تالاب انزلی چشم‌اندازی رو به نابودی

تالاب انزلی چشم‌اندازی رو به نابودی

به گزارش گلونی تالاب بین‌المللی انزلی در جنوب‌غربی دریای خزر در استان گیلان، یکی از زیباترین و ارزشمندترین مناظر آبی ایران و جهان است، اما تالاب انزلی فقط یک چشم‌انداز زیبا نیست.

یازده رود اصلی و سی رود فرعی از میان شهر‌ها و روستاها به تالاب انزلی می‌ریزند و این تالاب با وسعت ۱۸۰ تا ۲۰۰کیلومتر، تصفیه این آب‌ها را قبل از ورود به دریای خزر به‌عهده دارد.

بیش از ۱۰۰گونه پرنده، ۵۰گونه ماهی و اکوسیستمی کم‌نظیر در این تالاب وجود دارد و مهم‌تر اینکه، این تالاب بزرگ‌ترین منبع تکثیر و تولید ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است.

همچنین کنوانسیون رامسر و سازمان بین‌المللی حیات پرندگان، این تالاب را به‌عنوان زیستگاهی مهم برای پرندگان تشخیص داده‌است.

علاوه‌براین تالاب بین‌المللی انزلی از سالیان دور هرسال مقصد مسافران بی‌شمار داخلی و خارجی است، درنتیجه ساختار شهری، اجتماعی و معیشتی در شهرهای اطراف آن، به حیات این تالاب وابسته‌ است.

اما این تالاب هم‌اکنون در فهرست مونترآل قرار گرفته ‌است.

قرار گرفتن در این فهرست به معنای این است که تالاب در حال خشک‌شدن است و نیازمند احیا و محافظت اصولی است.

هرچند که تالاب انزلی به‌عنوان یک جاذبه گردشگری نقش پررنگی در معیشت مردم دارد، اما تلاش برای جذب گردشگر بیشتر در کنار روند کند و مبهم احیا این تالاب، برخلاف اصول توسعه و گردشگری پایدار است.

مشکل مهم تالاب انزلی آلودگی روزافزون آب آن است.

چرا که تقریباً فاضلاب تمام خانه‌های مسکونی و اغلب کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی اطراف تالاب، به درون آن سرازیر می‌شوند.

مشکل بزرگ دیگر، افزایش سطح رسوب‌های کف این تالاب است که باعث کاهش عمق آن شده و این موضوع وضعیت آلودگی آب تالاب را نیز تشدید می‌کند.

۲۵۰هزار مترمکعب، رسوبات طبیعی و خانگی و صنعتی میزان اکسیژن آب باقی‌مانده در تالاب را به‌شدت کاهش داده است.

مجموع این عوامل این تالاب را که در گذشته بزرگترین زایشگاه طبیعی انواع ماهی فلس‌دار از جمله ماهی سفید بوده‌است، به نابودی کشانده ‌است.

از سال ۱۳۸۳ پروژه‌های مختلفی برای احیای تالاب در جریان است.

اما مشکل اصلی این تالاب یعنی مدیریت فاضلاب، پسماند و رسوبات در این سال‌ها به‌قوت خود باقی بوده است.

همکاری‌ اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان و آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن (جایکا)، اصلی‌ترین فعالیت انجام‌شده در تالاب انزلی است.

فاز اول این پروژه به تأسیس «کمیته مدیریت تالاب انزلی»، تهیه طرح اجرایی اکوتوریسم و تهیه نقشه منطقه بندی انجامید و هدف فاز دوم دستیابی به «نظام مدیریت فراگیر تالاب انزلی» از طریق دخیل نمودن دستگاه‌های ذی‌ربط بود.

درنهایت در تیرماه امسال اعلام شد که برنامه‌‌ی میان مدتی هفت ساله از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۵ برای ادامه این پروژه تدوین شده است.

مدیریت فاضلاب، پسماند، حفاظت از اکوسیستم، مدیریت رسوبات حوزه آبخیز، پایش تالاب، فعالیت‌های اکوتوریستی، برنامه‌های آموزشی و ارتقای فرهنگ زیست محیطی ازجمله اهداف این برنامه است.

که قرار است پس از تأیید نهایی در ستاد ملی هماهنگی مدیریت احیای تالاب‌های کشور در دستور کار ‌دستگاه‌ها و ادارات استان برای اجرایی شدن قرار گیرد.

هرچند زمان‌بر بودن این فعالیت‌ها بر کسی پوشیده نیست اما با وجود وضعیت وخیم تالاب انزلی و اهمیت آن به‌عنوان یک منبع طبیعی ارزشمند و تاثیرگذار بر معیشت مردم محلی، انتظار می‌رود که اقدامات موثر با سرعت بیشتری انجام شوند.

پایان پیام

نویسنده: الهام کاظمی