جبیر آهوی بومی ایران
جبیر آهوی بومی ایران
به گزارش گلونی در کتاب اطلس پستانداران ایران که سازمان حفاظت از محیط زیست منتشر کرده است درباره جبیر آمده است:
ویژگی‌های ظاهری: طول سر و بدن ۹۰ تا ۱۱۰ سانتی‌متر، طول دم ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر، ارتفاع بدن ۵۵ تا ۶۵ سانتی‌متر، طول شاخ حداکثر حدود ۳۲ سانتی‌متر و وزن آن حدود ۱۵ تا ۲۵ کیلوگرم است.
جثه آن از آهو کوچک‌تر و ظریف‌تر و رنگ بدن پررنگ‌تر و تیره‌تر است.
رنگ بدن زمستانه در جمعیت‌های شرقی، خاکستری تیره است که با نواری قهوه‌ای از رنگ سفید زیر بدن متمایز می‌گردد.
در فصل تابستان رنگ بدن قهوه‌ای مایل به سرخ است.
جمعیت‌های غربی از نظر جثه بزرگ‌تر بوده، رنگ روشن‌تری دارند و فاقد نوار تیره میانی صورت هستند که در جمعیت‌های شرقی وجود دارد.
هر دو جنس شاخ دارند اما شاخ نرها بزرگ‌تر است.
امتداد شاخ‌ها تا حدی موازی و نوک شاخ‌ها مختصری به طرف داخل مایل است.
دم پوشیده از موهای سیاه است و هنگام گریز که بلند می‌شود نسبت به زمینه سفید رنگ کفل کاملا متمایز است.
ویژگی‌های زیستی
روز گرد است، ولی گاهی شب‌ها نیز به چرا می‌رود.
به دلیل زندگی در مناطق بیابانی گله‌های بزرگی را تشکیل نمی‌دهد.
تعداد افراد یک گله حداکثر ممکن است به ۲۰ یا ۳۰ برسد، اما معمولا در گله‌های ۲ تا ۴ فردی مشاهده می‌شود.
نسبت به شرایط دشوار بیابان سازش خوبی یافته و می‌تواند آب مورد نیاز خود را از گیاهان و شبنم تامین کند.
در مناطق سردسیر مانند اطراف کویر مرکزی، در پاییز (مهر تا آبان) جفت‌گیری می‌کند و پس از حدود ۱۷۰ روز دوره آبستنی، ۱ یا ۲ بچه در فرودین یا اردیبهشت می‌زاید.
فصل جفت‌گیری در مناطق گرمسیری (جنوب ایران) دو ماه زودتر است.
نوزادان در روزهای اول کاملا بی حرکت هستند.
جبیر آهوی بومی ایران
ماده‌ها می‌توانند چند روز پس از زایمان دوباره جفت‌گیری کنند.
بنابراین، در سال‌های پرباران یا در شرایطی که مادر بچه‌های خود را از دست داده باشد، احتمال دوبار تولید مثل در سال وجود دارد.
نوزادان تا ۵ ماهگی از شیر مادر تغذیه می‌کنند، در ۲۰ ماهگی بالغ می‌شوند.
طول عمر حدودا به ۱۲ سال می‌رسد.
از دشمنان طبیعی آنها می‌توان به یوزپلنگ، گرگ و کاراکال اشاره کرد.
زیستگاه پراکندگی و فراوانی
در زیستگاه‌های بیابانی و نیمه بیابانی زندگی می‌کند و تاکنون از استان‌های سمنان، کرمان، هرمزگان، خراسان جنوبی، فارس، یزد و بوشهر گزارش شده است.
جمعیتی از این گونه نیز در محوطه محصوری در پناهگاه حیات وحش شیراحمد در خراسان رضوی نیز نگهداری می‌شود.
جمعیت جبیر کشور در حال حاضر حدود ۲۵۰۰ فرد برآورد می‌شود.
وضعیت حفاظتی
جبیر از گونه‌های تحت حمایت سازمان حفاظت محیط زیست است، در مناطق حفاظت شده دارای جمعیت‌های مناسبی است و بیشترین جمعیت‌های آن در پارک ملی کویر و مناطق حفاظت شده توران و نایبندان وجود دارد.
اما، در خارج از مناطق تحت حفاظت به دلیل تعقیب و شکار آن به وسیله موتورسیکلت و تخریب زیستگاه جمعیت آن به شدت کاهش یافته است.
در طبقه «کمترین نگرانی» (LC) فهرست سرخ IUCN قرار دارد.
جمعیت‌های جزایر هرمز، هنگام، لارک و قشم در خلیج فارس نیازمند بررسی‌های تاکسونومیک و بوم‌شناختی است.
پایان پیام
کد خبر : 205114 ساعت خبر : 11:20 ب.ظ