پرندگان کوهستان ایران را بشناسید

پرندگان کوهستان ایران را بشناسید

به گزارش گلونی دکتر هنریک مجنونیان در کتاب «حفاظت محیط زیست کوهستان» نوشته است:

فون پرندگان ایران بخش وسیعی از عناصر پالئارکتیک غربی را در خود جای داده‌اند که نهایت انتشار شرقی آن‌ها به البرز مرکزی و کوه‌های زاگرس کشیده می‌شود.

عناصر پالئارکتیک شرقی به‌طور محدودی در ارتفاعات و کوه‌های خراسان دیده می‌شوند.

درک اسکات در دائره‌المعارف ایرانیکا (۱۹۸۸) هشت تیپ زیستگاهی برای پرندگان در ایران مشخص کرده است که در میان آن‌ها ۳ تیپ کاملا کوهستانی هستند.

این زیستگاه‌ها به قرار زیرند:

۱- استپ‌های نیمه‌خشک و کوهپایه‌های حاشیه کویر: این زیستگاه‌ها شامل کوه‌های استپی پوشیده از درمنه در مناطق خشک و نیمه‌خشک درونی کشور است.

سارگپه پابلند، دلیجه، باقرقره، سبزقیا و زنبورخوار از جمله پرندگان این زیستگاه‌ها هستند.

۲- کوه‌های مرتفع: زون‌های آلپی کوه‌های البرز، زاگرس و کوه‌های آذربایجان، خراسان، کرمان و بلوچستان فون پرندگان کوهستانی را در خود جای داده‌اند که مشخصه تمام رشته کوه‌های بلند از پیرنه و آلپ در اروپای غربی تا هیمالیاست.

گونه‌های بارز این زیستگاه عبارتند از: عقاب طلایی، هما، بادخورک، چلچه کوهی، چکاوک شاخدار، زاغ نوک‌زرد، صعود کوهی، طرقه کوهی، دم‌سرخ سیاه، دیوار خزک، گنجشک برفی و از همه مهم‌تر کبک دری که محدود به کوه‌های مرتفع ایران و ترکیه است.

این گونه محدود شده هنوز در قلل مرتفع کوه‌های زاگرس و البرز به طور اندک دیده می‌شود.

۳- جنگل‌ها و درخت‌زارهای کوهستانی (البرز – زاگرس): فون پرندگان این نوع زیستگاه‌ها با فون پالئارکتیک غربی قرابت نزدیک دارد.

جنگل‌های شمال آذربایجان و جنوب خزر دارای پرندگانی است که از پرندگان درختزارهای اروپای مرکزی به زحمت متمایزند.

گونه‌های بارز و مشترک این نوع زیستگاه‌های کوهستانی مشجر عبارتند از: دارکوب سبز، کبوتر جنگلی، دارکوب خالدار بزرگ، جی‌جاق، پیپت درختی، سنگ‌چشم پشت سرخ، صعوه جنگلی، الیکایی سسک درختی زرد، سسک سرسیاه، سینه‌سرخ، توکا، چرخ‌ریسک.

در درختزارهای باز زاگرس پرندگان مدیترانه‌ای نظیر دارکوب باغی، سنگ چشم پیشانی سفید، چکچک گوش سیاه، چرخ ریسک سرسیاه و زردپر و رخ زرد نیز به چشم می‌خورند.

در جنگل‌های خشک بنه و بادام و بادام کوهی در زاگرس شرقی در ارتفاعات کرمان و کوه‌های جدا افتاده شمال بلوچستان تعداد گونه‌های پالئارکتیک غربی بسیار کم است.

گونه‌های بارز در این‌جا مخلوطی از گونه‌های خاص خاورمیانه‌ای نظیر سینه‌سرخ ایرانی، سسک کوچک و گونه‌های دیرین شمالگانی شرقی نظیر سنگ چشم پشت سرخ، سسک نقابدار و سسک نقابدار هیوم است.

در کوه‌های دور افتاده که هنوز از توده‌های اورس قابل توجهی برخوردارند، از گونه‌هایی نظیر سهره پیشانی سرخ نیز می‌توان نام برد.

پایان پیام