شعر طنز بسازیم و شعرمان را ادامه بدهیم

شعر طنز بسازیم و شعرمان را ادامه بدهیم

به گزارش گلونی دکتر اسماعیل امینی در ادامه مطالب آموزشی خود در حوزه طنز نوشت: گفتیم که گاهی موضوع شعر طنز، در ردیف شعر یا در ترجیع شعر تکرار می‌شود. در این نوع شعرها، حفظ انسجام شعر طنز ساده است.

شعر طنز بسازیم

سئوال: حفظ انسجام شعرطنز یعنی چه؟
پاسخ: یعنی در شعرمان خارج از موضوع حرف نزنیم و سطرهای شعر با هم هماهنگ باشد.

اما جالب است که بدانید، در شعر و نوشتۀ طنز، گاهی پراکنده گویی هم لازم است و کمک می‌کند که غافلگیری و تنوع در سراسر اثر باشد.
فقط یک نکتۀ مهم را باید بدانیم‌؛ پراکنده گویی وقتی موفق است که با ظرافت و مهارت همراه باشد.

حالا بیایید به جای حرف زدن شروع کنیم و شعری بسازیم که هم منسجم باشد و هم پراکنده گویی کند.

خوش به حالت ای جناب گوسفند
چون که مردم پشکلت را می‌خرند
گر چه چاق و دنبه داری خوشگلی
صبح تا شب در چراگاهت، وِلی

حالا که می‌خواهیم بیت بعدی را بسازیم، می‌توانیم یکی از کلمات این بیت آخر را بگیریم و با آن سوژۀ‌ بیت بعدی را بسازیم. این‌ها کلمات بیت آخر هستند.

(چاق – دنبه دار – خوشگل – صبح تا شب – چراگاه – وِل )

با هر کدام از این کلمات می‌توانیم یک بیت سازیم.

۱- (چاق)
چاقی، اما نیست اندامت قناس
چون نبودی اهل رانت و اختلاس

۲- (دنبه دار)
دنبه داری تو، نه غبغب نه شکم
مثلِ صاحب منصبانِ محترم

۳-(خوشگل)
گوسفندِ خوشگلِ بی حاشیه
سوژۀ عکاسی و نقاشیه

۴-(صبح تا شب)
سر به زیری صبح تا شب می‌خوری
می‌خوری اما نه از هر آخوری

۵-(چراگاه)
در چراگاه‌ند گرگ و گوسفند
گر‌گ‌ها گاهی زمین را می‌خورند

۶- (وِل)
گوسفندان گر چه در صحرا وِل‌ند
سر به زیر و مهربان و عاقل‌ند

نکته: وقتی بیت‌ها را می‌نویسیم ممکن است اشکالاتی داشته باشند. مثلا اشکال وزن و قافیه یا اشکال معنایی، یا بی‌نمک بودن.

برای برطرف کردن اشکال‌ها توقف نکنید. هر چه به ذهن‌تان می‌رسد بنویسید و شعر را ادامه بدهید. بعد سر فرصت می‌توانید شعرتان را ویرایش کنید.

حالا هر کدام از آن شش بیت‌ را که با کلمات شعر اصلی ساختیم، می‌توانیم ادامه بدهیم.

۱- (چاق)
چاقی، اما نیست اندامت قناس
چون نبودی اهل رانت و اختلاس

ببینید کلمات و معانی این بیت چه چیزهایی را تداعی می‌کند؟
مثلاً می‌توانیم بگوییم:
سر در آخور گوسفندِ بی‌زبان
نیست همدستِ شبان و پاسبان
نه سگِ گلّه نه گرگِ کوهسار
نه ریا و ادعا و نه شعار

کم‌کم رسیدیم به جایی که کلمات بیت دارد شعر را می‌برد به طرف مسایل اجتماعی؛ یعنی می‌توانیم با کلماتی مانندِ (ریا و ادعا و شعار) بیت‌های بعدی را بسازیم.

اما اگر دل‌مان خواست می‌توانیم همان (چاقی) را سو‍ژه کنیم و ادامه بدهیم.
چاقی اما سالمی از هر نظر
بی زیان و بی خیال و بی خطر

می‌بینید که کلمات این بیت هم، سوژه‌های دیگری را به یادمان می‌آورد. مثلاً می‌توانیم چند بیت دربارۀ چاقِ سالم و چاقِ ناسالم، بسازیم. یا دربارۀ چاقِ خطرناک و چاقِ ‌بی‌خطر و به همین ترتیب پیش برویم.

چاق سالم سهم خود را خورده است
چاق ناسالم نخورده بُرده است
چاقِ سالم خنده روی مهربان
چاق ناسالم عبوس و بد دهان

این بیت‌ها فقط ادامۀ‌ یکی از آن شش بیت بود. می‌بینید که برای ادامه دادن شعر چه قدر دست‌مان باز است و می‌توانیم با همین روش انواع سوژه‌ها را وارد شعر کنیم.

این مطلب یک قسمت از مطالب آموزش طنزنویسی استاد امینی بود. برای مطالعه سایر قسمت‌ها اینجا کلیک کنید.

پایان پیام