یوزپلنگ آسیایی از حفاظت تا تکثیر در اسارت
نکته: لطفا برای لود شدن ویدئو به پایین این برگه بروید و روی «خروج از نسخه موبایل» بزنید تا بتوانید ویدئوها را ببینید.
به گزارش گلونی در دهه ۸۰ هجری شمسی، اطلاعات از وضعیت یوزها چه از نظر رفتاری و چه از نظر نحوه پراکنش در زیستگاه‌ها به شدت محدود بود.
در آن زمان آنچه از یوزهای آسیایی گفته می‌شد، صرفاً همان چیزهایی بود که محققان درباره خویشاوندان نزدیک آن‌ها در آفریقا می‌دانستند.
اما مطالعات متعدد نشان داد که زیرگونه موسوم به یوز آسیایی (Acinonyx jubatus venaticus) از بسیاری جهات نه‌تنها از نظر رفتاری بلکه حتی از نظر ظاهری هم تفاوت‌های ملموسی با یوز آفریقایی دارد.
در 30 سال گذشته، یوزهای آسیایی به دلایل متعدد با کاهش جدی جمعیت مواجه شده‌اند، علیرغم هر آماری که از جمعیت یوز آسیایی داده شود، به هر حال وضعیت این زیرگونه هم‌اکنون بحرانی است.
شش میلیون هکتار زیستگاه یوز در ایران چند سالی است که به صورت سیستماتیک پایش و نظارت نشده و از سوی دیگر مشکلات متعددی هم پیش روی حفاظت از زیستگاه‌ها وجود دارد به عنوان مثال از مجموع ۲۸۰۰ محیط‌بان سازمان حفاظت محیط زیست تنها ۹۶ محیط‌بان برای حفاظت از یوز در نظر گرفته شده که بدیهی است نمی‌تواند تاثیر چندانی در حفظ آخرین بازمانده‌های این زیرگونه ارزشمند که البته عادت به زندگی کوچ‌نشینی هم دارد، داشته باشد.
اصل مساله در مورد گونه‌های در معرض خطر انقراض این است که هر چقدر که یک جمعیت کوچک‌تر می‌شود، بیشتر هم در برابر تاثیرات ترکیبی تنوع جمعیتی، تغییرات زیست‌محیطی، کاهش تنوع ژنتیکی و استرس‌های ناشی از درون‌آمیزی که باعث زادآوری کمتر و افزایش نرخ مرگ و میر می‌شوند؛ آسیب‌پذیر می‌شود لذا کاهش ابعاد جمعیت حتی می‌تواند تا این مرز پیش برود که جمعیت را کلاً به سمت انقراض ابدی سوق دهد.
یوزپلنگ آسیایی از حفاظت تا تکثیر در اسارت
کارشناسان حیات‌وحش این گرایش جمعیت‌های کوچک به کاهش و در نهایت انقراض را به گرداب تشبیه کرده‌اند.
انقراض برابر با واژه فراموشی ابدی است و گونه‌ای که منقرض می‌شود، برای همیشه از دست رفته است.
مجموع این دغدغه‌ها سبب شد تا گلونی، وبیناری دو قسمتی را به موضوع یوز اختصاص دهد.
در وبینار نخست، میزبان امیر عبدوس، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان بودیم و ایشان از فعالیت‌های این استان درباره حفاظت از یوز و به طور مشخص پروژه پیشنهادی تکثیر در اسارت گفتند، پروژه‌ای که بحث‌های متعددی پیرامون آن در ظرف ماه‌های اخیر مطرح شده است.
آپارات گلونی را دنبال کنید
آرشیو وبینارهای گلونی را ببینید
در این برنامه همچنین سوالات متعددی توسط بینندگان عنوان شد که مدیرکل محترم در حد ظرفیت برنامه همگی را پاسخگو بودند.
یوزهای شناسنامه‌دار شده توران نیز یکی از موارد مناقشه‌برانگیز در این وبینار بودند که برخی از مخاطبان از احتساب جمعیت توله‌ها گله داشتند.
پرسش و پاسخ
امسال در کل ١٤ یوزپلنگ در ذخیرگاه توران امسال ثبت شده است
این در حالی است که مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان اشاره کردند که با مشاهده سه یوزپلنگ در بیست و هفتم مرداد امسال و ١١ یوزپلنگ دارای شناسنامه سالجاری، امسال در کل ١٤ یوزپلنگ در ذخیرگاه توران ثبت شده است.
ایمن‌سازی جاده‌ها، برنامه‌های جاری جهت تکثیر در توران و تلاش‌هایی که استان سمنان برای شکستن کد انقراض یوز و رسیدن به عدد ٥٠ فرد دنبال می‌کند، مواردی هستند که در این وبینار توسط مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان تشریح شده‌اند.
پایان پیام
نویسنده: فرناز حیدری