مومه یا استاد مومن علی جوزی‌ پور را بشناسید

استاد مومن‌ علی جوزی‌ پور معروف به مومه

به گزارش گلونی دکتر سیامک موسوی اسدزاده نوشت: استاد مومن‌ علی جوزی‌ پور معروف به «مومه» برجسته‌ترین نمایش‌گر بومی لرستان و استان‌های همجوار است.

وی، استعداد فوق‌العاده‌ای در بازیگری داشت و بسیار باهوش و درایت بود و اگر در شرایطی بهتر از آن‌چه داشت، قرار می‌گرفت و استعدادهایش پرورش می‌یافت، بی‌تردید در ردیف کمدین‌های مشهور دنیا می‌ایستاد، زیرا هم دارای بدن و بیانی با انعطاف و نرمشِ فراوان بود و هم بر اجزایِ بدن و ساختمان «بیانی»اش شناختِ کامل و احاطه داشت.

از دیگر صفات برجسته‌ مومه، وسعت تجربیات و دانسته‌ها و گستردگی تخیل و قوه‌ی تجسم بخشی خارق‌العاده‌اش بود.

 او در عین حالی که خواندن و نوشتن نمی‌دانست، در زمینه‌ شناخت جامعه، خصوصاً جوامع روستایی و عشایری تبحر خاصی داشت و به ریز‌ترین مناسبات و روابط بین فردی و اجتماعیِ جامعه آگاهی پیدا کرده بود و افراد را از نظر درونی و روانی، با تیزبینی مورد مطالعه قرار می‌داد و کردار آنان را تحلیل می‌کرد

همه‌ی این نکات موجب شده‌ بود که مومه، در اجرای لطایف و نمایش‌هایی که خلق می‌کرد و بازی می‌نمود، موفق باشد و تحسین همگان را برانگیزد.

استاد مومن‌ علی جوزی‌ پور

از این رو وی، به عنوان یک نابغه، متفکر و پیشگام، در طنز بومی- شفاهی- لرستان به حساب می‌آید، که مشکلات و معضلات جامعه خود را در می‌یابد و با ایده‌ها و نگرش خود، به موضوعی طنز و گاه – در برابر رفتارهای ناپسند و خارج از عُرف افراد- هجو مبدل می‌ساخت و با چاشنیِ خنده و سرگرمی، آن را عریان می‌کرد و زشتی آن را روشن می‌نمود.

 از مهم‌ترین توانایی‌های مومه، بالا بودنِ توانِ «مشاهده» و «شنیدار»ش بود، که موجبِ بالابردنِ سطح اطلاعات‌اش می‌شد. مشاهده یکی از عناصر مقدماتی ایجاد ارتباط است و یکی از مهم‌ترین مهارت‌های یک «خنده‌ساز»‌ -کمدین- به‌شمار می‌آید.

مومه به واسطه‌ خوب نگاه کردن و خوب شنیدن، به درک عمیق‌تر وقایع و پدیده‌ها نائل می‌گردید و با نبوغی که داشت و با ذهن تجزیه‌گر تحلیل‌پردازش، زشتی و زیبایی آن را در می‌یافت.

از این رو، وی، شداید دنیا و رفتارهای کج‌مدارانه‌ بعضی کسان را به خوبی درک کرده بود.

او که خود از زجر دیدگان این دنیا به حساب می‌آمد، با آگاهی از این‌ها، طبیعتاً، تلخ کام‌تر از دیگران بود و بهتر از دیگران، بیهودگی دنیا را می‌فهمید، به همین خاطر به‌‌رغم درونِ پُر‌التهابش، می‌خواست، که اطرافیانش، از زندگی بهره‌ بیش‌تر و بهتری ببرند و با تقلیدهای مسخره آمیز و بازی‌های خنده‌دارش، تلاش می‌کرد که آنان شاد و مسرور شوند.

خنده‌ساز خلاق

مومن‌ علی جوزی‌ پور یک «خنده سازِ» بسیار خلاق بود که در موقعیت‌های مختلف، به تناسبِ نوعِ مخاطبین و شرایط و فضای حاکم بر جلسه، به‌طور بداهه، شوخی‌های جدیدی می‌آفرید و گاهی اوقات نیز بر اساس نوعِ مخاطبینش، شوخی‌ای قدیمی را تغییر می‌داد و به آنان ارائه می‌کرد.

او یک داستان می‌ساخت، که شبیه یک چهارچوب عمل می‌کرد، پس از آن، به تناسب شنوندگان و اوضاع، ایده‌هایی را کم و زیاد می‌نمود، یا قومیت و یا جنسیت شخصیتِ داستانش را تغییر می‌داد و یا دیدگاهش را نسبت به مواد و مصالح عوض می‌کرد. در هرحال، او چیزی را می‌آفرید، که تا پیش از آن نبود.

مومه، خود نمی‌دانست، که متولد چه سالی است، امّا آن چه مسلم است و بر اساس اظهاراتش، وی باید متولد سال۱۲۹۶-اندکی کم یا بیش- باشد. خودش می‌گفت: «وقتی که رضا شاه زمام حکومت را دست گرفت حدوداً هفت ساله بودم».

وی در «مادیان‌رود» «ضرونی»، از توابع شهرستان کوهدشت دیده به جهان گشود، مادرش را در اوایل کودکی از دست داد و چندی بعد نیز پدرش دارِفانی را وداع گفت و سرپرستی وی و تنها برادرش را، پدربزرگِ مادریش بر عهده گرفت.

مومه از کودکی خوش‌قریحه بود و صوتی خوش داشت. خودش اظهار می‌داشت: «ده-دوازده ساله بودم که به همراه عده‌ای از بزرگ‌ترها، برای خرید گندم به کرمانشاه رفتیم.

آن‌جا کسی ترانه‌ معروفی به نام «هروایه هروایه» را می‌خواند. من که از ترانه خیلی خوشم آمده بود، همان‌جا بر اثر تکرار، شعر وآهنگش را حفظ شدم.

پایان پیام