اولین نقشه شهر رشت مربوط به دوره ناصرالدینشاه است
نقشهای از روزگاری که شهر رشت مملو از جنگل و باغ توت بود
به گزارش گلونی رشت، حتی برای آنها که اهل ایران نیستند، یکی از شهرهای رویایی و جذاب است.
از نظر تاریخی، جمعيت و سابقه فرهنگي و امكانات شهري، رشت مهمترین شهر این منطقه به شمار میرود.
شهری که همیشه با یاد باران و منظره جنگل و باغ و خرمی در یاد مردم بوده است.
ولی متاسفانه در صد سال اخير به دليل دوراندیشی در مدیریت شهری، توسعه نابسامان شهر و بیتوجهی به بافت تاریخی و فرهنگی به شهری بیشمایل و هویت بصری تبدیل شده است.
به جای احیای بافت سنتی، سازههای قدیمی و فرسوده شهر تخریب شدهاند و باغهای بزرگ بی برنامه و ناهمگن جای خود را به سازههای جدید و ساختمانهای بیهویت دادهاند.
حالا آنچه از رشت تاریخی و زیبا مانده، ترافيك و ازدحام و تراكم جمعيت به ویژه در مناطق مرکزی آن است.
اولین نقشه از شهر تاریخی رشت به زمان ناصرالدین شاه قاجار باز میگردد.
این نقشه را فردی به نام ذوالفقارخان مهندس، سرهنگ توپخانه، تهیه کرده و آن طور که در پایین آن نوشته، تکمیل نقشه در طول نه ماه و هشت روز به پایان رسیده است.
اولین نقشه شهر رشت مربوط به دوره ناصرالدین شاه است
این نقشه یکی از ارزشمندترین اسناد فرهنگی تاریخی و علمی شهر رشت است که در سال ۱۲۴۹ هجری شمسی و در زمان حکمرانی میرزا عبدالوهاب خان آصف الدوله در گیلان، به دستور ناصرالدینشاه تهیه شده است.
وی در بالای نقشه در مورد فرمان ناصرالدینشاه چنین نوشته است:
«نقشهٔ معمورهٔ دارالمرز شهر رشت برحسب امر اقدس سرکار اعلیحضرت قویشوکت همایون شاهنشاه اسلامپناه ناصرالدینشاه قاجار روحی و روحالعالمین فداه به دست کمترین خانهزاد دولت جاویدمدت سمت اتمام پذیرفت».
ذوالفقارخان مهندس در پایین نقشه در کنار مقیاس خطی آن نیز چنین نوشتهاست: «این مقیاس از روی متر برداشته شده و هر میلیمتر سه ذرع است.
پس نسبت این مقیاس به ذرع مثل نسبت یک به سه هزار و یکصد و بیست است»
روبرت واهانیان، معمار و گیلان شناس ، این سند را در مرکز اسنادِ موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران یافته است.
واهانیان بعد از مطالعه و بررسی جزئیات این نقشه می گوید: ذوالفقارخان، با کمک گرفتن از فرزندان اعیان و اشراف، ۱۴۰ سال پیش در رشت، با دستگاه تئودولیت و با وسواس ویژه، رشت را نقشه برداری كرد.
… امروزه شاید باورپذیر نباشد که نقشههای هوایی، با تمام ابزارهای علمی، نمیتوانند آن کنند که ذوالفقارخان مهندس با نقشهبرداری میدانی از شهر رشت تهیه کرده است»
این نقشه چهره تاریخی شهر رشت را با باغهای توت و خرمی بینظیر درختهای جنگلیاش روایت میکند.
چهرهای که در یکی دو دهه اخیر آنقدر تغییر کرده که رشت تبدیل به شهری شده است که با اقلیم و هویت و تاریخش، همخوانی چندانی ندارد.
پایان پیام