سفال کلپورگان شاهکار زنان بلوچ با قدمتی ۷ هزار ساله

سفال کلپورگان شاهکار زنان بلوچ با قدمتی ۷ هزار ساله

به گزارش گلونی به گفته متخصصان، ظروف سفالی سیستان و بلوچستان به هزاران سال پیش باز می‌گردد. سه روستای کالپورگان، کوهمیتگ و هلونچگان مهمترین مراکز سفالگری این استان هستند.

در میان آن‌ها، کالپورگان مشهور و اصیل‌تر از بقیه است و سفال کلپورگان را همگان می‌شناسند. این روستا در سیصد و نود کیلومتری زاهدان و نزدیک به مرز بین ایران و پاکستان واقع شده است.

سفال کلپورگان بسیار شبیه به اکتشافات کاوش‌های باستان شناسی است که مربوط به هزاره ۳ قبل از میلاد است.

سفال کلپورگان

ویژگی منحصر به فرد سفال در این منطقه این است که تکنیک تولید آنها از هزاران سال پیش تاکنون تغییری نکرده است و سفالگران هنرمند که بیشتر زنان خوش ذوق این منطقه هستند، سفالگری ها را بدون استفاده از ماشین آلات و فقط با دست آنها می‌سازند.

نقوش این ظروف سفالی نیز ریشه در هزار سال پیش دارد و عموماً هندسی و انتزاعی است. سفال‌های کالپورگان فاقد لعاب هستند و با استفاده از نوعی خاک تهیه می شوند که مردان از منطقه ای واقع در دو کیلومتری روستا جمع می‌کنند.

نحوه ساخت

این خاک به رنگ قرمز در می‌آید که از ویژگی‌های دیگر سفال های کالپورگان است. ظروف سفالی پس از ایجاد، در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند تا کاملا خشک شوند.

سپس با رنگ‌های قهوه‌ای مایل به قرمز رنگ آمیزی می‌شوند. این رنگ نوعی رنگدانه معدنی است که از سنگی به نام تیتوک تولید می‌شود. این سنگ از «تپه آچار» در یکی از شهرستان‌های زابل حفاری شده است.

برای ساخت رنگدانه‌ها‌، سنگ را روی سنگ بزرگتر پودر می‌کنند و پودر را با کمی آب مخلوط می‌کنند تا دوغاب ایجاد شود.

سپس با استفاده از شاخه‌های نازک درخت خرما به عنوان برس با نقوش باستانی سفالین تزئین می‌شوند. سرانجام، ظروف سفالی به داخل کوره‌های سنتی ساخته می‌شوند.

ظروف سفالی کاسه‌ای، شیشه، کوزه و لیوان است. در سال ۱۳۹۶ روستای کالپورگان به عنوان موزه زنده سفال ثبت شد و شورای جهانی صنایع دستی این روستا را به عنوان اولین دهکده جهانی سفال انتخاب کرد.

پایان پیام

نویسنده: محمد شهبازی