خفاش از نقش مهم در کنترل بیولوژیکی آفات تا اتهام انتقال ویروس کرونا به انسان
نکته: لطفا برای لود شدن ویدئو به پایین این برگه بروید و روی «خروج از نسخه موبایل» بزنید تا بتوانید ویدئوها را ببینید.
به گزارش گلونی این روزها اکثر مردم تحت تاثیر رسانه‌ها، خفاش‌ها را باعث و بانی انتقال ویروس کرونا به انسان‌ها می‌دانند. اما آیا این موضوع واقعیت دارد؟
وبینار خفاش را بشناسیم
آرشیو وبینارهای گلونی را ببینید
بیایید تا بیشتر با این راسته از حیات‌وحش آشنا شویم. آشنایی‌ای که بر اساس منابع علمی است نه محتواهای تولید شده در پلت فُرم‌های مختلف دنیای مجازی…
خفاش‌ها، این پستانداران بال‌دار و منحصربه‌فرد که اشکال مختلف در گوش، بینی، دم، بال و پرده بالی آنها، حدودا ۱۴۰۰ گونه مختلف را به وجود آورده است، ۲۰% از کل پستانداران دنیا را تشکیل می‌دهند.
این راسته از جانواران اغلب در غار زندگی می‌کنند. باوجود اینکه دهنه غارها روی زمین است اما یک زیستگاه زیرزمینی محسوب می‌شوند.
یکی از صحنه‌های دیدنی در دنیای حیات‌وحش، پرواز دسته‌جمعی خفاش‌ها است که هنگام غروب برای شکار از غار بیرون می‌آیند.
انواع خفاش‌ها به دو دسته خفاش‌های بزرگ‌جثه و خفاش‌های کوچک‌جثه تقسیم می‌شوند.
خفاش‌های بزرگ‌جثه، بخش بزرگی از خفاش‌های دنیای قدیم را تشکیل می‌دهند که در جنگل‌های قدیم زندگی می‌کنند.
به این دسته، میوه‌خوار هم می‌گویند و ۳۰ درصد از کل خفاش‌های دنیا را تشکیل می‌دهند. خوشبختانه یک گونه از این دسته را در ایران داریم.
خفاش‌های کوچک‌جثه که ۷۰ درصد از کل خفاش‌های دنیا را تشکیل می‌دهند، حشره‌خوار هستند و به علت نوع تغذیه متفاوت، محل زندگی و نحوه زندگی متفاوتی نسبت به خفاش‌های بزرگ‌جثه دارند.
پرسش و پاسخ در وبیناری با موضوع خفاش را بشناسیم
سایر ویدیوها در آپارات گلونی
نکته جالب در مورد خفاش‌ها این است که چون پستاندار هستند استخوان‌بندی آنها هم شبیه پستانداران است.
شباهتی بین دست، بازو، ساعد و بند انگشت انسان و استخوان‌های بال خفاش‌ها وجود دارد. خفاش‌ها حتی انگشت شصت هم دارند.
تنها تفاوت بین آنها و سایر پستانداران که قدرت پرواز به آنها داده است، وجود پرده بالی بین تمامی استخون‌هاست.
این راسته بر اساس رژیم غذایی‌شان به شش گروه تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از خفاش‌های میوه‌خوار، گل و گرده‌خوار، خوان‌آشام، گوشت‌خوار، ماهی‌خوار و حشره‌خوار.
خفاش‌های ایران به استثنای یک گونه که میوه‌خوار است، بقیه حشره‌خوارند.
از میان تمام خفاش‌ها، آنچه که بیش از همه باعث ترس انسان‌ها می‌شود، خفاش خون‌آشام است.
سه گونه خفاش خون‌آشام وجود دارد که در خلیج مکزیک زندگی می‌کنند. این گونه‌ها به انسان‌ها حمله نمی‌کنند، فقط به دام اهلی حمله می‌کنند و خون آنها را می‌مکند.
این نکته را باید دانست که هیچ گونه خفاش خطرناکی برای انسان وجود ندارد، زیرا خفاش‌ها اصلا نیازی به حمله و تغذیه از انسان ندارند.
تحقیقات علمی نشان داده است که قطعا کرونا ربط مستقیمی به خفاش ندارد. خفاش‌ها تعداد زیادی از انواع ویروس کرونا را در بدن خود دارند.
آن ویروسی که در بدن خفاش است فقط شبیه به ویروس کرونای موجود در بدن انسان است.
آن ویروس نمی‌تواند انسان را مبتلا کند و مستقیما از بدن خفاش به بدن انسان وارد نشده است.
اگر این فرضیه واقعی باشد که ویروسی که در بدن انسان است ربطی به خفاش دارد، حتما باید یک میزبان واسطی وجود داشته باشد که ویروس کرونا را دریافت کرده و جهشی در آن رخ داه باشد و پس از آن به انسان سرایت کرده باشد، که حتی خود این فرضیه هم زیر سوال است.
اثر بد رسانه‌ها موجب شده است که مردم تصور کنند ویروس کرونا بر اثر خوردن سوپ خفاش به بدن انسان وارد شده است.
این امر سبب شده است که تعدادی از مردم محلی در ایران دهانه بعضی از غارها را با گِل پوشانده‌اند تا خفاش‌ها بیرون نیایند.
این عمل اشتباه، موجب اختلال در کنترل بیولوژیکی حشرات توسط خفاش‌ها شده‌اند.
خفاش‌ها با تغذیه از حشرات، نقش بسیار مهمی را در کنترل بیولوژیکی آفات و بیماری‌ها برعهده دارند و در اکوسیستم‌های طبیعی جایگاه ویژه‌ای دارند.
برخی از آنها در گرده‌افشانی درختان نقش موثری ایفا می‌کنند. تعدادی از جغدها، پرندگان شکاری و همچنین مارها از گوشت خفاش تغذیه می‌کنند.
سمندرها هم می‌توانند از لاشه خفاش‌های روی زمین تغذیه کنند.
به طور مثال، در غار شیرآباد استان گلستان، سمندر غارزی که گونه‌ای کمیاب است از خفاش‌هایی که کف غار می‌افتند، تغذیه می‌کند.
مدفوع خفاش‌ها که کف غار انباشته می‌شود کود بسیار باارزشی است. غذایی که خفاش‌ها بیرون از غار می‌خورند، داخل غار دفع می‌کنند.
مدفوع تبدیل به سرمنشا یک هرم غذایی می‌شود. حشرات و لاروها و جانوران دیگر از آن تغذیه می‌کنند و چرخه همینطور ادامه پیدا می‌کند.
خفاش‌ها به نوعی تامین‌کننده غذای یک سری از موجودات در اکوسیستم زیرزمینی هستند.
خفاش را بشناسیم
با شکار و از بین بردن خفاش چرخه غذایی اکوسیستم زیرزمینی مثل غار را از بین می‌بریم. درنتیجه کل اکوسیستم دچار مشکل و آسیب جدی می‌شود.
حضور تک‌تک گونه‌های حیات‌وحش در کره زمین برای حفظ چرخه‌های موجود در اکوسیستم‌ها ضروری است و حذف هر یک از آنها موجب از بین رفتن تعادل اکوسیستم می‌شود و صدمات جبران ناپذیری را به محیط‌زیست و در نهایت زندگی انسان‌ها وارد می‌کند.
پایان پیام
نویسنده: لیلا دباغ
منابع متن:
1. کتاب راهنمای پستانداران ایران/ دکتر هوشنگ ضیایی
2. وبینار علمی دکتر حسین ظهوری، دکترای تنوع زیستی و اکولوژی خفاش‌ها