نهنگ عنبر یا اسپرم بزرگ‌ ترین نهنگ دندان ‌دار

در ۲۳ بهمن ۱۳۹۹ 0

به گزارش گلونی در کتاب اطلس پستانداران ایران که سازمان حفاظت از محیط زیست منتشر کرده است درباره‌ نهنگ عنبر (اسپرم) آمده است:

ویژگی‌های ظاهری: طول بدن در نرها ۱۸/۳ متر و در ماده‌ها ۱۲ متر و وزن ۲۰ تا ۵۷ تن است.

نرها تقريبا ۳ برابر ماده‌ها وزن دارند این اختلاف وزن و طول بدن در سایر نهنگ‌ها وجود ندارد.

نام این گونه بر گرفته از ماده اسپرماستی (Spermaceti) است که در ناحیه جمجه این نهنگ قرار دارد.

بزرگترین دندان را در راسته آب‌بازان دارند، به همین دلیل با دیگر گونه‌ها اشتباه گرفته نمی‌شود.

سر بزرگ، حجیم (یک چهارم تا یک سوم از کل بدن) و از پهلو چهار گوش است.

سر نرها بزرگتر از ماده‌هاست.

آرواره پایینی نسبت به آرواره بالایی باریکتر و کشیده‌تر است.

۲ تا ۱۰ شیار کوچک عمیق گلویی دارد.

باله‌های سینه‌ای کوچک، پهن و در انتها گرد است.

نهنگ عنبر یا اسپرم

پشت بدن سیاه تا خاکستری مایل به قهوه‌ای، جلوی سر مایل به خاکستری، اطراف دهان سفید و زیر بدن روشن‌تر است.

ما بین باله پشتی تا باله دمی، برآمدگی یا کنگره‌های کوچک وجود دارد یک سوراخ تنفسی S شکل در جلوی سر و مایل به سمت چپ وجود دارد.

۱۸ تا ۲۶ جفت دندان مخروطی در آرواره پایین دارد آرواره بالا بدون دندان است.

ارتفاع فواره حجیم به ۵ متر می‌رسد.

ممکن است با نهنگ گوژپشت Megaptera novaeangliae اشتباه گرفته شود ولی از نزدیک به دلیل شکل متفاوت بدن و سر کاملا قابل تشخیص است.

ویژگی‌های زیستی

اغلب در گروه‌های متوسط تا بزرگ ۲۰ تا ۳۰ تایی و گاهی تا ۵۰ تایی یا مجموعه‌ای از یک نر و چند ماده دیده می‌شوند.

دارای مهاجرت بین آب‌های گرم و سرد است.

معمولا در آب‌های عمیق تا عمق ۱۰۰۰ متری زندگی می کند اما توانایی شنا کردن در عمق ۳۲۰۰ متری و یا بیشتر را نیز دارد بعضی نرها تا ۲ ساعت زیر آب دوام می‌آورند که به دلیل سازگاری‌های فیزیولوژیکی منحصر به فرد این گونه است.

بیشتر از اسکوئیدها، هشت پایان، ماهیان اعماق و دیگر بی‌‌مهرگان تغذیه می‌کند.

در فصل بهار جفت‌گیری می‌‌کند و بعد از ۱۶ تا ۱۷ ماه در فصل تابستان و پاییز یک بچه با وزنی حدود ۲ تن و طول ۳/۵ تا ۴/۵ متر به دنیا می‌آورد.

طعمه خوار طبیعی نداشته و طول عمر حدود ۶۵ تا ۷۰ سال است.

زیستگاه، پراکندگی و فراوانی: در آب‌های گرمسیری تا قطبی هر دو نیمکره (تا عرض جغرافیایی ۴۰ تا ۵۰ درجه) پراکندگی دارند.

در ایران در دریای عمان و تنگه هرمز پراکندگی دارد.

تا کنون دوبار در سواحل شهرستان جاسک و یک‌بار در ساحل جزیره لارک به گل نشسته است.