طرح ویژه تفصیلی بافت اطراف حرم امام رضا (ع) تصویب شد

طرح ویژه تفصیلی بافت اطراف حرم امام رضا (ع) تصویب شد

به گزارش گلونی طرح ويژه تفصيلی بافت پيرامون حرم مطهر امام رضا(ع) با تاکید بر جایگاه منحصر به‌ فرد بافت شهری پیرامون حرم و مقیاس فراملی آن در شورای‌عالی شهرسازی و معماری تصویب شد.

به دنبال مصوبه هشتم دی ماه ۱۳۹۳ شورای‌ عالی شهرسازی و معماری مبنی بر ضرورت بازنگری در طرح بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع) و با توجه به اهمیت صیانت و حفاظت از این بافت در شهر مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام، قدم‌های مختلفی برای به سرانجام رساندن طرح بازنگری بافت پیرامون حرم مطهر و بافت تاریخی آن برداشته شد.

طرح ویژه تفصیلی بافت اطراف حرم امام رضا

بعد از پیگیری‌هایی که تا یک سال بعد از تصویب آن مصوبه انجام شدند؛ یعنی در آذر سال ۱۳۹۴ مصوبات هفت‌گانه‌ای برای بافت پیرامون حرم امام رضا (ع) تصویب شدند.

نشست ستاد راهبردی به‌سازی و نوسازی بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع) در حالی با حضور معاونان وزیر راه و شهرسازی و برخی از مسئولان اجرایی استان خراسان رضوی در مشهد برگزار شد که در پایان هفت محور مورد تصویب اعضا قرار گرفت.

«حفاظت از ارزش‌های ملموس و معنوی»،‌ «کاهش حجم مداخله مستقیم و تقویت نقش و سهم ساکنان و مالکان و همچنین بخش خصوصی»،‌ «ارتقای کیفیت ساخت و ساز و توجه به هویت مکان»، «کارآمدسازی نظام حمل و نقل و یکپارچه‌سازی شبکه برون و درون شهری»،‌ «پیوند همه جانبه بافت پیرامون حرم مطهر و شهر»،‌ «ارتقای شاخص‌های زیست محیطی به ویژه فضای سبز» و «ارتقا و توسعه فضاهای عمومی، زیرساخت‌های شهری و تجهیز قلمرو عمومی» هفت محور به تصویب رسیده این طرح اعلام شدند.

از سوی دیگر در این بین اظهار نظرهای مختلفی نیز توسط کارشناسان مختلف مطرح می‌شدند، مانند اعتراض حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حسین حسین‌زاده بحرینی _ عضو سابق کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی _ که تاکید کرده بود «ما منطقه اطراف حرم امام رضا (ع) را سلب هویت کرده‌ایم، به طوری که منطقه‌ تاریخی در نزدیکی حرم امام رضا (ع) به یک منطقه توریستی بی‌هویت تبدیل شده که این بزرگترین خطر است».

یا زمانی که محمدسعید ایزدی – معاون سابق وزیر راه و شهرسازی – خبر داد «برنامه تجدیدنظر در طرح محدوده بافت پیرامون حرم مطهر رضوی در چارچوب مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تهیه شده است. طرحی با رویکرد حفاظت از بافت‌ تاریخی، ارتقای کیفیت ساخت و ساز، افزایش نقش ساکنان و هم پیوندی با شهر تجدیدنظر می‌شود».

حالا، در میانِ صحبت‌هایی که گاهی توسط متولیان راه و شهرسازی استان خراسان رضوی یا وزارت راه و شهرسازی مطرح می‌شود، نیز به این نکته تاکید می‌کنند.

درست مانند اظهارنظرهای قدرت‌الله ابک – مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی _ که ۲۴ بهمن امسال اعلام کرده است:

«پس از گذشت ٢۵سال از آغاز طرح توسعه بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام و به منظور حفظ شأن و جایگاه حرم مطهر در سیمای شهری محدوده، از انتهای سال گذشته بازنگری طرح با هدایت وزارت راه‌وشهرسازی در قالب طرح ویژه تفصیلی در دستور کار قرار گرفت».

چند روز بعد در ۲۷ بهمن محمدرضا حیدری _ رئیس شورای اسلامی شهر مشهد _ در صد و بیست‌ و یکمین جلسه علنی پنجمین دوره شورای شهر مشهد، با اشاره به اینکه در مورد طرح ویژه تفصیلی بافت پیرامون حرم اطلاعاتی در اختیار شورا و شهرداری قرار نگرفته و فقط گزارش‌هایی توسط مشاور طرح تفصیلی به ‌صورت خلاصه به ما ارائه شده، اعلام کرد:

‌همچنان نگرانی ما در خصوص طرح اطراف حرم و تحقق‌پذیری آن ادامه دارد و دغدغه‌ شورای پنجم در طول این چند سال خدمت، جز این نبوده است.

