بازنگری شعر و اصلاح آن

بازنگری شعر و اصلاح آن

به گزارش گلونی دکتر اسماعیل امینی در ادامه مطالب آموزش طنز خود نوشت: با زحمت زیاد شعر طنزی ساخته‌ایم و چند بیتی نوشته‌ایم. اما این بیت‌ها پراکنده است. حتی برخی بیت‌ها اشکال وزنی دارد. مثلاً :

گوسفندِ خوشگلِ بی حاشیه

سوژۀ صد تابلوِ نقاشیه

می‌پرسید اشکالش کجاست؟

بازنگری شعر و اصلاح آن

عرض می‌شود که اشکالش (تابلو) است. تابلو چون کلمۀ خارجی است تلفظش با کلمات فارسی فرق می‌کند.

تذکر: برای یاد گرفتن وزن وقافیۀ شعر و قواعد آن هرگز به کتاب‌های عروض و قافیه مراجعه نکنید و هرگز در کلاس‌های عروض و قافیه و تقطیع شعر شرکت نکنید که همین مختصر موزونی و ذوق‌تان هم از بین می‌رود.

اگر می‌خواهید وزن و قافیه یاد بگیرید، شعر بخوانید و شعر حفظ کنید و در شعرها دستکاری کنید و تمرین کنید تا کم‌کم ذهن و زبان‌تان موزون بشود.

برگردیم به شعر خودمان و اصلاح وزن شعر.

(سوژۀ صد تابلوِ نقاشیه)  می‌توانیم خیلی راحت (تابلو) را برداریم و بنویسیم:

(سوژۀ عکاسی و نقاشیه)

 اگر شعرمان اشکال زبانی داشت چه کار کنیم؟

مثلاً :

دوستت دارم تو را ای گوسفند

ای به یادت نالۀ نی گوسفند

(دوستت دارم تو را) غلط است، چون (ت) در دوستت دارم آمده است، (تو) اضافی است.

اگر راحت طلب و عجول باشیم می‌نویسیم:

دوست می‌دارم تو را ای گوسفند

اما (دوست می‌دارم) خیلی ادیبانه و مصنوعی است. آن قدر صمیمانه نیست که مناسب ابراز دوستی باشد.

بازنگری شعر و اصلاح آن

یا مثلا بنویسیم:

دوست دارم من تو را ای گوسفند

این جمله بهتر شد. اما هنوز جای کار دارد. (من) انگار زورکی وارد بیت شده تا وزن را پُر کند. می‌توانیم به جای(من) یک کلمۀ دیگر بگذاریم.

دوست دارم هی تو را ای گوسفند

مثل این که این جمله با نمک‌تر شد. (هی) بی‌ربط است و به خاطر همین بی‌ربطی غافلگیری و طنز ایجاد می‌کند.

اصلاٌ چطور است از (دوستت دارم) دست برداریم و ابتدای جمله را تغییر بدهیم؟

ما هوادارِ توایم ای گوسفند

ای به یادت نالۀ نی گوسفند

می‌بینید که برای اصلاح و ویرایش زبانی شعر امکانات فراوانی در اختیار شاعر است. فقط کمی صبوری می‌خواهد و البته راضی نشدن به اولین چیزی که به ذهن و زبان‌مان می‌رسد.

حالا که مصرع اول را تغییر دادیم، می‌توانیم مصرع دوم را هم کمی دستکاری کنیم، شاید بهتر و بانمک‌تر بشود.

می‌توانیم به جای (ای به یادت نالۀ نی گوسفند) که خیلی معمولی و دم‌دستی است، مضمون بانمک‌تری بسازیم.

مثلاً چطور است که بگوییم: زنگ گوشی گوسفند صدای نی است؟ (گوشی تو می‌زند نی گوسفند)

یا مثلاً بگوییم گوسفند عاشق صدای زنگوله و نی است؟ (عاشق زنگوله و نی گوسفند)

از این که اولین مصرعی که می‌نویسید، چنگی به دل نمی‌زند، نگران نشوید و هر چه به ذهن‌تان رسید روی کاغذ بیاورید. بعد سر فرصت نوشته‌تان را اصلاح کنید.

شعر ساختن مثل طراحی در نقاشی است. خط‌ها و هاشورها و سایه روشن‌ها کم‌کم شکل می‌گیرند و با پاک کردن خط‌‌های اضافی، طرح نهایی آماده خواهد شد.

بعد از این که شعرتان کامل شد، یک بار آن را با صدای بلند برای خودتان بخوانید و ببینید، سطرهای آن خوش آهنگ و خواندنی شده است یا نه؟

اگر جایی از شعر به نظرتان ضعیف بود، تلاش کنید که تغییرش بدهید و اگر نشد، خیلی راحت، حذفش کنید. سطرهای ضعیف باعث می‌شود که قسمت‌ها خوب و قوی شعر نیز دیده نشود.

این مطلب یک قسمت از مطالب آموزش طنزنویسی استاد امینی بود. برای مطالعه سایر قسمت‌ها اینجا کلیک کنید.

پایان پیام