چگونه کتاب بخوانیم؛ ۱۳ توصیه

چگونه کتاب بخوانیم

به گزارش گلونی این مطلب برگرفته از کتاب «چگونه کتاب بخوانیم؟» از مارتیمر جی آدلر و جستجوی اینترنتی یا تجربه شخصی نویسنده است.

چگونه کتاب بخوانیم

‏۱- برای کتاب خوندن‌تون حتما یه برنامه مشخص داشته باشین. یک سیر مطالعه که بدونین بعد از این کتاب فعلی، قراره سراغ کدوم کتاب یا کتاب‌ها برین!

اینجوری امید رسیدن به کتاب بعدی و شروع اون باعث میشه کتابی که الان درحال خوندنش هستید رو با انگیزه‌تر و سریع‌تر پیش ببرین!

۲- برای افزایش ساعت مطالعه و عادت به کتابخونی هم برنامه داشته باشین.

یک راهش اینه که میزان مطالعه در روزتون رو به دقیقه یادداشت کنین و آخر هفته ساعت مطالعه روزهای هفته رو جمع بزنین. بعد با توجه به میانگین روزانه، برای افزایش ساعت مطالعه تو هفته بعد برنامه بریزین.

مثلا اگه این هفته ۳ ساعت و ۴۳ دقیقه کتاب خوندین (روزی حدود نیم ساعت)، هفته بعد برنامه‌ریزی کنین روزی ۳۵ الی ۴۰ دقیقه کتاب بخونین الی آخر…

با هفته‌ای پنج دقیقه ارتقای میانگین روزانه، ظرف سه ماه یک ساعت به میانگین مطالعه روزانه‌تون اضافه میشه و این خیلیه!

۳- اگر برای شروع خوندن، تمرکز ندارید و حواس‌تون هیچ جوره نمی‌خواد جمع کتاب بشه، شروع کنید به بلند بلند خوندن کتاب!

بلند بلند خوندن و شنیدن متن با صدای خودتون، حواستون رو از محیط پیرامون متوجه و معطوف به کتاب می‌کنه و خیلی طول نمی‌کشه که به خودتون میایید و می‌بینید ساعت‌ها در سکوت مشغول مطالعه‌ هستید!

۴- از خوندن پشت جلد، فهرست و مقدمه نویسنده غافل نشید! این کار مخصوصا موقع خرید برای انتخاب کتاب بهتون کمک می‌کنه و تصور و توقع‌تون از مطالب کتاب رو میزون می‌کنه.

خوندن سرفصلا، عناوین و صفحات آخر کتاب (خصوصا کتابای علمی-فلسفی) هم مفیده.

در کل مطالعه اجمالی، هنر خوندن کتاب توی وقت کمه!

۵- سرعت خوندنم کمه، چکار کنم؟

بهترین کار اینه که موقع خوندن کتاب، همزمان با انگشت یا یه قلم، خط ببرید. علاوه بر جلوگیری از پرتی حواس‌تون موقع مطالعه، چشم‌تون کم کم به دنبال کردن انگشت عادت می‌کنه.

به مرور با زیاد شدن سرعت انگشت، سرعت حرکت چشم و به تبع اون سرعت کتاب خوندن‌تون بیشتر می‌شه!

چگونه کتاب بخوانیم

۶- هروقت یک کتاب رو شروع کردین برای تموم شدنش یه ضرب الاجل تعیین کنید! مثلا از یک کتاب ۲۱۰ صفحه‌ای اگر روزی ۳۰ صفحه خونده بشه یک هفته‌ای تموم می‌شه.

ما برای تموم شدنش (دست بالا) ده روز در نظر می‌گیریم. این کار باعث می‌شه انگیزه پیدا کنیم که کتاب رو زودتر از ددلاین تموم و کتاب بعدی رو شروع کنیم.

۷- برای خوندن درست یک رمان (نه فقط برای سرگرمی) باید در اون غرق شد.

باید با شخصیت‌ها، مکان‌ها و اتفاقات زندگی کرد و استفاده از تخیل رو به حداکثر رسوند.

برای این کار هم چاره‌ای نیست جز خوانش بی‌وقفه، سریع و تا جای ممکن یک جلسه‌ای کتاب! نمی‌شه کتابی رو کج‌دار و مریز و پروقفه خوند و در جریان داستان هم شنا کرد!

۸- کتاب‌های تشریحی (علمی، فلسفی، روانشناسی و…) رو هم باید یک دور با سرعت خوند.

حتی اگه جایی متوجه مطلبی نشدید برای فهمیدنش بیشتر از معمول وقت تلف نکنید.

سرعت خوندن‌تون کم میشه و ممکنه دلسرد بشین و کتاب رو رها کنید. اینطوری از خوندن و فهمیدن بقیه مطالب کتاب هم بی‌بهره بمونید.

