاتی است که ما نیز بر روی آن تاکید داریم اما این آموزش نباید صرفا به صورت تئوری باشد، بلکه باید در قالب کارگاه آموزشی برای مهارت‌افزایی باشد. با وجود تعداد بی‌شمار مراکز آموزش عالی، خبرنگارانی تربیت می‌شوند اما همچنان تربیت خبرنگار دغدغه ماست و بحران مهارت در کشور داریم. اگر بحران مهارت نداشتیم تیراژ روزنامه‌ها همچنان مخفی نمی‌ماند. این‌طور نیست که رسانه قوی نداشته باشیم، رسانه قوی داریم، رسانه بی‌نیاز از رسیدن کاغذ دولتی داریم، رسانه‌هایی که نسبت عرضه و تقاضا را منطقی کنند و به داخل خانه‌های مردم بروند و در بستر نیازهای مردم بنشینند و پاسخ‌گوی نیاز باشند.

خدادی خاطرنشان کرد: رسالت رسانه‌ها در این ایام، رسالت بسیار تعیین‌کننده، مؤثری و نقش‌آفرین در جهت خنثی کردن توطئه‌هایی است که بعضا بر ما تحمیل می‌شود.

او در پایان با این توصیه که جشنواره هجدهم کتاب و رسانه در این ایستگاه نباید تمام شود، قول داد که بر میزان جایزه جشنواره کتاب و رسانه مبلغی را اضافه کند.

در ادامه پس از اجرای موسیقی زنده فولک راک توسط نوید اربابیان (خواننده، آهنگساز و نوازنده گیتار باس) به‌ همراه مسعود فیاض‌زاده (نوازنده گیتار الکتریک) و علی باغفر (درامز)، برگزیدگان و شایسته‌های تقدیر این جشنواره به این شرح معرفی شدند:

**رسانه‌های نوشتاری (مطبوعات، خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری):

بخش گفت‌وگو:

هجدهمین جشنواره کتاب و رسانه به پایان رسید

تندیس درخت معرفت برای «صادق وفایی» از «خبرگزاری مهر»، برای مطلب با تیتر: “به‌دنبال کدگشایی از رمزی به‌نام انسان؛ از چین تا تهران”

تقدیر از «سیدصابر محمدی» از روزنامه «جام جم»، برای مطلب با تیتر: “یک شب آتش در گلستانی فتاد!”

تقدیر از «یاسر نوروزی» از روزنامه «هفت صبح»، برای مطلب با تیتر: “محاکمه در خیابان/گفت‌وگو با مجید قیصری درباره رمان گور سفید”

تقدیر از «مصطفی وثوق‌کیا» از روزنامه «صبح نو» برای مطلب با تیتر: “گفت‌وگوی چالشی با مدیر یکی از ناشران آموزشی کشور در پی دیدار با مراجع قم/ما سنگ کف رودخانه هستیم”

بخش گزارش:

هیئت داوران اثری را به‌عنوان برگزیده‌ تندیس «درخت معرفت» معرفی نکرد.

تقدیر از «سیدمهدی موسوی‌تبار» از روزنامه «فرهیختگان» برای اثر با تیتر: “شبحی که واژه‌هایش را می‌فروشد”

تقدیر از «مهسا کلانکی» از «خبرگزاری کتاب ایران» برای اثر با تیتر: “چرا ویترین ناشران داستان‌پسند است؟”

تقدیر از «زهرا (عاطفه) جعفری» از روزنامه «فرهیختگان» برای اثر با تیتر: “کتاب‌دزدی تو روز روشن”

تقدیر از «شهاب دارابیان» از «خبرگزاری کتاب ایران» برای اثر با تیتر: “چند می‌گیری جلسه برگزار کنی؟/سالن‌های یک تا ۳۵میلیون ‌تومانی برای دورهمی علاقه‌مندان به کتاب”

بخش تیتر:

هجدهمین جشنواره کتاب و رسانه به پایان رسید

هیئت داوران اثری را به‌عنوان برگزیده تندیس «درخت معرفت» معرفی نکرد.

تقدیر از «سیدغیاث‌الدین ملک‌حسینی» از روزنامه «خبر جنوب» (شیراز استان فارس) برای تیتر: “زمین کتابخانه مرکزی شیراز همچنان روی هوا”

تقدیر از «محمدصادق علیزاده» از روزنامه «جام جم» برای تیتر: “هاج و گاج”

بخش نقد و مقاله تخصصی:

هیئت داوران اثری را به‌عنوان برگزیده تندیس «درخت معرفت» معرفی نکرد.

تقدیر از «سعید ناظمی» از روزنامه «آرمان امروز» برای اثر با تیتر: “سقوط از مرگ/تاملاتی بر رمان این سگ می‌خواهد رکسانا را بخورد”

بخش یادداشت:

تندیس «درخت معرفت» برای «هادی حسینی‌نژاد» از «خبرگزاری کتاب ایران»، برای آثار با تیترهای: “قاچاقچیان کتاب؛ ویروس‌های تکامل‌یافته در جان نشر” و “کتاب؛ «از تولید به مصرف»/ام‌المفاسدِ بساط‌های حراجی”

تقدیر از «مائده مرتضوی» از روزنامه «سازندگی» برای مجموعه یادداشت‌های روزانه‌ نمایشگاه کتاب تهران

بخش خبر:

هیئت داوران اثری را به‌عنوان برگزیده تندیس «درخت معرفت» معرفی نکرد.