با توجه به پیگیری‌های لازم توسط شورای شهر، به ویژه کمیته نظارتی کمیسیون شهرسازی و معماری، برخی از دغدغه‌های جدی و مهم که بر آن اصرار داشتیم، در مصوبه کمیسیون لحاظ شد اما همچنان نکات مبهم و دغدغه‌ها بر قوت خود باقی است.

اما پس از آن در یکم اسفند محمدرضا کلائی _ شهردار مشهد _ با تاکید بر اینکه طرح ویژه تفصیلی بافت پیرامون حرم طرح کاملا قابل دفاع است، گفت:

من به عنوان عضو کمیسیون ماده پنج و شهردار مشهد، مشخصا معتقدم که طرح اخیری که به تصویب رسیده، تمام دغدغه‌های موجود را در نظر گرفته است.

و سرانجام در بیست و دومین نشست شورای عالی شهرسازی و معماری ایران اعلام شد که «طرح ويژه تفصيلی بافت پيرامون حرم مطهر امام رضا (ع) در جلسه روز دوشنبه یازدهم اسفندِ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به تصویب اعضا رسید».

بر اساس این مصوبه تاکید شده است که «در راستای اجرای بند ۴ مصوبه مورخ ۱۳۹۹/۳/۱۹ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، موضوع لزوم تهیه طرح ویژه تفصیلی بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع)، با عنايت به جلسات متعدد بررسی طرح در دبيرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری و نظر به تأیید طرح مذکور در جلسه مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۳ کمیسیون ماده پنج شهر مشهد، طرح در جلسات مورخ ۱۳۹۹/۱۲/۲ و ۱۳۹۹/۱۲/۶ کمیته فنی این شورا بررسی و به جلسه بیست و دوم شورای عالی شهرسازی و معماری ارائه شد.

این طرح حاصل جلسات متعدد استانی، با حضور تمام دستگاه‌های ذی‌‌‌ربط بوده كه نهايتاً با اقناع و اجماع كليه اعضاء كميسيون ماده پنج (استاندار خراسان رضوی، شهردار مشهد، مديركل راه و شهرسازی خراسان رضوی، مديركل ميراث فرهنگی خراسان رضوی، رئيس سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی) و همكاری مستمر آستان قدس رضوی، در تاريخ ۹۹/۱۱/۲۳ به تاييد كميسيون ماده پنج رسيد و با نظر موافق به شورای‌ عالی شهرسازی و معماری ارائه شد.

در جلسه بیست و دوم شورای عالی نيز پس از ارائه طرح، نقطه نظرات اعضا شورای عالی شهرسازی و معماری در خصوص طرح تهيه شده مطرح و در نهايت، طرح ويژه تفصيلی بافت پيرامون حرم مطهر، با تاييد مفاد صورت‌جلسه كميسيون ماده پنج، به تصويب شورای عالی شهرسازی و معماری رسيد.

با توجه به شأن و جایگاه منحصر به ‌فرد بافت شهری پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع) و مقیاس فراملی آن به عنوان یکی از کانون‌ها و مقاصد مهم جریان‌های مذهبی و فرهنگی جهان اسلام و ارزش‌های معنوی، فرهنگی و تاریخی موجود در بافت، طرح ویژه ارائه شده، گامی مورد تأیید در فرآیند بازنگری بنیادین اقدامات در بافت پیرامون حرم مطهر بوده و ضروری است، اقدامات در راستای اعاده هویت معنوی، فرهنگی و تاریخی بافت پیرامون حرم مطهر و استیفای حقوق عمومی ادامه يابد.

پهنه‌بندی حرایم زیارت و هم‌پیوندی حرم با شهر (ایده حرمشهر) بر اساس الگوی ساختاری تار و پود، تسهیل و ترغیب استمرار سکونت پایدار مجاوران در محدوده از طریق ارتقای کیفیت اجتماعی فضا، ارتقای خدمات عمومی و ارائه ضوابط و مقررات متناسب به منظور نوسازی بافت توسط ساکنان؛ تقویت زمینه‌های حضور و اقامت طیف متنوع اقتصادی، اجتماعی زائران در محدوده پیرامون حرم؛ دسترس‌پذیری و تحرک مناسب و کنترل شده برای بافت (مجاوران و زائران) با اولویت پیاده‌مداری و توجه به مراتب تشرف از جمله اصول و سیاست‌های بنیادین طرح ویژه به مثابه خطوط هدایت کننده این طرح است که در تمام فرآیند تدوین تا اجرا، باید مورد توجه همه نهادهای ذی‌ربط قرار گيرد».

پایان پیام

گزارش‌گر: سمیه ایمانیان