پس چه باید کرد؟

خوندن رو ادامه بدید، بعید نیست جلوتر اون مسئله جواب داده شده باشه، یا موقع بازخونی کتاب، با انباشته مطالبی که بار اول خوندین اون مطلب رو متوجه بشید!

در کل بیشتر کتاب‌ها را باید لاجرعه سرکشید؛ حداقل برای بار اول!

۹- بعد از خوندن یه کتاب باید بتونید به چهار سوال درباره اون کتاب پاسخ بدید:

-کلیات/موضوع کتاب راجع به چیست؟
-نویسنده آن موضوع و کلیات را چگونه و باچه جزییاتی شرح داده؟
-آیا با نویسنده موافقم؟ چقدر؟ (ادبیات داستانی: چقدر باورپذیر است؟)
-آیا آنچه گفته شد، اهمیت/فایده دارد؟

صفحه سفید آخر کتاب برای نوشتن این چهار سوال و جواب دادن بهشون خیلی مناسبه.

در کل کتابی که خوب خونده شده باشه رو باید بتونیم حداقل تو یک پاراگراف شرح بدیم و توصیف کنیم، یا چند دقیقه راجع بهش حرف بزنیم.

(به جز کتاب‌هایی که برای سرگرمی خونده می‌شن و محتوای چندانی ندارن!)

۱۰- از یادداشت برداری، خلاصه‌نویسی و خط کشیدن داخل کتاب نترسید! این کارها نه تنها به تمرکز موقع کتاب خوندن و اصطلاحا کتابخونی فعال کمک می‌کنن، بلکه برای بازخونی کتاب خیلی مهم هستن! چون موقع مطالعه مجدد راحت‌تر می‌فهمید نیاز دارین کدوم قسمت‌ها رو دوباره بخونید و دوباره خوندن کتاب ده برابر آسون‌تر می‌شه!

حتی می‌شه گوشه صفحه‌هایی که نکته‌های مهم، اصطلاحات جدید یا جملات خوندنی دارن رو تا زد و بعدا بارها سراغ‌شون اومد و از خوندن‌شون لذت برد.

‌شاید این مثل آمریکایی رو شنیده باشید: یه سرخپوست خوب، سرخپوست مرده است!

ایضا: یه کتاب خوب، کتاب جویده شده است!

۱۱- شعر رو چطور باید خوند؟

بهتره هر شعر حداقل دوبار خونده بشه. یکبار کل شعر رو بخونیم برای لمس زیبایی‌های ادبی و پیوستگی معناییش، یک بار هم بلند و شمرده تا شعر با وزن و آهنگ و آرایه‌هاش به خورد ذهن بره!

شعر، داستان یا رمان نیست که یکبار بخونیمش و تمام؛ یه شعر خوب رو می‌شه یک عمر خوند و ازش لذت برد!

۱۲- قرآن، نهج‌البلاغه، شاهنامه مثنوی و کتاب‌های این شکلی رو چه‌جوری بخونیم؟

خیلی ساده! با ریز ریز کردن و تقسیم بندی به سهم‌های روزانه و هفتگی.

مثلا هرروز یک صفحه قرآن در روز/ دو صفحه نهج البلاغه

یا هر هفته یک غزل سعدی/ دو رباعی خیام/ یک دعای صحیفه سجادیه/ یک صفحه مثنوی-شاهنامه-دیوان صائب الی آخر…

حتی می‌شه هر روز رو اختصاص داد به یک شاعر؛ شنبه حافظ، یکشنبه صائب، دوشنبه سعدی الی آخر…!

۱۲- یک توصیه برای کتابخون‌های حرفه‌ای!

شاید براتون دغدغه باشه که چطور می‌شه از وقت‌های خالی ۱۵-۲۰ دقیقه‌ای برای کتاب خوندن استفاده کرد؟

خیلی شیک و مجلسی! می‌شه از تایم‌های کم و اوقات مرده، برای خوندن داستان کوتاه، جستار، مقاله، شعر، کتاب صوتی و سهم‌های کوچک مطالعه روزانه نهایت استفاده رو کرد.

۱۳- یک توصیه برای کتابخون‌های حرفه‌ای‌تر!

از روی قسمت‌های مهم و نکته‌دار کتاب مورد علاقه‌تون تو یه دفتر مخصوص رونویسی کنید، یا از روشون بخونید و صدای خودتون رو برای خودتون ضبط کنید!

اینجوری بعد از یه مدت، مجموعه ارزشمندی از بریده کتاب‌های مورد علاقه‌تون خواهید داشت که شاید اندازه صدها کتاب ارزش داشته باشه!

پایان پیام

نویسنده: هادی رمضان‌زاده