تقدیر از «ذلیخا کرمی» از «خبرگزاری کتاب ایران – همدان» برای اثر با تیتر: “رمان «تاریخ غیرت» اثر «نثری همدانی» روانه بازار شد”

بخش طنز:

هیئت داوران اثری را به‌عنوان برگزیده تندیس «درخت معرفت» معرفی نکرد.

تقدیر از «وحید حاج‌سعیدی» از پایگاه خبری «آسا خبر» (علی‌آباد استان گلستان) برای اثر با تیتر: “کتابخوان‌های اجاره‌ای و مفسدان اقتصادی”!

بخش عکس:

تندیس «درخت معرفت» برای «امیر غلامی» از «خبرگزاری کتاب ایران»، برای گزارش تصویری انتخابی هیئت داوران از مجموعه آثار.

چهره تجلیلی رسانه‌های دیداری:

 «علی دهباشی» مدیر مجله «بخارا» بابت سال‌ها مداومت و فعالیت گسترده در حوزه اطلاع‌رسانی کتاب.

**بخش رسانه‌های دیداری و شنیداری:

چهره تجلیلی:

 «نیلوفر زندیان» مدیر گروه کتاب «رادیو فرهنگ» بابت سال‌ها مداومت و فعالیت در حوزه کتاب و رادیو کتاب

آثار ارائه‌شده توسط وی با عنوان‌های “کتاب‌بان”، “جهان ترجمه” و “من می‌نویسم” مورد توجه هیئت داوران قرار گرفت و حائز امتیاز بالا شد.

بخش رسانه‌های دیداری:

تندیس درخت معرفت برای «علی رئیسی» از «صداوسیمای مرکز اصفهان» برای پویانمایی‌هایی با نام‌های: “ماه گفت: قلپ قلپ کمک!”، “خرگوش دهمی”، “دیو سیاه دم به سر” و “نمکی”.

تندیس «درخت معرفت» در بخش خبر و گزارش خبری برای «محبوبه معافی» از «صداوسیمای مرکز کرمان” برای اثر با عنوان: “مردی که غریبه نیست/درباره هوشنگ مرادی کرمانی”

تقدیر از «زهرا شفیعی» در بخش خبر و گزارش خبری برای مجموعه آثار تولیدی درباره “بحران کاغذ” و “نمایشگاه کتاب”

تندیس «درخت معرفت» برای «امین طرفی جلالی» از «صداوسیمای مرکز خوزستان» در بخش برنامه‌های ترکیبی برای آثار با عنوان: “حال خوش خواندن”

بخش رسانه‌های شنیداری:

تندیس درخت معرفت برای «عرفان شهبازی» از «رادیو گیلان» در بخش برنامه‌های ترکیبی، برای اثر با عنوان: “کتاب گرافی”

تقدیر از «صفیه آقاجانی» از «رادیو نمایش» در بخش آثار داستانی و نمایشی (کتاب صوتی) برای اثر با عنوان: “آفرَت”

تقدیر از «علی اسماعیلی» از «رادیو معارف (قم)» در بخش خبر و گزارش خبری برای اثر با عنوان: “سفر به روایت سرفه‌ها”

تقدیر از «آرش بائی» از «رادیو گیلان» در بخش مواد تبلیغی (آنونس، تیزر و نماهنگ) برای اثر با عنوان: “رفیق قدیمی”

هیئت داوران در دیگر بخش‌های رسانه‌های دیداری و شنیداری اثری را حائز دریافت تندیس «درخت معرفت» یا تقدیری معرفی نکرد.

هیئت داوران همچنین در بخش‌های کاریکاتور، گرافیک و صفحه‌های تخصصی در فضای مجازی بدون معرفی اثر حائز تندیس «درخت معرفت» یا تقدیر، اظهار امیدواری کرد که در طول سال پیش رو، شاهد تولید و انتشار آثار افزون و کیفی‌تری در رسانه‌های کشور باشیم.

هیئت داوران هجدهمین دوره‌ جشنواره کتاب و رسانه به این شرح معرفی شده‌اند: سیف‌الله صمدیان (مدیر مجله “تصویر” و جشن “تصویر سال”)، حمیدرضا بیدقی (گرافیست، طراح و تصویرگر)، افشین داورپناه (روزنامه‌نگار و معاون آموزشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی)، حمید محمدی (روزنامه‌نگار و مدیرکل اخبار فرهنگی هنری خبرگزاری فارس)، حمید ابراهیمی (مدیرگروه پیشین ادب و هنر شبکه چهار و مدیر گروه اجتماعی شبکه جام جم تلویزیون)، رضا ساکی (روزنامه‌نگار و برنامه‌ساز رادیو) و علیرضا بهرامی (روزنامه‌نگار و مدیر اخبار فرهنگی هنری ایسنا).

پایان پیام