روایت ایران در گفت‌وگو با دکتر داریوش رحمانیان
به گزارش گلونی دکتر داریوش رحمانیان، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران، در یک گفتگوی زنده اینستاگرامی با دکتر محمدعلی عزت‌زاده رییس انجمن ایران‌شناسی دانشگاه تهران، درباره روایت ایران، صحبت کرد.
اهمیت روایت ایران، در ذهنیت و کنش ایرانیان و در نزد بیرونی‌ها (انیرانی‌ها) و آنانی که با ما مناسبات داشتند، فقط نقش و کارکرد تاریخی آن نیست.
این امر نه تنها به مناسبات عملی، بلکه در حوزه نظری در تفکر ما و در سیاست خارجی ما بازتاب گسترده‌ای دارد.
متاسفانه تاکنون تاثیر روایت ایران بر کنش سیاسی و رفتار اجتماعی ما مهجور مانده و در گفتگوهای جهانی مورد غفلت واقع شده است.
دکتر رحمانیان در این گفتگو به بیان کارکرد مفهوم و روایت ایران پرداخته است.
روایت ایران
نماشای گلونی را دنبال کنید
در تاریخ مناسبات ایرانیان با دیگران به ویژه در عصر جدید که عصر بین‌المللی شدن روابط است و به تعبیری عصر وستفالیایی آغاز می‌شود و قلمرو به معنای جدید کلمه یعنی جایی که در آن یک دولت – ملت زیست می‌کند، شکل می‌گیرد، کارکرد این روایت باید جایگاه ویژه‌تری داشته باشد.
شواهد و داده‌های زیادی مربوط به روزگاران کهن وجود دارد که نشان می‌دهد چگونه این مفهوم روایت در یک سیر تاریخی پدیدار شده است.
اوج این کار در شاهنامه ابوالقاسم فردوسی صورت گرفته‌است.
فردوسی یک آگاهی شگرف و شگفت‌انگیز به رسالت خود برای زنده کردن روایت کهن ایران دارد.
او صریحاً اشاره می‌کند که «ما باید نامه کهن ایران را نو کنیم».
به باور این عضو هیأت علمی دانشگاه، امروز هم اگر ایران می‌خواهد در سیاست داخلی و به ویژه خارجی خود استوار بماند و استوار گام بردارد و پیشرفت و پویایی و بالندگی داشته باشد، یکی از وظایفش این است که این نونامه کردن یعنی نو کردن روایت و مفهوم ایران را متناسب با مقتضیات جهان امروز و آینده و چالش‌هایی که ایران در منطقه و سطح جهانی در ربط با آرمان‌های بلند و بزرگ خود پیش رو دارد، پاسخ دهد.
غفلتی را که بعضا هشیارانه در تاریخ این دو دهه اخیر نسبت به این مفهوم روایت ایران صورت گرفته، تا حدودی خطرناک است.
برخلاف کلیشه‌ای که در میان مورخان جا افتاده و روزگار فترت ایران را از زمان سقوط ساسانیان تا برآمدن صفویان می‌دانند و حتی صریحاً در مقالات خود می‌نویسند بازیابی یا بازآفرینی مفهوم ایران در زمان صفویه، برداشتی کاملاً اشتباه است.
در دوره صفویه به‌دلیل وحدت قلمرویی که شکل می‌گیرد، مفهوم روایت ایران فقط با قدرت بیشتری ظاهر می‌شود و با شکلی جدید کار می‌کند.
اما باید دقت کرد که اولا در دوران قرون نخستین اسلامی متون مختلف را از جمله اندرزنامه‌ها، سیاست‌نامه، حتی متون عرفانی و گاه علم هیات را که مطالعه می‌کنیم، می‌بینیم چگونه در ربط با دولت ایرانی و حکومت ایرانی تجلی تام پیدا کرده است.
«نوروزنامه» منسوب به خیام را که بخوانیم از سطور آغازین آن می‌توان این امر را درک کرد یا «مناقب‌الاسلام» ابوالحسن عامری نیشابوری نیز دقیقا بازتولید همین روایت است.
پایان پیام
کد خبر : 205966 ساعت خبر : 9:02 ب.ظ